به گزارش خبرنگار تجسمی هنرآنلاین ؛ میدان انقلاب یکی از مهمترین میادین تهران به شمار می رود که نه تنها نقش مهمی در ارتباطات بین شهری دارد، بلکه در تاریخ اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ما نیز نقش مهمی را ایفا کرده است و همچون ناظری زنده رویدادهای متعددی را شاهد بوده است.

میدان انقلاب؛ پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، میدان مجسمه یا 24 اسفند نام داشت و مجسمه رضا پهلوی در وسط آن نصب شده بود. در جریان انقلاب، نام این میدان از 24 اسفند به میدان انقلاب تغییر داده و مجسمه آن نیز به پایین کشیده شد. درسال 1361 نمادی که ایرج اسکندری برای مصلی تهران طراحی کرده بود از سوی معاونت هنری وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی تبدیل به طرحی مدور و پس از اجرا توسط "فریدون صدیقی" در میدان انقلاب نصب شد.

این طرح در ابتدا به صورت نقش برجسته و دیواری طراحی شده بود و یادآور روزهای جنگ و شامل تصاویر رزمندگان و امام خمینی(ره) بود، برای فضایی مسطح طراحی شده بود و پس از اجرا به صورت مدور بخشی از ویژگی های تصویری خود را از دست داد.

این نماد در سال 1386 به دلیل ساخت مترو درون شهری از میدان انقلاب به مکان دیگری منتقل شد و درسال 1388 سازه گنبدی شکل ساخت سعید روانبخش به جای آن نصب شد.

پس از پیگیری های مسولان سازمان زیباسازی شهر تهران و مدیر عامل متروی تهران نماد پیشین میدان انقلاب پس از بازسازی دوباره درمیدان نبش خیابان آزادی نصب شد.

منتقدان نصب نماد پیشین میدان انقلاب

با این که ایرج اسکندری طراح این مجسمه مدور نسبت به نصب مجدد این مجسمه در میدان انقلاب انتقاد داشت و معتقد بود که این مجسمه باید در موزه جنگ نگهداری شود اما مجددا این مجسمه در میدان انقلاب نصب شد.

برخی از مجسمه سازان از جمله رامین اعتماد بزرگ، جمشید مرادیان و امیر محمد قاسمی زاده هنگام نصب این مجسمه معتقد بودند که نماد پیشین میدان انقلاب از جذابیت بصری و زیبایی شناسی مناسبی برخوردار نیست و باید برای نگهداری به موزه جنگ فرستاده شود.

امیرمحمد قاسمی زاده می گوید: نباید در میدان های شهر نمادها و مجسمه هایی نصب شود که مبلغ ایدولوژی خاصی هستند. این مجسمه ساز که تاکنون طراحی و اجرای چند مجسمه در شهر تهران را در کارنامه کاری خود دارد، می گوید: هر چند سازه فعلی میدان انقلاب از نظر بصری جذابیتی ندارد و متناسب با فضا و اهمیت میدان انقلاب طراحی نشده است اما از نماد قبلی خیلی بهتر است.

جمشید مرادیان؛ مجسمه سازی که در سمپوزیوم‌های مجسمه سازی بسیاری حضور داشته، معتقد است، درطراحی نماها و زیباسازی شهر باید به عنصر آرامش وشادی توجه داشته باشیم و از نماد و نشانه ای که باعث به هم ریختن آرامش شهروندان می شود، پرهیز کنیم.

بازسازی میدان انقلاب

با آغاز بازسازی میدان انقلاب و آغاز به کار راه اندازی ایستگاه مترو درون شهری در میدان انقلاب در سال 86، موضوع ساخت مجسمه جدید برای میدان انقلاب توسط سازمان زیبا سازی شهر تهران مطرح شد.

پس از برگزاری چند دوره مسابقه، در نهایت ساخت مجسمه میدان انقلاب به سعید روانبخش سپرده شد. تا شاید بالاخره این میدان هم صاحب مجسمه شود، اما در نهایت به جای یک مجسمه یک گنبد مدور در میدان انقلاب جاخوش کرد.

با اینکه سازنده این سازه؛ از همان آغاز معتقد بود که کار ساخت این سازه به پایان رسیده، اما مسوولان سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران و مترو، پس از نصب این سازه عنوان کردند که سازه جدیدی نیز برای تکمیل این سازه در میدان انقلاب نصب خواهد شد.

سازه جدید میدان انقلاب یک شش ضلعی گنبدی نقش برجسته است که بخشی از این گنبد آجرکاری و بخش دیگر کاشی‌کاری شده است. در اطراف آن نیز چهار پنجره در فرم کاشی ایرانی و با ترکیب آهن، شیشه و برنج کار شده است.

