سرویس تئاتر هنرآنلاین: تماشاخانه باران با سابقه چند سال فعالیت در حوزه آموزشی و بنا کردن پلاتوهایی برای تمرین تئاتر، امروز با کشف و معرفی فضایی مناسب تبدیل به یکی از مطرح‌ترین سالن‌های تئاتر شده است که نه تنها از سالن‌های کوچک مجموعه تئاتر شهر چیزی کم ندارد، بلکه به لحاظ معماری از وضعیت مطلوب و استانداردی هم برخورداراست. خیام وقار کاشانی و فهیمه امن‌زاده به عنوان دو هنرمند فعال در عرصه تئاتر که با شراکت سنجیده خود دو امکان فردی را به یک امکان جمعی و شراکتی تبدیل کرده‌اند در گام نخست با تجمیع ایده و پتانسیل اقتصادی، شرایطی را ایجاد کرده‌اند تا در میان سالن‌های کوچک تئاتر، شاهد یک سالن در اندازه و کیفیت مناسب باشیم. سالنی که حالا می‌تواند حرفه‌ای‌های تئاتر را برای تولید نمایش به سمت خود بکشاند. این مجموعه با سالنی بلک باکس با ظرفیت ۱۲۱ نفر با زیربنای ۵۰۰ متر با امکانات فنی، صوتی و تصویری لحاظ شده، علاوه بر لابی، کافی‌شاپ و فروشگاه محصولات فرهنگی مجهز به شش اتاق گریم است.
در راستای معرفی تماشاخانه‌های خصوصی با خیام وقارکاشانی مدیر اجرایی این تماشاخانه به گفت‌وگو نشستیم تا درباره این تماشاخانه، ویژگی‌ها، برنامه‌ها و اهداف آن بیشتر بدانیم.
خیام وقار کاشانی مدیر اجرایی تئاتر باران در رابطه با روند شکل‌گیری این تماشاخانه به خبرنگار تئاتر هنرآنلاین گفت: پیش از اینکه تئاتر باران در محل کنونی تاسیس شود، از سال ۹۰ به عنوان آموزشگاه هنرهای نمایشی فعالیت‌های خود را آغاز کرد. در آن زمان آموزشگاه باران در یک مکان بسیار کوچک مستقر بود تا اینکه در سال ۹۱ به ساختمانی در خیابان نجات اللهی (ویلا) نقل مکان کردیم و بحث ما به صورت تخصصی آموزش تئاتر بود. از آنجا که تحصیلات من در حوزه تئاتر است بر این عقیده هستم؛ تا زمانی که هنرجویان تئاتر روی صحنه نروند و تجربه مواجه شدن با مخاطب را پیدا نکند با هیچ پیشرفت و اتفاقی در این عرصه مواجه نخواهد شد. به همین دلیل در مکان قبلی پلاتویی داشتیم که دیدیم پتانسیل این را دارد که آن را تبدیل کنیم به محلی که بچه‌های جوان تئاتری تجربیات خود را در اختیار مخاطب خود بگذارند، به همین دلیل آنجا را - با تمام سختی‌هایی که داشت به این دلیل که هنوز هیچ آیین‌نامه و دستورالعملی وجود نداشت مبنی بر این که کسی بتواند یک تئاتر خصوصی دایر کند- به یک تماشاخانه تبدیل کردیم. بنابراین فکر می‌کنم در کنار دو تماشاخانه "سه نقطه" و "آو" جز اولین‌هایی بودیم که تفریبا در یک زمان تماشاخانه کوچکی را راه‌اندازی کردیم که در آنجا هم همچنان با عنوان کارگاه نمایش باران فعالیت می‌کردیم اما پس از مدتی ناگزیر شدیم، ساختمانی که در آن مستقر بودیم را تحویل دهیم و آن دوره مصادف با دورانی بود که جریان ساخت و ساز سالن در انبوه کم‌کاری‌های چند دهه اخیر دولت‌های مختلف در دست بخش‌ها و افراد خصوصی به حرکت درآمده بودند و من واقعا دوست نداشتم اگر قرار است یک مکان جدید را تاسیس کنم باز در همان شکل ادامه دهم بنابراین با خودم عهد بستم یا تماشاخانه را تعطیل کنم و یا یک مکان مناسب که شاخصه‌های لازم برای یک ساختمان تئاتر را داشته باشد پیدا کنم. با پیگیری‌های بسیار به مکان فعلی رسیدیم که البته در ابتدا یک مکان متروکه بود که قرار بود تبدیل به انبار پوشاک شود. با هزینه خیلی گزافی این مکان را اجاره کردیم و تقریبا سال گذشته روزهای ابتدایی ماه آذر بود که شروع به ساخت و ساز سالن کردیم و در نهایت برای جشنواره تئاتر سال ۹۳ این سالن را افتتاح کردیم.
