سرویس تئاتر هنرآنلاین: دوم اسفندماه سال، دوازده ماه تمام از روزی می‌گذرد که اعلام شد سالن‌های نمایش در پی شیوع ویروس کرونا تعطیل می‌شوند.
در یک سال گذشته اهالی تئاتر در سه مقطع زمانی آثار خود را به‌منظور اجرا بر صحنه آماده کردند و سه بار تعطیلی از سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام شد. چندی پیش با پیگیری‌های قادر آشنا مدیرکل هنرهای نمایشی فعالیت‌های تئاتری از گروه سه به گروه دو مشاغل تعیین‌شده از سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا منتقل شد و فعالیت گروه‌های نمایشی پیش از آغاز سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر از سر گرفته شد، اما هنرمندان این عرصه این روزها بر اساس برخی از خبرها که هنوز منبع موثقی ندارند نگران تعطیلی تماشاخانه‌ها به دلیل ورود به موج چهارم این ویروس هستند و از گوشه و کنار زمزمه‌هایی در این خصوص شنیده می‌شود.
نگرانی اهالی تئاتر کاملاً بجاست چراکه در یک سال گذشته، آن‌ها در بلاتکلیفی بسر بردند. واضح است که تئاتر، فیلم سینمایی نیست که از پیش آماده باشد و به‌محض بازگشایی سینماها بر پرده به نمایش درآید یا اینکه تابلوی آماده‌ای در گوشه یک گالری که با بازگشایی به دیوار نصب شود.
لازم به توضیح نیست که تئاتر یک هنر زنده است و هر بار که قرار باشد به صحنه آید نیازمند حداقل یک ماه تمرین است و باید زمانی به‌منظور اطلاع‌رسانی و جذب تماشاگر برای آن در نظر گرفته شود. ازاین‌رو تعطیلی و بازگشایی یک‌باره آن گروه‌های نمایشی را متحمل ضرر و زیان‌های بسیاری می‌کند. علاوه بر آن مدیران تماشاخانه‌ها هم که اکثر آن‌ها استیجاری هستند، نمی‌توانند برنامه‌ریزی درستی دراین‌باره داشته باشند و ناگزیر دچار خسارت‌های پیاپی می‌شوند.
به بهانه خبرهای ضد و نقیضی که این روزها دراین‌باره شنیده می‌شود، گفت‌وگویی با حسین مسافرآستانه مدیر شورای سیاست‌گذاری تماشاخانه ایرانشهر، حمیدرضا نعیمی کارگردان نمایش «گرگاس یا روز بخیر آقای وزیر» و داوود نامور مدیر عمارت نوفل لوشاتو داشته‌ایم و درباره پیامدهای تعطیلی دوباره تماشاخانه‌ها از آن‌ها جویا شده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
این بلاتکلیفی از این پس آسیب‌های جبران‌ناپذیر زیادی خواهد داشت
حسین مسافرآستانه مدیر شورای سیاست‌گذاری تماشاخانه ایرانشهر درباره پیامدهای تعطیلی دوباره سالن‌های نمایش گفت: من امیدوار هستم شرایط به شکلی رقم بخورد که این اتفاق مجدد برای تئاتر نیفتد. البته نظر دادن درباره بسته یا باز بودن سالن‌های تئاتر کار ستاد ملی مبارزه با کرونا است و ما فقط باید دعا کنیم که شرایط طوری نشود تا سالن‌های تئاتر بسته شود، چرا که بسته شدن سالن‌های تئاتر به هنرمندان آسیب وارد می‌کند.
او ادامه داد: اگر مردم رعایت کنند تا وضعیت به شکل خطرناک تعریف نشود، جای امیدواری وجود دارد که هم تئاتر بتواند به حیات خود ادامه دهد و هم هنرمندان تئاتر بتوانند برای زندگی و کارشان برنامه‌ریزی کنند. الان این وضعیت همه را دچار تردید کرده و خود این تردید نوعی دلزدگی و بلاتکلیفی به وجود آورده است. این بلاتکلیفی از این پس آسیب‌های زیادی خواهد داشت که جبران‌ناپذیر هستند.
