سرویس تئاتر هنرآنلاین: نشست مشترک مدیران هنرهای نمایشی کشورهای غرب آسیا صبح امروز با حضور علی مرادخانی معاون هنری وزارت ارشاد، مهدی شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت ارشاد و مدیران هنرهای نمایشی 12 کشور غرب آسیا در سالن اجتماعات هتل فردوسی برگزار شد.
کشورهای را با دیالوگ به هم نزدیک کنیم
در این نشست، علی مرادخانی معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران، ضمن عرض خیرمقدم به مدیران هنرهای نمایشی کشورهای غرب آسیا، گفت: از مرکز هنرهای نمایشی برای برنامه‌ریزی این نشست، تشکر می‌کنم. با برگزاری چنین برنامه‌هایی می‌توانیم به شناختی اساسی از تئاتر کشورهای منطقه خودمان دست یابیم. امیدوارم در آینده در این رابطه فعالیت‌های مناسبی داشته باشیم تا باز هم این‌گونه برنامه‌ها ادامه یابد.
مرادخانی در ادامه به بیان نقش تئاتر در جامعه پرداخت و گفت: حتما استحضار دارید که تئاتر صحنه زندگی است. یکی از بزرگان شرکت‌کننده در این زمینه صحبت زیبایی کرده است؛ گفته‌است: سینما اغراق را در هنر بیان می‌کند وتلویزیون این بیان را تحقیر می‌کند؛ اما تئاتر صحنه واقعی زندگی است. به نظر می‌رسد تئاتر یکی از بهترین راه‌ها برای ارتقاء معرفت عمومی جامعه است. از این منظر هنر قابل احترامی است.
معاون هنری وزیر ارشاد تصیریح کرد: به‌واسطه هنرهای مختلف می‌توان بیشتر به تئاتر پرداخت. در سیاست‌های کلی هنر، زمینه‌های مختلف هنر، از جمله تئاتر را در دو بخش بررسی می‌کنیم؛ بحث حوزه دیپلماسی فرهنگی و حوزه اقتصاد هنر. یکی از راه‌کارهای خیلی مهم ما این است که می‌توانیم با گفت‌وگو جوامعی که ضعیف هستند و کمتر می‌توانند با یکدیگر دیالوگ برقرار کنند را از طریق تئاتر به یکدیگر نزدیک کنیم تا به هم‌زیستی برسند. ما در تجربه‌های متفاوتی همچون جشنواره تئاتر فجر توانسته‌ایم با مهمانان کشورهای مختلف به تجربه‌ای اساسی‌تر برسیم.
وی ادامه داد: این نشست نشست مدیران تئاتر است پس می‌توانیم اتفاق‌هایی خوبی را رقم بزنیم. تئاتر می‌تواند واقعیت زندگی را بیان کند از همین رو همواره به درمان‌گری تئاتر پرداخته‌ایم. در نتیجه از تئاتر در کارخانه‌ها؛ مدارس و ... استفاده می‌شود و توانسته است حرکات خوبی را رقم بزند که قابل تقدیرند.
علی مرادخانی در مورد امکاناتی که این نشست توانسته است برای تئاتر به ارمغان آورد، گفت:طی ملاقاتی که با دوستانم از سوریه و لبنان داشتم، استاد رمضان نکات دیگری را عنوان کردند: جوامع انسانی هر لحظه از منظرهای مختلف مورد تهدید هستند. این تئاتر است که می‌تواند به داد جوامع انسانی برسد. هجوم فرهنگی از سوی کشورهایی که فرهنگ ما را نمی‌شناسند و از طرفی اصرار بر تحمیل فرهنگ خود را بر ما دارند، این رسالت را برای ما ایجاد می‌کند که با اتکا به داشته‌های خودمان و معرفت عمومی جوامع خود حرکت‌هایی را در قالب تئاتر انجام دهیم که می‌تواند زندگی‌ساز باشد.