سالن تئاتری هم طراز با سالن‌های کوچک تئاتر شهر
او با اشاره به تجهیزات و امکانات موجود در این تماشاخانه ادامه داد: با توجه به بودجه کم و چشم‌اندازی که پیش رو داشتیم و همچنین با توجه به زمانی اندک در یک تایم ۴۵ روزه این تماشاخانه را برای جشنواره فجر آماده کردیم، سعی کردیم تا به اکنون تجهیزات و امکانات رفاهی که برای هنرمندان و مخاطبان در نظر گرفتیم امکانات درخوری باشد. اصل موضوع هم همان ابعاد و استانداردهای سالن است که به گواه بسیاری از صاحب نظران با سالن‌های کوچک تئاتر شهر برابری می‌کند. سالن باران با عرض ۹ متر و عمق ۱۶ متر ۱۲۱ صندلی دارد اما معمولا در اجراهای پرمخاطب و در ایام جشنواره‌ها تا سقف ۱۵۰ نفر تماشاچی را هم میزبانی کرده‌ایم. همچنین به دلیل اینکه ما برای تامین هزینه‌های سالن مجبوریم در روز دو تا سه اجرا داشته باشیم، سعی کردیم جایگاه مناسبی برای تماشاگران هم در داخل سالن و هم در سالن انتظار فراهم کنیم و قسمتی را نیز در این مجموعه برای کافه به عنوان بخش رفاهی برای هنرمندان و مخاطبان در نظر گرفتیم.
تماشاخانه باران در هر ماه به طور میانگین پذیرای ۸ تا ۹هزار تماشاگر
این فعال تئاتری با ارائه آماری تقریبی از تعداد مخاطبان و نمایش‌های به اجرا درآمده در این تماشاخانه از ابتدای تاسیس تاکنون، گفت: به طور میانگین تماشاخانه باران در هر ماه پذیرای ۸ تا ۹هزار تماشاگر بوده است و از آغاز شروع به کار سالن تا به اکنون با احتساب اجراهای جشنواره‌ای که داشته‌ایم حدود ۶۵ اثر نمایشی را میزبانی کرده‌ایم.
سال آینده کمی هم به سمت گروه‌های جوان تازه کار و دانشجویی می‌رویم
وقارکاشانی در خصوص نحوه انتخاب و ارزشیابی آثار در این تماشاخانه نیز خاطرنشان کرد: ما تا کنون تیمی به عنوان تیم ارزیابی نداشتیم چراکه کسانی که تاکنون برای اجرا به تماشاخانه باران مراجعه کرده‌اند و تایم این تماشاخانه را تا پایان بهار ۹۵ پر کرده‌اند کسانی هستند که واقعا در سطحی هستند که خیلی احتیاجی به دیده شدن کارشان توسط ما نیست به طوری که سابقه و رزومه و نام‌شان به تنهایی کفایت می‌کند تا ما به کار آنها اعتماد کنیم و خوشبختانه از این اعتماد هم بازخورد خیلی خوبی گرفتیم. اما در سال ۹۵ قطعا رویکرد دیگری خواهیم داشت به این دلیل که قصد داریم کمی هم به سمت گروه‌های جوان تئاتری و گروه‌های تازه کار و دانشجویی برویم. در این بحث ما یک شورای انتخاب و یک شورای هنری خواهیم داشت که قطعا بسیار خوب است که این گروه‌ها از این فیلتر بازبینی عبور کنند، مضاف بر اینکه این شورا می‌توانند نه تنها به عنوان ارزیاب صرف بلکه به عنوان مشاور، این گروه‌های جوان را تا حدی راهنمایی کنند تا بتوانند کار خود را برای اجرا به مراحل خوب و قابل قبولی برسانند. اما تا به امروز من به همراه فهیمه امن‌زاده در مورد اینکه چه کاری روی صحنه برود تصمیم می‌گرفتیم و خوشبختانه از این اعتماد جواب خوبی گرفتیم چون کسانی که در این سالن، نمایش روی صحنه برده‌اند اکثرا دارای پیشینه درخشانی در کار تئاتر بوده‌اند.
