سرویس تئاتر هنرآنلاین: گروه تئاتر "مستقل" از جمله گروه‌های نمایشی است که طی سال‌های طولانی فعالیت خود توانسته آثار متعددی را به خصوص در حوزه تئاتر کودک و نوجوان به صحنه ببرند و جایگاه ویژه‌ای را در این حوزه به خود اختصاص دهند و مخاطبان پیگیر خود را به دست آورند. مریم کاظمی کارگردان و سرپرست و حسین محب اهری یکی از بازیگران و اعضا این گروه در گفت‌وگویی به تشریح تازه‌ترین فعالیت‌های خود پرداختند.
لطفاً در مورد جدیدترین فعالیت‌های اجرائی‌تان توضیح دهید.
مریم کاظمی: امسال برای ما سال بسیار پر کاری بود. فروردین و اردیبهشت امسال نمایش "شاهزاده خانم بد ترکیب" را اجرا کردیم و مرداد و شهریور نمایش "ماه پیشونی" را به روی صحنه بردیم و همزمان نمایش "غول بزرگ مهربان" را برای جشنواره عروسکی تمرین کردیم. در واقع سه کار پر پرسوناژ، پر برنامه‌ریزی و حجیم را در طول شش ماه اجرا کردیم. اکنون توجه و تمرکز ما روی اجرای مجدد دو نمایش "غول بزرگ مهربان" و "شاهزاده خانم بد ترکیب" است که اگر امکانات سالنی به ما داده شود، این دو را به صورت رپرتوار به روی صحنه خواهیم برد. همچنین اگر کانون پرورش فکری موافقت کند، نمایش "ماه پیشونی" را نیز مجددا اجرا خواهیم کرد.
همچنین دو نمایش خیلی خوب از ترجمه‌های حسین فدائی حسین دارم که جزو برنامه‌های آینده‌ام برای تئاتر کودک و نوجوان است. برای تئاتر بزرگسال هم دو اثر کمدی دارم که اگر امکانش باشد آنها را اجرا خواهم کرد. از سوی دیگر در مورد کار روی متون قدیمی و داستان‌های فولکلوریک ادبیات خودمان هم صحبت هایی داشته‌ایم که اگر به شرایطی قابل قبول برسد، دوست دارم بتوانم روی آنها کار کنم.
حسین محب‌اهری: 9 سال است که با گروه تئاتر "مستقل" که خانم کاظمی راه‌اندازی کرده‌اند، فعالیت می‌کنم و از این بابت خیلی خوشحالم. نمونه همچین گروهی خیلی کم در ایران وجود دارد و شاید فقط بتوانم گروه تئاتر "بازی" آتیلا پسیانی را مثال بزنم که البته ما هم قبلاً سابقه کار در آن گروه را داشتیم.
چرا امسال در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان شرکت نکردید؟
مریم کاظمی: 5 سالی می‌شود که کاری را به جشنواره تئاتر کودک و نوجوان ارائه نمی‌دهم. به نظرم تفکیک آثار ایرانی از نمایش‌های خارجی در جشنواره درست نیست. به نظرم مسابقه باید بین ایرانی‌ها و خارجی‌ها برگزار شود. اگر آثار ما ضعیف هستند، اشکالی ندارد و بهتر است که با قدرت بالاتر در جشنواره شرکت کنیم و نمره نیاوریم تا اینکه فقط بین خودمان مسابقه برگزار کنیم. اگر آثار ما هم به همراه آثار خارجی بررسی شود و ما رتبه‌ای نیاوریم، ضعف کارمان را می‌شناسیم و یاد می‌گیریم.
بنابراین به خاطر تفکیک آثار داخلی و آثار خارجی، علاقه‌ای ندارم که در بخش مسابقه جشنواره شرکت کنم ولی اگر بتوانم نمایشم را در بخش جنبی برای شهرستان همدان یا شهرستان‌های دیگر اجرا کنم، خیلی خوشحال خواهم شد گرچه جزو مقررات اولیه جشنواره نیست که بخش جنبی داشته باشد.