مدیر تماشاخانه تئاتر با اشاره به برگزاری جشنواره تئاتر فجر پس از یک سال بیکاری هنرمندان تئاتر، عنوان کرد: وقتی جشنواره تئاتر فجر برگزار شد نفسی به جان تئاتر دمیده شد هرچند تعداد کمی از هنرمندان تئاتر درگیر این جشنواره شدند. درواقع جشنواره امیدی برای ادامه حیات تئاتر ایجاد کرد. من امیدوارم که این امید همچنان ادامه داشته باشد.
مسافرآستانه گفت: درست است که کار مدافعین سلامت کار بسیار سختی است ولی توقع من به‌عنوان یک شخص تئاتری این است که برای ادامه حیات تئاتر برنامه‌ریزی شود و تصمیم‌گیران مطمئن باشند آسیب‌ها در فعالیت‌های تئاتر بسیار کمتر از برخی فعالیت‌های دیگر خواهد بود. اگر می‌خواهند پروتکل‌ها را سخت‌تر کنند اشکالی ندارد، اما امیدوارم سالن‌های تئاتر دیگر تعطیل نشوند.
وی در پایان تأکید کرد: انطباق فعالیت تئاتر با پروتکل را باید جدی بگیرند. من فکر نمی‌کنم تعطیلی تئاتر بتواند کمکی کند. فاصله اجتماعی و سایر پروتکل‌ها در تئاتر بیشتر از هر شغل دیگری رعایت می‌شود.
تعطیلی‌ها فقط به اهالی تئاتر خسارت می‌زند و مسئولان برای جبران این خسارات هیچ برنامه‌ای ندارند
حمیدرضا نعیمی که این روزها نمایش "گرگاس یا روز بخیر آقای وزیر" را روی صحنه دارد، درباره پیامدهای تعطیلی دوباره سالن‌های نمایشی گفت: همان‌طور که برای بسته شدن سالن‌ها هیچ برنامه مشخصی نداشتیم، متأسفانه برای باز شدن آن‌ها نیز هیچ برنامه‌ای نداشتیم. همه ما در یک لحظه خبردار شدیم که سالن‌های تئاتر و سینما بازگشایی خواهند شد. ازآنجایی‌که دوستان عزیز در وزارت بهداشت و همین‌طور ستاد ملی مبارزه با کرونا هیچ شناختی از حوزه تئاتر ندارند، خیال می‌کنند همین امروز که اعلام کنند تئاتر بازگشایی خواهد شد، نمایش‌ها چند روز بعد می‌توانند روی صحنه بروند، درحالی‌که آماده‌سازی یک تئاتر، جریانِ بسیار پیچیده و پرهزینه و سنگینی است که گروه‌ها باید متحمل شوند.
وی افزود: ما زمانی که متوجه شدیم سالن‌های تئاتر می‌خواهند بازگشایی شوند سعی کردیم در اسرع وقت تمام کارهای نمایش را انجام دهیم اما به نظر شما پس از یک سال اجرا نشدن تئاترها، آیا می‌توان با یک هفته به‌اندازه کافی اطلاع‌رسانی کرد و اعتماد تماشاگران را به دست آورد؟ یک پروسه چند ماهه لازم است تا دوباره اعتماد تماشاگران بازگردد و سالن‌ها دوباره به رونق سابقشان نزدیک شوند. با این وضعیت نه دغدغه خانواده تئاتر برطرف می‌شود و نه اساساً دوباره زمانی به دست می‌آید که مردم بتواند با آرامش و با اطمینان خاطر به سالن تئاتر پا بگذارند.
این کارگردان تئاتر همچنین بیان کرد: اگر ما هم‌زمان با بازگشایی تئاترها، جشنواره تئاتر فجر را هم نداشتیم، شاید همین تعداد تماشاگر نیز به سالن تئاتر نمی‌آمد. درواقع تبلیغات جشنواره تئاتر فجر باعث شد که تماشاگران یک مقدار به‌صورت گسترده‌تر در جریان باشند که تئاترها روی صحنه است.