بر روی این سازه شش ضلعی گل‌های نقش برجسته کار شده که به گفته سازنده آن یادآور "شکوفه‌های انقلاب" است، اما برخی از اصولگرایان و رسانه‌ها با اشاره به وجود ستاره داوود در این سازه، به عنوان یکی از مهم‌ترین نمادهای باورمندان یهودی، بر این اعتقاد بودند که سازنده این سازه هنگام طراحی به نماد پرچم اسرائیل (رژیم صهیونیستی) توجه داشته است.

به گفته این دسته از اصولگرایان گل هایی که در معماری ایرانی و اسلامی به کار برده شده اند هشت پر هستند و گل های سازه میدان انقلاب شش پر.

سایت صراط نزدیک به اصولگرایان در مطلبی عنوان کرد که "در این سازه تصویر یک گل پنج‌پر در وسط دیده می شود اما این گل پنج‌پر در محاصره شش جهته مثلث‌هایی قرار دارد که در کنار هم چیده شده‌اند و در کنار هم صدها ستاره داوود پدید آورده‌اند."

بالاخره بحث ها بالا گرفت و برخی رسانه ها هم تیتر زدند که میدان انقلاب به تسخیر اسرائیل درآمده است و این موضوع بازتاب گسترده ای پیدا کرد به طوری که کار به مجلس شورای اسلامی نیز کشیده شد.

در حالی‌که عده‌ای از نماینده‌ها می‌گفتند تا به حال چنین استنباطی از ستاره مورد اشاره نداشتند، قول دادند بررسی بیشتری کنند و در صورت واقعیت داشتن چنین پدیده‌ای به مسوولان شهر تذکر بدهند.

ابتدا مدیران شهر مقاومت کردند و معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری به این عده حساس گفت که دست از این حساسیت‌ها بردارید. اما بالاخره این نماد هرمی شکل و ستاره شش پر میدان انقلاب تخریب شد.

یکی از مشخصه های میدان انقلاب که همواره مورد بحث و تنازع بوده؛ سرنوشت مجسمه ای است که باید در میدان نصب شود. با این که این میدان پیشتر به نام میدان مجسمه مشهور بود، اما پس از انقلاب اسلامی بدون اغراق باید گفت که هنوز رنگ مجسمه را به خود ندیده است و دو حجمی که تاکنون در این میدان نصب شده است و نام مجسمه را با خود یدک کشیده اند؛ تنها یک سازه بوده اند که عاری از هرگونه نشانه های مجسمه شهری ساخته شدند.

اما با این همه از نظر زیبایی شناسی و بصری این میدان هرگز نتوانسته به حداقل معیارهای موجود نزدیک شود و چهره خوشایندی به خود بگیرد.

پس از سرنوشت دو سازه میدان انقلاب؛ سید جواد شوشتری مدیرعامل سازمان زیبا سازی شهر تهران، هم درگفت وگویی عنوان کرد که برای طراحی طرح جدید میدان انقلاب با سازمان حوزه هنری قراردادی منعقد و کارعملیاتی آن از فصل زمستان آغاز خواهد شد. اما از آن زمان تاکنون قریب به دوسال می گذرد و هنوز سرنوشت مجسمه این میدان مشخص نشده است.

چندی پیش نیز مرتضی گودرزی دیباج مسول بخشی تجسمی حوزه هنری در افتتاح نمایشگاهی عنوان کرد که براساس قرار دادی که با سازمان زیبا سازی شهر تهران منعقد شده؛ مجسمه میدان انقلاب توسط هنرمندان این مرکز ساخته و نصب خواهد شد. او همچنین در سخنانش عنوان کرد که با گذشت شش ماه ازسال 1392 هنوز این طرح به مرحله اجرا نرسیده است.

به گفته دیباج؛ دفترچه کامل طرح را به همراه تمامی مشخصات و حتی تفسیر طرح به سازمان زیباسازی شهر تهران ارائه شده است. این طرح، کار جامعی است که با تمام ملاحظات اعتقادی، ملی و دینی کار و سعی شده تا ضمن فاخر بودن طرح، برای عموم قابل ادراک باشد. امیدوارم که کارهای حقوقی آن انجام و اجرایی شود.

اما براساس گفته های مجتبی موسوی رئیس اداره حجم سازمان زیباسازی شهر تهران؛ برای ختم به خیر شدن سرنوشت میدان انقلاب و نصب مجسمه ای در خور این میدان باید مجددا فراخوانی منتشر شود که مجسمه سازان به نام و صاحب سبک با ایجاد حس رقابت؛ مجسمه ای متناسب با فضای میدان انقلاب را طراحی کنند تا در نهایت از میان طرح های راه یافته به مرحله داوری طرحی که شایسته این میدان است ساخته شود.

به گفته موسوی برای این که مجسمه ای فراخور میدان انقلاب ساخته شود باید این میدان بازسازی شود و عناصر آلاینده بصری که در این میدان و خیابان های منتهی به این میدان وجود دارند حذف شوند.

باید منتظر ماند،تا دید بالاخره میدان انقلاب صاحب یک مجسمه با توجه به معیارهای روز می شود یانه!

انتهای پیام/

گزارش: مریم آموسا