حسین محب‌اهری: با این شرایط تنها نمایش کودک شاخص ایران طی یک سال اخیر در جشنواره همدان شرکت نمی‌کند و دوستان همدانی ما یا بینندگان سایر شهرستان‌ها و همچنین خارج از کشور با اثری که اوج کار تئاتر ما است، آشنا نخواهند شد و آن را نخواهند دید. هیچوقت اجازه نداده‌اند که بین گروه تئاتر "مستقل" و نمایش‌های گروه‌های خارجی ارتباطی شکل بگیرد. شاید نگران آنند که گروه‌های خارجی کار ما را ببینند و ما را با خودشان به خارج از کشور ببرند!
مریم کاظمی: وقتی از گروه خودمان حمایت می‌کنیم، اصلاً به معنای سلب کیفیت آثار گروه‌های دیگر نیست و دوست داریم در شرایطی مقایسه شویم که شرایط استاندارد باشد. فکر می‌کنم این شرایط استاندارد نیست و ما دوست داریم که شرایط و امکانات بهتری برا‌مان فراهم شود، گرچه همچنان سعی می‌کنیم با چنگ و دندان کار کنیم و اثر خوب ارائه دهیم و این کمبودها نا امیدمان نمی‌کند.
راجع به تئاتر کودک و نوجوان خیلی صحبت می‌شود و گفته می‌شود که از اهمیت بسیاری برخوردار است، ولی آیا نسبت به آن پرداخت جدی می‌شود یا اینکه تمامی این صحبت‌ها در همان حد حرف باقی مانده و به عمل نمی‌رسد؟ مثلاً یکی از مشکلات تئاتر کودک و نوجوان این است که سالن‌های زیادی به اجراهای این بخش اختصاص داده نمی‌شود.
حسین محب‌اهری: سالن‌هایی داریم که تعطیل هستند و از آنها به درستی استفاده نمی‌شود. سالن کانون پرورش فکری در خیابان وزرا تابستان امسال تعطیل بود و این اتفاق فاجعه است. البته احداث این سالن به قبل از انقلاب بر می‌گردد، سالنی که بهترین نوع معماری، ماشینری و مکانیزه را دارد و اکنون بیشتر امکاناتش از بین رفته است. این مجموعه را تماماً تکه‌تکه کرده‌اند که الآن تنها یک سالن از آن مانده که آن هم تعطیل است.
واقعاً نمی‌دانم چه کسی باید پاسخگوی این شرایط باشد و فقط به عنوان یک تئاتری وقتی از جلوی آن رد می‌شوم و می‌بینم که سوت و کور است و چراغ‌هایش خاموش است، تأسف می‌خورم. عده‌ای از آن‌جا حقوق بدون دردسر می‌گیرند بدون آن‌که کار خاصی را شکل بدهند. در حال حاضر وقتی صحبت از سالن جدید می‌شود، خنده‌ام می‌گیرد و تأسف می‌خورم چون ما باید اول داشتههایمان را نگه داریم و سپس به فکر ساختن سالن جدید باشیم.
در سالن‌های خصوصی که اخیراً ساخته شده سانس‌های خالی بسیاری وجود دارد و معمولا صبح‌ها بی‌کارند و هیچ اجرایی در آنها به صحنه نمی‌رود. آیا در این زمینه از شما دعوت به عمل آمده است؟
مریم کاظمی: سالن‌های خصوصی بنگاه هنری نیستند بلکه بنگاه اقتصادی‌اند و با هدف کسب درآمد ساخته می‌شوند. این سالن‌ها اگر عنوان سالن‌شان را کانون یا مؤسسه هنری هم بگذارند، شکی در آن نیست که ملاک اول‌شان پول است.
معمولاً مدیران از اجرا در سالن‌های خصوصی هر شب بین 300 هزارتومان تا 1 ملیون تومان پول می‌گیرند بدون آن‌که کاری به فروش اجراها داشته باشند. این کجای قانون حمایت از کارهای هنری است که چه فروش کنند و چه فروش نکنند، باید از گروه‌ها پول بگیرند. سالن‌های خصوصی با ما تماس می‌گیرند که سالن‌شان را در سانس صبح به ما تعلق بدهند در حالی که سانس شب را معمولاً فقط به تئاتر بزرگسالان اجاره می‌دهند.