حمیدرضا نعیمی گفت: من قبل از جشنواره فجر هم اعلام کردم بازگشایی تئاترها به‌احتمال قوی فقط برای ایام فجر خواهد بود و ما بعد از ۲۲ بهمن احتمالاً با بسته شدن سالن‌های تئاتر مواجه خواهیم شد. جشنواره تئاتر با برنامه‌ریزی قبلی برگزار شد و حالا دیگر هیچ دلیلی برای ادامه کار تئاتر و سینما وجود ندارد. هیچ طرح توجیهی هم مسئولان را قانع نخواهد کرد که همچنان این اطمینان را داشته باشند که سالن‌های تئاتر و سینما کم‌خطرترین مکان‌ها ازنظر آلودگی به ویروس کرونا هستند.
وی اذعان کرد: من همین‌جا اعلام می‌کنم گروه تئاتر شایا سه ماه و روزی هفت ساعت تمرین کرده و تا این لحظه بیش از ۲۰ شب اجرا داشته که خوشبختانه یک نفر هم از اعضای این گروه دچار بیماری کرونا نشده‌اند چون همه پروتکل‌ها واقعاً رعایت می‌شد. وقتی تماشاگران وارد سالن‌های تئاتر شدند با فضای به‌شدت مطمئن و ضدعفونی شده روبرو شدند. به هر تماشاگری که ماسک نداشت ماسک داده می‌شد و آن‌ها از گیت‌های ضدعفونی رد می‌شدند.
حمیدرضا نعیمی در پایان گفت: این مبحث نشان می‌دهد که ما اتفاقاً داریم گام‌های درستی برمی‌داریم و این تعطیلی‌ها فقط به اهالی تئاتر خسارت می‌زند و مسئولین برای جبران این خسارات هیچ برنامه‌ای ندارند.
اگر سالن‌ها دوباره تعطیل شوند، فاجعه فرهنگی و هنری در ایران رخ می‌دهد
داود نامور مدیر عمارت نوفل لوشاتو در رابطه با پیامدهای تعطیلی دوباره سالن‌های نمایشی گفت: اگر این اتفاق بیفتد، به نظرم باید تئاتر را تعطیل کنند. این مسئله از این نشئت می‌گیرد که مدیران ما نمی‌توانند از فرهنگ و هنر و هنرمندان دفاع کند. مدیرکل هنرهای نمایشی قرار بود تئاتر را از گروه مشاغل سه به گروه مشاغل دو بیاورد ولی نمی‌دانم هنوز چنین اتفاقی افتاده یا نه.
وی تأکید کرد: اگر این اتفاق بیفتد و سالن‌های تئاتر دوباره تعطیل شوند ما صد درصد افسرده می‌شویم و همه چیز نابود خواهد شد. ما حاضر هستیم که با همان رویه که ساعت ۲۱ سالن‌ها تعطیل می‌شد پیش برویم و در پروتکل‌ها دقت بیشتری کنیم ولی سالن‌ها تعطیل نشوند.
مدیر عمارت نوفل لوشاتو تصریح کرد: به نظرم اگر این اتفاق بیفتد فاجعه فرهنگی و هنری در ایران رخ می‌دهد. این مسئله نشان می‌دهد که مدیران ما نسبت به هنرمندان و هنر بی‌مسئولیت هستند و دغدغه این بخش را ندارند. به نظرم حتی اگر زمزمه تعطیلی سالن‌ها می‌شود هم باید آن را بخوابانیم. در یک ماه گذشته که تئاترها از سر گرفته شد کم‌کم اعتمادها در حال جلب شدن بود و مخاطبان برای دیدن نمایش به سالن‌های تئاتر رجوع می‌کنند.
داوود نامور در پایان گفت: اگر تعطیلی مجدد اتفاق بیفتد ممکن است من این کار را رها کنم و بروم در یک شغل دیگر فعالیت کنم چون با توجه به وضعیت اجاره‌ها و گرانی‌ها بعید می‌دانم که دوباره بتوانم سرپا شویم.