سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین // "استانیسلاوسکی" اگر تاثیرگذارترین تئاترسین قرن بیستم نباشد، به جرات می‌توان از او به عنوان یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین تئاترسین این قرن نام برد.
کنستانتین سرگویچ استانیسلاوسکی بازیگر و کارگردان تئاتر روسی در سال 1863 به دنیا آمد و در سال 1938 درگذشت، اما با اینکه کمتر از چهار دهه قرن بیستم را زیست کرد، به عنوان یکی از مدرسان پراهمیت این قرن به حساب می‌آید.
او را بیش از همه به واسطه روش/متد استانیسلاوسکی یا به عبارت دیگر متد بازیگری‌اش یعنی متد اکتینگ (method acting)می‌شناسند؛ شیوه‌ای در بازیگری که خصوصا بعد از جنگ جهانی دوم فراگیر شد.
آثار کنستانتین استانیسلاوسکی همچنان که در رشد و گسترش رئالیسم سوسیالیستی در شوروی سابق موثر افتاد، بر رئالیسم روانشناسی آمریکا نیز تاثیر گذاشت(Milling and Ley 2001 and Carnicke 1998) و گستره این تاثیرگذاری مدرنیست‌ها، آوانگاردها و نحله‌های مختلف دیگر را نیز فراگرفت.
در ایران یکی از کتاب‌های مهمی که پیرامون آرای استانیسلاوسکی منتشر شده است کتاب "آخرین درس بازیگری استانیسلاوسکی" است. چاپ اول این کتاب در سال 1384 در موسسه انتشارات نگاه منتشر شد. این کتاب را مهین اسکویی و ناصر حسینی مهر ترجمه کردند . مهین اسکویی - یکی از بنیان‌گذاران تئاتر آناهیتا - که خود کارگردان و مدرس تئاتر است از شاگردان با واسطه استانیسلاوسکی بوده است و در این کتاب او و ناصر حسینی مهر چکیده‌ای از آموزه‌های این مدرس بزرگ تئاتر را گرد آورده‌اند.
حقیقت و باور(آخرین جلسه درس کنستانتین استانیسلاوسکی)، متد استانیسلاوسکی و استیل برشت نوشته سورینا، استانیسلاوسکی و تئاتر انسان‌گرا نوشته یوری زاوادسکی، رهایی جسمانی در "سیستم" استانیسلاوسکی از ناصر حسینی مهر و بخش آخر یعنی فهرست کامل نمایش‌های اجرا شده در "تئاتر هنری مسکو" ابواب مختلف این کتاب را تشکیل می‌دهد.
نخستین بخش (حقیقت و باور) گفت‌وگویی است میان استانیسلاوسکی و دانشجویان دپارتمان بازیگری و کارگردانی "کنسرواتور ملی هنرهای نمایشی مسکو" پس از پایان تمرین‌های پرده اول و دوم نمایشنامه "سه خواهر" آنتوان چخوف. این گفت‌وگو در روز پانزدهم مه 1938 بوده است یعنی قریب به 3 ماه پیش از مرگ استانیسلاوسکی.
در این بخش استانیسلاوسکی از آخرین پژوهش‌هایش در زمینه "اعمال جسمانی"(les actions physiques) می‌گوید و این موضوع را تشریح می‌کند که چرا باید برای بیدار کردن و ثابت نگه داشتن "احساس" قبل از هر چیز به عمل (action) متوسل شد. در بخش دوم کتاب، "سورینا" تفاوت‌های دو متفکر برگ تئاتر در قرن بیستم یعنی برشت و استانیسلاوسکی را مورد مداقه قرار می‌دهد. او بعد از برشمردن آرای متفاوت این دو متفکر اینگونه نتیجه می‌گیرد که برشت درکارهای اواخر عمرش تحت تاثیر "سیستم" استانیسلاوسکی قرار می‌گیرد، هر چند گاه آن را تایید می‌کند و گاه سویههای انتقادی به آن وارد می‌داند. او این نظر خود را با نقلی از برشت همراه می‌کند و آن اینکه :"با تمام این مطالب باید تئاتر استانیسلاوسکی را آموخت."
سورینا می‌نویسد: "اگر چه آنچه که برشت در زمینه کشف ماهیت شاعرانه نمایشنامه، احساس مسئولیت در مقابل اجتماع، ایجاد یک گروه هنری در سطح عالی آلمان، درک مناسبات خط سیر اصلی یا خطوط فرعی نمایش، کوشش در واقعی بودن و هماهنگی بین استیل و طبیعت، تجسم واقعیات متضاد، توانایی یافتن طرق نوین هنری برای اجراهای جدید و مختلف، همه و همه، انجام داد، ضروری و کامل بود؛ لیکن در دفاع از استانیسلاوسکی در برابر تهاجم برخی از شاگردان برشت باید به این نوع مطلب نیز اشاره نمود که برشت به خوبی درک کرده بود که مهم‌ترین چیز در تئاتر استانیسلاوسکی انسان‌ها هستند... کارگردانانی که خود را پیرو برشت می‌دانند و با استانیسلاوسکی مخالفت می‌ورزند، عملا با این نظر برشت که طی سال‌های آخر کار خویش معتقد شده بود که استانیسلاوسکی استاد کبیری است و نادیده گرفتن علم او کاری است بس غلط و مضر، مخالفت می‌ورزند."(صفحات 74 و 75)
در بخش سوم "یوری زاوادسکی" بر فلسفه، جهان‌بینی و دنیای شاعرانه استانیسلاوسکی تاکید دارد و در بخش چهارم مقاله‌ای از ناصر حسینی مهر می‌خوانیم با محوریت اهمیت "رهایی جسمانی " در "سیستم" استانیسلاوسکی و نهایتا مخاطبان این کتاب می‌توانند فهرست کامل نمایش‌های اجرا شده در "تئاتر هنری مسکو"را در آخرین بخش این کتاب مشاهده کنند.
استانیسلاوسکی در دوره‌های مختلف زمانی شاگردان بسیاری را پرورش داد که دو تن از شاگردان او یعنی "ریچارد بولسلاوسکی"(Richard Boleslavsky) و "ماریا اوسپنسکایا"(Maria Ouspenskaya) لابراتوار تئاتر آمریکا را و "لی استراسبرگ" به همراه "هارولد کلورمن" و "چریل کراوفورد" گروه تئاتر را پایه گذاری کردند.
لی استراسبرگ تحت تاثیر استانیسلاوسکی شاگردان بزرگی را در عرصه سینما پرورد که از آن جمله‌اند پل نیومن، جیمز دین، مارلون براندو، آل پاچینو، رابرت دنیرو، مریلین مونرو، داستین هافمن و... .
انتهای پیام/