به گزارش هنرآنلاین به نقل از روابط عمومر مرکز هنرهای نمایشی؛ اجرای یک اثر نمایشی حاصل تلاش جمعی از هنرمندان این رشته هنری است که در نهایت باید در معرض دید مردم قرار گیرد و به عنوان محصولی قابل عرضه به جمعی که برای آن بهایی می‌پردازند تحلیل شود. مقایسه تعداد نمایش‌هایی که در مدت زمان مشخصی روی صحنه رفته‌اند از یک سو نشانگر جامعه‌ای است که تولید و اجرا را بر عهده دارند و از سوی دیگر نشانه‌ای از جامعه گسترده‌تری از مطالبه مخاطبان در خود دارد که باعث استمرار تولید می‌شوند.
در یک نگاه کلی و حتی بدون پرداختن به اعداد و ارقام، تنها بر اساس تحول در مطالبات هنرمندان طی سال‌های اخیر می‌توان دامنه عملکرد این حوزه از هنر را ارزیابی کرد. توجه به آنچه در حوزه تولید و اجرای آثار نمایشی رخ داده تصویرگر بازار کار، جامعه تولید و فعالان این حوزه و جامعه هدف خواهد بود.
از این رو شش ماهه اول سال 1392 را به عنوان مبنایی برای ارزیابی یک مسیر چهارساله در تئاتر قرار داده‌ایم و نگاهی آماری بر اساس آخرین داده‌های منتشر شده از سوی شورای ارزشیابی و نظارت داشته‌ایم.
بهار و تابستان سال 92 تعداد 357 مجوز اجرای نمایش صادر شده که از آن میان 268 نمایش جدید روی صحنه رفته‌اند و 79 مجوز نیز برای تمدید اجرا صادر شده است.
این ارقام برای شش ماهه اول سال 93 صدور 527 مجوز رسیده که 120 مجوز برای تمدید اجرای آثار و 407 مجوز برای نمایش‌های جدید که روی صحنه رفته‌اند بوده است.
همین بازه زمانی در سال 94 با صدور 551 مجوز اجرا از سوی شورای ارزشیابی و نظارت همراه بوده که 130 مورد از مجوزها مربوط به تمدید اجرا و 448 مورد نیز به مجوز اجرای نمایش‌های جدید بوده که در این مدت روی صحنه رفته‌اند.
اما در سال جاری، شش ماهه نخست سال با صدور 842 مجوز اجرا همراه شده است. این تعداد نشان می‌دهد 690 نمایش جدید روی صحنه رفته‌اند و 151 مجوز نیز برای تمدید اجرای نمایش‌ها صادر شده‌اند.
این آمار نشان می‌دهد تعداد مجوزهای صادر شده و نمایش‌هایی که روی صحنه رفته‌اند به میزان 3 برابر طی این محدوده زمانی افزایش داشته‌اند.
رده‌بندی نمایش‌ها بر اساس گروه مخاطبان
از میان 357 مجوز صادر شده برای بهار و تابستان سال 92 تعداد 165 مجوز برای نمایش‌های حرفه‌ای و بزرگسال صادر شده که تنها 25 مورد آن به نمایش‌های تمدید شده اختصاص داشته است. 79 مجوز به آثار کمدی و آزاد، 49 نمایش تمدید شده و 30 نماش جدید را شامل میشود و از 43 مجوز برای قطعات نمایشی و سرگرمی تنها یک مجوز برای تمدید بوده است. در این سال 65 مجوز برای نمایش‌های گروه سنی کودک بوده که 14 نمایش تمدید شده و 51 نمایش جدید بوده‌اند. اجراهای ویژه بانوان در این سال تنها 1 مورد بوده و 4 نماش نیز در گروه متفرقه طبقه‌بندی شده‌اند.
در شش ماهه سال 93 نمایش‌های حرفه‌ای و بزرگسال تعداد 200 نمایش بوده‌اند که 194 مورد نمایش‌های جدید و تنها 6 مورد تمدیدی در آن دیده می‌شوند. برای نمایش‌های کمدی آزاد 175 مجوز صادر شده که در آن 81 نمایش جدید و 94 مجوز تمدید دیده میشود. 76 مجوز نیز به قطعات نمایشی و سرگرمی اختصاص داده شده که تنها 6 مورد از آن مربوط به تمدید اجرا بوده است. برای مخاطبان کودک نیز 41 نمایش تولید شده‌اند و 13 نمایش نیز مجوز تمدید گرفته‌اند که در مجموع 54 مجوز اجرا برای نمایش‌های این گروه سنی اعلام شده است. در این بازه زمانی 8 نمایش ویژه بانوان روی صحنه رفته که تنها یک مورد از آن تمدید شده است. تعداد 11 نمایش در طبقه‌بندی متفرقه قرار گرفته و 4 پرفورمنس نیز به اجرا در آمده‌اند که یک نمایش نیز مجوز تمدید دریافت کرده است.