این نشست راهی برای ساختن دنیایی بهتر با قدرت هنر است
مهدی شفیعی نیز در این نشست ضمن خوش آمدگویی به مدیران هنرهای نمایشی 12 کشور غرب آسیا گفت: خوش آمد می‌گویم به تمامی میهمانان عزیز که دعوت مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی ایران را پذیرفتند و در نشست مدیران هنرهای نمایشی حضور دارند.
وی تصریح کرد: این حضور و کوشش نشانه مهمی از اهتمام کشورهای حاضر جهت پیمودن راهی فرهنگی برای ارتباطی موثر و بهره گرفتن از توان و قدرت هنر در ساختن دنیایی بهتر است. زیر چتر هنر با امکانات بی‌نظیر موجود دنیای گرانقدر تئاتر امکان سخن گفتن درباره ارزش های انسان ساز و بهبود بخشیدن به دنیای امروز و فردا فراهم می شود. امروزه و در شرایط پر مخاطره جهان و منطقه و آلوده شدن جهان با هراس جنگ و کشتار منطق هنر باید دربرابر خشونت و فقدان احساس و عقلانیت بایستد.
شفیعی با اعلام این مطلب که توسعه تئاتر راهگشای توسعه روابط دیگر فرهنگی و اجتماعی دیگر است گفت: گسترش روابط از راه تئاتر چه در داخل و چه در خارج کشور برای ما راه توسعه ارتباط بینا فرهنگی و بین‌المللی را می‌گشاید، روشن است که گفت‌وگو در چهارچوب روابط فرهنگی همواره بهترین امکان برای نزدیک کردن ملت‌ها و حل‌وفصل مسائلی است که تفاوت‌ها و تناقض‌های ناشی از منافع، روابط و رفتار انسانی پدید می‌آورد. مرزهای سیاسی محدوده‌های معینی هستند که جداسازی کشورها را در نقشه جهان ممکن و عرصه‌های تأمین منافع اقتصادی و سیاسی کشورها را تعیین می‌کنند، اما کوشش هنرمندان در جهان هنر نشان داده است که علیرغم تمایز و یگانگی هر فرهنگ ملی، هنرمندان توانسته‌اند بر فراز مرزهای سیاسی بایستند و امکان گفت‌وگو و تبادل ارزش‌های انسانی را برای همه ملت‌ها فراهم کنند و فارغ از همه خواسته‌های سیاسی و تمایزها و تفاوت‌ها در منافع، بر شباهت‌های بسیار و اشتراکات ارزشمند انسانی میان ملت‌ها و فرهنگ‌های گوناگون تأکید می‌کنند. جهان هنر میدانی است که انسان‌ها با هر نژاد و ملیتی با هم روبه‌رو می‌شوند نه رویارو. تئاتر به‌عنوان یک میراث جهانی و با قدمتی کهن به زبان مشترک انسان‌ها تبدیل‌شده است و در جهان امروز یکی از موثرترین امکانات برای گفت‌وگوی فرهنگی میان ملت‌ها است. تئاتر جهانی بر مبنای گفت‌وگو می‌سازد و دریچه‌های متنوعی را برای نگریستن به ماهیت زندگی و جهان انسان‌ها در جغرافیاهای متنوع اجتماعی و فرهنگی می‌گشاید. تئاتر امکان گفت‌وگو را به‌عنوان امری ذاتی در خود دارد و فرصتی است مغتنم تا در حین لذت بردن از زیبایی هنر درباره وضعیت بشر و امکانات وجودی‌اش گفت‌وگو کنیم و بیندیشیم.