برگزاری هفته‌های تئاتر دانشگاهی
او در رابطه با نحوه کار با گروه‌های دانشجویی و تسهیلاتی که برای این گروه‌ها در نظر گرفته‌اند نیز اظهار کرد: تماشاخانه باران طی چند هفته اخیر به منظور تشویق و حمایت از تئاتر دانشگاهی و پشتیبانی و معرفی نسل جوان به بدنه تئاتر حرفه‌ای، اقدام به برگزاری هفته تئاتر دانشگاهی از میان دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته نمایش کرده است. هفته تئاتر دانشگاهی باران در دو بخش نمایش صحنه‌ای و نمایشنامه‌خوانی برگزار می‌شود و پایان‌نامه‌های دانشجویی و نمایش‌های اجرا شده در جشنواره‌های معتبر دانشگاه در اولویت قرار دارند. این درحالی است که مسئولین دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد که از اساتید خود من هستند کوچکترین قدمی برای ما برنداشتند و حتی به این بهانه که باید جلساتی برگزار شود و این جشنواره مورد بررسی قرار بگیرد اجازه نصب پوستر جشنواره‌ای که برای آنها برگزار می‌شود را در دانشکده هنر و معماری به ما ندادند، اما به هرحال ما کار خود را انجام دادیم و همچنان هم به کار خود ادامه می‌دهیم و خوشبختانه استقبال خوبی هم از جانب دانشجویان صورت گرفته است. اساسا رویکرد ما این بود که در هر فصل هفته تئاتر دانشکده‌ها را برگزار کنیم و در فصل بعد به دو کار برگزیده اجرای عمومی بدهیم و خود تولیدکننده آن دو اثر باشیم. ما در فصل زمستان هفته هنر و معماری را برگزار می‌کنیم و دو کار برگزیده در فصل بهار در تئاتر باران اجرای عمومی خواهند گرفت بدون اینکه هزینه‌ای از آنها دریافت شود و حتی ممکن است که کمک هزینه هم در اختیار آنها قرار دهیم. در فصل بهار هم بار دیگر هفته هنرهای زیبا را برگزار می‌کنیم و همین طور تا آخر سال که نوبت به سینما-تئاتر و دانشگاه سوره می‌رسد. همچنین ما در فراخوان خود اعلام کردیم که هر دانشکده و یا هر کانون تئاتر دانشگاهی که این پتانسیل را دارند می‌تواند به ما درخواست بدهد که ما این هفته‌های دانشگاهی را برایشان به صورت اختصاصی برگزار کنیم.
وقارکاشانی ادامه داد: مضاف بر این من یک جلسه‌ای با دبیر جشنواره دانشجویی امسال داشتم که قرار شد تماشاخانه باران در جشنواره دانشگاهی هم میزبان دانشجویان باشد. از سوی دیگر قرار بر این شد که سه کار برگزیده را به ما معرفی کنند تا ما علاوه بر نوبت اجرای عمومی هزینه تولید نمایش را در اختیار آنها قرار دهیم.
مدیر اجرایی تماشاخانه باران در رابطه با گرایش بسیاری از هنرمندان مطرح و حرفه‌ای تئاتر به این تماشاخانه، بیان کرد: تئاتر باران شاید به لحاظ ظاهری و سخت افزاری خیلی ویژه نباشد به دلیل اینکه ما به لحاظ امکانات خیلی پایین‌تر از تماشاخانه‌هایی همچون ایرانشهر و یا سالن‌های تئاتر شهر هستیم، منتها ما سعی کردیم از آنجایی که خودمان هم تئاتری هستیم و سال‌ها روی صحنه تئاتر بوده‌ایم، فضای نرم افزاری خوبی را برای هنرمندان تئاتر فراهم کنیم و بستر آرامی را برای هنرمندان به وجود بیاوریم، چون قطعا هنرمندانی که به تئاتر باران مراجعه می‌کنند قدم به روی چشم ما می‌گذارند و از کم و کاستی‌ها و ضعف‌های این سالن مطلع هستند اما به حدی به ما لطف دارند که ترجیح می‌دهند با همه این کمبودها به دلیل حال و هوا و فضای اینجا در این سالن اجرا داشته باشند و ما امیدوریم که این روند ادامه‌دار باشد.