در شش ماهه اول سال 1394 از 202 مجوز اجرا برای نمایش‌های حرفه‌ای بزرگسال 199 نمایش جدید و 3 نمایش نیز تمدید شده‌اند. نمایش‌های کمدی آزاد نیز 117 نمایش جدید و 102 نمایش تمدید شده که تعداد مجوزهای در این گونه نمایشی را به 219 عدد رسانده است. در این بازه زمانی تعداد قطعات نمایشی و سرگرمی با رشد چشمگیر روبرو شده، 115 مجوز برای این گونه نمایشی صادر شده 62 نمایش جدید و 53 نمایش تمدید شده را شامل میشود. در زمینه نمایش‌های کودک نیز 121 نمایش روی صحنه رفته‌اند که 68 نمایش جدید و 53 نمایش تمدید شده بوده‌اند. در این سال تنها 3 نمایش ویژه بانوان اجرا شده و 6 نمایش نیز در طبقه‌بندی متفرقه قرار داشته‌اند. 2 نمایش در گروه پرفورمنس‌ها به اجرا در آمده‌اند.
آمار دقیق‌تر درباره نمایش‌های این سال نشان می‌دهد که 311 نمایش برگرفته از متون ایرانی بوده و 50 نمایش نیز برگرفته از متون خارجی، 4 نمایش نیز اقتباسی و یا برداشت آزاد از دیگر متون بوده‌اند.
رشد اجرای تئاتر در بهار و تابستان 1395
سال جاری را باید در مقایسه با سه سال گذشته یکی از فعال‌ترین سال‌های اخیر نامید که با رشد روز افزون تعداد اجراهای نمایشی همراه بوده است. در شش ماهه اول این سال از بین 842 مجوز داده شده به نمایش‌ها 339 مجوز به نمایش‌های حرفه‌ای و بزرگسال اختصاص داشته‌اند که 315 نمایش جدید و 24 مورد نیز به نمایش‌های تمدیدی داده شده‌اند. برای نمایش‌های کمدی آزاد نیز 212 مجوز صادر شده که 107 نمایش جدید و 105 نمایش تمدید شده‌اند. در بخش قطعات نمایشی و سرگرمی نیز از 183 مجوز صادر شده تنها 16 نمایش مجوز تمدید دریافت کرده‌اند. برای نمایش‌های کودک و نوجوان در این مدت زمان 68 مجوز اجرا صادر شده که 62 نمایش جدید و 6 تمدید اجرا بوده است. اجرای 19 نمایش ویژه بانوان از ویژگی‌های اجرای نمایش در بهار و تابستان سال جاری بوده است. 15 نمایش متفرقه و 5 پرفورمنس در این مدت روی صحنه رفته‌اند.
اگر به متون این نمایش‌ها نگاهی دوباره داشته باشیم آشکار میشود که 410 نمایشنامه برگرفته از متون ایرانی و 62 اثر نیز بر اساس متون خارجی روی صحنه رفته‌اند. 17 نمایش نیز اقتباسی یا برداشت آزاد از متون دیگر بوده‌اند.
مسلما استناد به این آمار برای سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان، تحلیل‌گران و فعالان این رشته هنری که چشم‌انداز زیر ساخت‌های نمایشی، کسب و کار در هنر تئاتر و فرهنگ عمومی جامعه را مورد دقت قرار می‌دهند راهگشا خواهد بود.
بستر اجرایی آثار در هر گروه مخاطب نیازمند توجه بیشتر به مناسبت‌های تقویم همچون جشن‌ها، سوگواری‌ها، تعطیلات نوروز، تعطیلات تابستان و از سوی دیگر سیاست‌گذاری و رویکرد جشنواره‌هایی که در این ایام برگزار شده‌اند نیز است.
پراکندگی سالن‌های سطح شهر، میزان صندلی‌های تئاتر در هر منطقه، فعالیت ارگان‌های مختلف فرهنگی و اعتباری که برای هنر تئاتر در نظر می‌گیرند، میزان موفقیت اجراها در جذب مخاطب و ... نیز در این آمار دیده نشده در حالی که تاثیر آن بر افزایش اجراهای نمایشی غیر قابل انکار است.