مدیر اداره کل هنرهای نمایشی در ادامه به تشریح تاریخ تئاتر ایران پرداخت و گفت: هنر نمایش در تاریخ چند هزارساله تمدن ایران دارای قدمتی دیرینه در جستجوی مفاهیم والای زندگی و حائز منابعی ارزشمند از گونه‌های متنوع اجرایی است. قدمت آیین‌ها و سنت روایت‌گری نمایشی در ایران به بیش سه هزار سال می‌رسد. در میان این گونه‌های متنوع می‌توان به تعزیه اشاره کرد که برای مهم‌ترین هنرمندان و پژویش گران تئاتر جهان به‌عنوان یک هنر غنی شناخته شده است.علاوه بر این سنت قوی نمایش‌های سنتی اما بیش از یک قرن است که تئاتر ایران شیوه‌های مدرن را در نمایشنامه‌نویسی و اجرای تجربه می‌کند.و برای قرار گرفتن در یک‌دریک افق جهانی و کسب کیفیت مطلوب بیان نمایشی سالیانی است که در ایران نظام آموزشی دانشگاهی و آکادمیک وجود دارد و در حال حاضر بخش عمده‌ای از هنرمندان مولد تئاتر در ایران دانش‌آموختگان دانشگاهی هستند. حضور بین‌المللی آثار تئاتری و حضور جدی و موفقیت هنرمندان تئاتری ایرانی در فستیوال‌ها و رویدادهای تئاتری بین‌المللی گواه کوشش هنرمندان و نهاد دولتی حامی تئاتر، مرکز هنرهای نمایشی، برای حضور تئاتر ایران در یک افق جهانی است. با این وجود تئاتر امروز ایران رو به‌سوی کسب جایگاهی مطلوب‌تر در عرصه بین‌المللی دارد.
وی در ادامه افزود: وجود نهادهای تئاتری و فستیوال‌های بین‌المللی چندگانه‌ای که امروز در خلال این نشست به شما معرفی خواهد شد، به همراه نسل‌های حرفه‌ای باسابقه تئاتر و نسل جوان و پرشور تحصیل‌کرده، ملاک‌های مهم نمایانگر تئاتر رو به توسعه ایران به شمار می‌روند. افزایش روزافزون تولیدهای نمایشی و پیدایش تنوع بسیار در این تولیدات افق امروز تئاتر ایران را روشن و چشم‌انداز آینده را امیدوارکننده نشان می‌دهد.علاوه بر امکانات موجود دولتی تئاتر، گسترش روزافزون تئاتر خصوصی و مستقل برای تئاتر ایران شرایط تازه و قابل‌اعتنایی ایجاد کرده است. برای حمایت از گروه‌ها و تولیدهای تئاتری علاوه بر مرکز هنرهای نمایشی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان مهم‌ترین متولی تئاتر، نهادهای دولتی دیگری نیز حضور دارد و در سالیان اخیر برای توسعه تئاتر در ایران کوشیده‌اند. این استعداد حمایت‌کننده دولتی علاوه بر تلاش برای رونق تولید تئاتر در ایران می‌کوشد تا فرصت‌های تازه‌ای را برای حضور بین‌المللی تئاتر ایران در منطقه فراهم کند. این کوشش هم معطوف به نمایش ویژگی‌های فرهنگی تئاتر ایران در کشورهای منطقه و هم متوجه ایجاد فرصت‌های اقتصادی برای گروه‌های تئاتری ایرانی در مسیر تورهای تئاتری است. متقابلا تئاتر ایران نیز مشتاق حضور گروه‌ها و آثار تئاتری هنرمندان منطقه برای آشنایی بیشتر از قابلیت‌های فرهنگی و تکنیکی و فراهم کردن فرصت اقتصادی تور تئاتر برای گروه‌ها و کمپانی‌های تئاتر کشورهای منطقه در سراسر ایران است. وسعت پهناور جغرافیای ایران با و جود بیش از سی استان ظرفیت قابل‌توجهی برای تورهای اجرایی تئاتر است و جمهوری اسلامی ایران این قابلیت را به‌عنوان یک امکان قابل‌توجه به تئاتر منطقه پیشنهاد می‌دهد.