حسین محب‌اهری: این سالن‌ها معمولاً با گروه‌هایی به توافق می‌رسند که با یک کیبورد و دست‌زدن، یک گروه و اجرای تئاتری کودک و نوجوان تشکیل داده‌اند.
مریم کاظمی: معتقدم باید تفکیک میان تئاتر کودک و بزرگسال را فراموش کرد زیرا کار یک نمایش واقعی است و یک نمایش واقعی به سالن، تجهیزات و ماشینری احتیاج دارد. بعضی از دکورهای ما ثابت و برخی دیگر پرتابل باشد این بدان معنا نیست که ما دکورمان را علم کنیم و سپس سریعاً آن را جمع کنیم تا گروه بعدی بیاید و دکورش را انجام بدهد. من با هر سیستمی که این اتفاق را تبلیغ کند، به شدت مخالف هستم.
ما به دنبال سالن خوبی برای اجرای نمایش‌مان هستیم و حتماً به پول درآوردن از آن فکر نمی‌کنیم. ماهیت کار تئاتری این است که کسب درآمد هم داشته باشند تا چرخ آن بچرخد ولی ما صرفاً به چشم یک منبع درآمد فکر نمی‌کنیم. همه ما کارهایی بلد هستیم که جدا از کار نمایشی از آن پول در بیاوریم.
ما گروه حرفه‌ای هستیم و برای نگهداری از تجهیزات‌مان، انباری داریم که اجاره آن را از جیب خودمان می‌دهیم. همچنین هزینه سایت و افراد ثابت گروه را هم می‌پردازیم که این مخارج نشان می‌دهند که تئاتر برای ما مهم است و برای روی پا نگه داشتن آن هر کاری انجام می‌دهیم. به شدت با برخورد غیر حرفه‌ای سالن‌ها که می‌گویند سانس صبح را در اختیار تئاتر کودک و نوجوان می‌گذاریم، مخالف هستم چون آنها هدف‌شان فقط پول است و من برای پول کار نمی‌کنم.
نمایش "ماه پیشونی" را در کانون پرورش فکری به صحنه بردید و گویا مشکلاتی مالی برایتان به وجود آمد، مطالبات‌تان از این کانون به کجا رسید؟
مریم کاظمی: همزمان با نمایش "شاهزاده خانم بد ترکیب"، نمایش "ماه پیشونی" را در کانون شروع کرده بودیم. مزیت کانون این بود که غیر از بازبینی اولیه در تمرین، دیگر کارمان را بازبینی نمی‌کردند. به هر حال من به روال کار مدیران قبلی کانون، کارم را شروع کردم و هزینه‌های آن را پرداختم تا اینکه متن بازنویسی‌شده‌ام در بازبینی رد شد و همین اتفاق کارمان را سه ماه عقب انداخت. در هر صورت پس از سه ماه تأخیر، به ما پیش قسطی برای آماده‌سازی نمایش دادند. بنابراین در این زمینه خلف‌وعده نشد اما چون تأخیر زیادی افتاد، ضررهای زیادی به ما وارد کرد.
اخیراً به رئیس کانون پرورش فکری و همین‌طور مسئول تئاتر کانون نامه‌ای نوشتیم و درخواست کرده‌ایم که به نوعی این ضرر را جبران کنند. اکنون یک ماه و 20 روز از اجراهای ما گذشته و من هنوز منتظر جواب هستم که ببینم آیا امکان جبران بخشی از هزینه‌های ما وجود دارد یا خیر. این‌گونه نباید تلقی شود که به ما لطف کرده‌اند و اجازه داده‌اند در آن‌جا به روی صحنه برویم. نمایش ما مخاطبان بسیاری داشت و به من قول داده بودند که اگر پر مخاطب شود، آن را از روی صحنه بر نمی‌داریم ولی گویا بعضی اوقات فقط خواست و تمایل مدیران هم کارساز نیست و مجبور می‌شوند که نمایشی را از روی صحنه بردارند. به هر حال با احتساب اجراهای سانس صبح، 70 و چند اجرا داشتیم که گاهی پر و گاهی نیمه پر به روی صحنه رفتیم و این برای ما افتخار است. ما دوست داشتیم این نمایش ادامه پیدا می‌کرد که متأسفانه اجازه آن را ندادند.