پیگیری جدی تولید نمایش‌ها در بخش‌های حرفه‌ای و آموزشی تئاتر
وقار کاشانی همچنین با اشاره به اهداف و چشم‌اندازهای این تماشاخانه، خاطرنشان کرد: یکی از چشم‌اندازهای تئاتر باران این بود که در سال ۹۵ تولید تئاتر را شروع کنیم و تماشاخانه باران تبدیل به کمپانی تئاتر شود اما با توجه به شرایط خاص و ویژه‌ای که برای ما به وجود آمد چند ماه پیش تصمیم گرفتیم با اجرای نمایش "سعادت لرزان مردمان تیره روز" تولید تئاتر را شروع کنیم و به طور کلی تولید نمایش را هم در بخش حرفه‌ای و هم در بخش آموزشی تئاتر به صورت جدی پیگیری می‌کنیم. در بخش حرفه‌ای تئاتر تا به امروز حدود شش کار تولید کرده‌ایم که در همین تماشاخانه اجرا شد و در بخش آموزشی هم یک کار تولید کردیم که نمایشی به کارگردانی میلاد نیک‌آبادی بود. مضاف بر این، یکی از برنامه‌های ما این است که از اساتید جوان‌تری که حوصله کار با جوان‌ترها را داشته باشند دعوت کنیم با بچه‌ها کار کنند که ما خود نمایش تولید کنیم. اما به هر حال کمپانی شدن شرایط بسیار ویژه‌ای دارد که ما اکنون شاید به ده درصد آن هم نرسیده‌ایم. اما قطعا تا پایان سال ۹۵ چشم‌انداز ویژه ما این است که ۲۰ بازیگر، ۵ کارگردان، نویسنده و طراح و منشی صحنه و سایر عوامل را در تماشاخانه باران داشته باشیم.
تئاتر باران از همه نوع ژانری استقبال می‌کند
این فعال تئاتری در خصوص بحث هویت‌سازی هم توضیح داد: تمام تلاش ما این بوده که کارهایی که در اینجا به اجرا در می‌آید به لحاظ کیفی از یک سطحی پایین‌تر نیاید. اتفاقا هویت باران این است که بگویند در تئاتر باران، نمایش‌هایی با کیفیت روی صحنه می‌رود و نه اینکه ما یک ژانر ویژه‌ای را در تماشاخانه باران مستقر کنیم بر این اساس درصدد هستیم که به اسم تماشاخانه هویت بدهیم تا تماشاگر بداند که هر زمان که به این تماشاخانه بیاید کار خوب می‌بیند. به همین دلیل از همه ژانرها در این تماشاخانه استقبال می‌کنیم.
طرح بازار تئاتر کودک و نوجوان؛ آینده تئاتر باران
وقارکاشانی در ادامه در خصوص نحوه استقبال از کارهای کودک و عروسکی هم گفت: بسیار علاقمندیم که نمایش‌های عروسکی هم جزء ژانرهایی باشد که رنگ این مجموعه را کامل کند. شاید در آینده نزدیک جایی را اساسا در مجموعه تماشاخانه باران به طور تخصصی برای کودک راه‌اندازی کنیم، مضاف بر اینکه من یک طرح بازار تئاتر کودک و نوجوان هم به مرکز هنرهای نمایشی و شهرداری ارائه کردم که طرح مفصلی است اما شاید در اینجا امکان برگزاری آن را نداشته باشیم ولی امیدوارم در سال آینده بتوانیم به صورت خیلی حرفه‌ای و مفصل نه به عنوان یک طرح ملی بلکه حداقل در حد تئاتر پایتخت روی آن کار کنیم.
برای تامین هزینه‌ها صرفا به اجرا تکیه نمی‌کنیم
او در پایان با اشاره به بحث تامین هزینه‌های این تماشاخانه افزود: در خصوص تامین هزینه‌ها با مشکلات زیادی مواجه هستیم؛ مضاف بر اینکه ما از زمانی که وارد تولید یکی دو کار تئاتر شدیم به دلیل هزینه‌های سنگینی که به همراه داشت کمی ما را به لحاظ مالی به عقب برد. اما من همیشه معتقد هستم که نباید مدام غر زد بنابراین دائما در حال بررسی ایده‌ها و برنامه‌های مختلف هستیم تا صرفا روی اجرای نمایش‌ها تکیه نکنیم و عقیده دارم باید از حواشی تماشاخانه بهره بگیریم تا به یک استقلال مالی برسیم گرچه مرکز هنرهای نمایشی هم قول‌هایی مبنی بر حمایت از تماشاخانه‌های خصوصی با توجه به پیشینه، فعالیت و انگیزه و انرژی تماشاخانه‌های خصوصی داده است.
انتهای پیام/
سهیلا سالاروند