مهدی شفیعی به توضیح برنامه‌های نشست مدیران هنرهای نمایشی غرب آسیا پرداخت: ایران به‌عنوان یکی از کشورهای مهم منطقه خاورمیانه در مسیر توسعه دیپلماسی فرهنگی، با اندیشه ایجاد یک شبکه ارتباطی و تبادلی هنر تئاتر میان کشورهای منطقه، ابتکار ایجاد همگرایی میان نهادهای دولتی و هنرمندان تولیدکننده تئاتر را مدنظر قرار داده و با پیشنهاد گردهمایی مدیران کشورهای منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا شرایط را برای گفت‌وگو درباره ایجاد یک جامعه تئاتری بزرگ‌تر و جستجوی امکاناتی تازه برای خلق تشکلی بین‌المللی و منطقه‌ای فراهم کرده است. بنابراین نشست کنونی، مرکز هنرهای نمایشی ایران علاوه بر معرفی توانایی و ویژگی هنر تئاتر ایران به میهمانان گرامی، بنیان گذاری این شبکه ارتباطی را در قالب یک تشکل و یا نهاد بین‌المللی و منطقه‌ای پیشنهاد می‌دهد.طرح این پیشنهاد در جلسات صبح و بعدازظهر امروز برای گفت‌وگو و تبادل‌نظر در دستور کار قرار دارد تا با مشورت و اعلام نظر نمایندگان کشورهای حاضر در جهت ایجاد و توسعه همکاری منطقه‌ای نهادهای دولتی متولی و حامی در تبادل دانش، تجربیات و آثار تئاتری به‌عنوان اولین گام برداشته شود. بر این اساس در متن این پیشنهاد همکاری‌ها در تبادل آثار نمایشی در قالب اجراهای عمومی و جشنواره‌ای، فعالیت‌های آموزشی و علمی و پژوهشی میان نهادهای تئاتری کشورهای منطقه پیش‌بینی‌شده است. جزییات بیشتر و نحوه همکاری‌ها در جلسه مخصوص آن مطرح و موردبحث قرار خواهد گرفت.
وی در ادامه افزود: در سالیان گذشته مرکز هنرهای نمایشی جمهوری اسلامی ایران در جریان فستیوال‌های بین‌المللی که برگزار کرده همواره پذیرای اجراهای تئاتری از کشورهای منطقه بوده است اما اکنون به‌صورت ویژه تصمیم دارد تا در سال ۲۰۱۸ و در بخش تئاتر مللِ سی و ششمین دوره از فستیوال بین‌المللی تئاتر فجر، به‌عنوان مهم‌ترین و بزرگ‌ترین فستیوال تئاتری ایران، showcase آثار منتخب تئاتر کشورهای منطقه را برگزار نماید و با میزبانی از هنرمندان و متخصصان هنرهای نمایشی، در جریان این رویداد با برگزاری نشست‌های تخصصی، سخنرانی‌ها و کارگاه‌های آموزشی فضای مناسبی را برای تبادل دانش و تجارب هنری ایجاد و فرصت آشنایی بیشتر هنرمندان را از ویژگی‌های فکری و هنری و وضعیت و ساختار تولید تئاتر در کشورهای منطقه فراهم کند. این امر نشانگر اهتمام جدی و پیش‌قدم شدن ایران برای تحقق این همگرای تئاتری و ایجاد تشکل یادشده برای همکاری متقابل در منطقه است.
شفیعی در پایان اعلام کرد: همین‌جا برای انجام این رویداد اعضای محترم حاضر را دعوت به همکاری می‌کنم و آرزومندم فرصت این نشست و دستاوردهای ناشی از آن بتواند روابط فرهنگی و هنری کشورهای حاضر را تعمیق و توسعه ببخشد. امیدوارم اقامت کوتاه‌مدت شما در کشور زیبای برای شما خاطره‌ای خوب بسازد.
لازم به یادآوری است این نشست مشترک با سخنرانی مدیران نمایشی 12 کشور غرب آسیا ادامه دارد.