سرویس تئاتر هنرآنلاین: شیوع ویروس منحوس کرونا از اواخر سال گذشته در سراسر دنیا، تمام فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و همچنین زندگی مردم جهان را تحت سیطره خود قرار داده و منجر به آن شده تا آداب زندگی تمامی مردم در سراسر دنیا به گونه‌ای دیگر پیش رود و جهانیان در تعامل با این ویروس، زندگی را با سبک دیگری پیش گیرند. بر این اساس فعالیت‌های فرهنگی هنری مستثنا نبوده و با آزمون و خطاهایی برآن بوده تا به حیات خود در این دوران ادامه دهد.
جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر که از مهمترین رویدادهای بین‌المللی کشور است و هر ساله در ایام دهه فجر میزبان فعالیت‌های یک ساله هنرمندان عرصه تئاتر است، در سال جاری در سایه شیوع این ویروس با تغییراتی نسبت به سال‌های گذشته همراه است.
حسین مسافرآستانه به عنوان سکاندار سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر با تاخیری طولانی نسبت به سال‌های گذشته در یازده تیرماه به سمت دبیری این رویداد منصوب شد. در حالی‌که فراخوان سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاترفجر به دبیری نادر برهانی مرند، سال گذشته در بیست و ششم تیر ماه منتشر شده بود. آنچه که به تبع شرایط موجود در برگزاری سی و نهمین دوره از این جشنواره مشهود است، حذف عنوان بین‌المللی از آن است و این موضوع بی‌شک نشان از آن دارد که این جشنواره بین‌المللی، امسال به صورت داخلی برگزار خواهد شد.
سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر در نخستین اقدام، فراخوان دو بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی و مسابقه و نمایشگاه عکس و پوستر تئاتر را در بیست و سوم شهریور ماه منتشر کرد. در حالی‌که سال گذشته فراخوان بخش نمایش‌های صحنه‌ای، خیابانی، دیگرگونه‌های اجرایی، تئاتر ملل، مسابقه نمایشنامه‌نویسی، کارگاه‌ها و نشست‌های تخصصی و بخش به علاوه فجر؛ در بیست و ششم تیر ماه منتشر شده بود و فراخوان بخش مسابقه و نمایشگاه عکس و پوستر تئاتر در دهم شهریور ماه و همچنین فراخوان بخش رادیو تئاتر در دهم مهرماه سال گذشته اعلام شد.
دبیرخانه سی و نهمین جشنواره تئاترفجر در گام بعدی روز گذشته اول مهرماه فراخوان دو بخش تئاتر صحنه‌ای و خیابانی را در اختیار رسانه‌ها قرار داد و براین اساس فراخوان چهار بخش جشنواره تاکنون منتشر شده است. بی شک امسال به دلیل شرایط موجود در پی ویروس کرونا، بخش تئاتر ملل از این جشنواره حذف است و باید دید که ستاد برگزاری این رویداد تصمیم به برگزاری بخش‌های دیگری چون دیگرگونه‌های اجرایی، کارگاه‌ها و نشست‌های تخصصی، به علاوه فجر و رادیو تئاتر را در سی و نهمین دوره از جشنواره دارد یا خیر.
در پی انتشار چهار بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی، مسابقه و نمایشگاه عکس و پوستر تئاتر، بخش صحنه‌ای و خیابانی سی و نهمین جشنواره تئاترفجر تاکنون، مقایسه‌ای میان شرایط شرکت در این بخش‌ها در سال جاری نسبت به سال گذشته داشته‌ایم.
تئاتر صحنه‌ای؛ از کم شدن جایزه طراحی آرایه‌های صوتی تا افزایش کمک هزینه‌ها
امسال همچون سال گذشته تئاتر صحنه‌ای در دو بخش رقابتی (مسابقه بزرگ تئاتر فجر) و غیر رقابتی (ویژه) برگزار خواهد شد با این تفاوت که سال گذشته طبق فراخوان، جشنواره در بخش رقابتی پذیرای حداکثر 30 اثر (از میان آثار متقاضی 13 اثر، نمایش‌های برگزیده نهایی جشنواره‌های استانی 8 تا 12 اثر و میهمان حداکثر 5 اثر) بود و امسال 32 نمایش (از میان آثار متقاضی حداکثر 13 اثر، نمایش‌های برگزیده نهایی جشنواره‌های استانی 8 تا 12 اثر و میهمان حداکثر 7 اثر) است.
در بخش غیر رقابتی امسال 25 نمایش (از میان آثار متقاضی حداکثر 15 اثر و میهمان حداکثر 10 اثر ) حضور خواهند داشت اما سال گذشته 27 اثر (از میان آثار متقاضی 16 تا 19 اثر و میهمان 5 تا 8 اثر) در این بخش پذیرفته شد. نگاه به دو بخش رقابتی و ویژه سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر نشانگر آن است که در این دوره تغییری در تعداد اجراهای بخش صحنه‌ای صورت نگرفته و اگرچه در بخش رقابتی 2 اثر بیشتر پذیرفته می‌شود اما دو اثر از بخش ویژه نیز کاسته شده است.
در فراخوان امسال در رتبه‌بندی و جوایز مسابقه بزرگ، اهدای جایزه به طراحی آرایه‌های صوتی به چشم نمی‌خورد در صورتی‌که سال گذشته در کنار نمایشنامه‌نویسی، کارگردانی، بازیگری زن و مرد، طراحی صحنه، طراحی نور، طراحی لباس، طراحی گریم، طراحی حرکت و آهنگسازی؛ طراحی آرایه‌های صوتی مورد داوری قرار گرفته بود.
همچنین کمک هزینه حضور در بخش رقابتی سال گذشته صد تا دویست میلیون ریال در نظر گرفته شده بود که امسال به صد و بیست تا دویست و پنجاه میلیون ریال ارتقا یافته است و در بخش غیررقابتی سال گذشته گروه‌های شرکت‌کننده مبلغ دویست تا سیصد میلیون ریال کمک هزینه دریافت کرده‌اند که امسال این مبلغ به دویست و پنجاه تا سیصد و پنجاه میلیون ریال افزایش یافته است.
افزایش اجرای تئاتر خیابانی در ایام کرونایی
به دلیل موقعیت موجود در پی شیوع ویروس کرونا و نامعلوم بودن شرایط آن تا برگزاری سی و نهمین دوره از جشنواره تئاترفجر، دبیرخانه این رویداد در اقدامی تعداد آثار مورد پذیرش در این بخش را نسبت به سال گذشته افزایش داده است؛ چرا که اجراهای خیابانی از شرایط ایمن‌تری نسبت به اجراهای صحنه‌ای در این ایام برخوردارند.
سال گذشته دبیرخانه فجر طی فراخوان ظرفیت پذیرش در بخش خیابانی را 22 اثر در نظر گرفته در حالی‌که این تعداد در سال جاری به 35 نمایش ارتقا یافته است. در کنار دو بخش تولیدات تازه و آثار اجرا شده که سال گذشته نیز در بخش خیابانی جشنواره وجود داشت، امسال بخش ویژه‌ای با عنوان "سرباز انقلاب" در راستای ترویج روحیه معنوی و فرهنگ ایثار، شهادت و مقاومت و همچنین تکریم و پاسداشت مقام شامخ سردار قاسم سلیمانی افزوده شده است. جشنواره در بخش تولیدات تازه و آثار اجرا شده پذیرای 20 اثر و در بخش ویژه میزبان 15 نمایش خواهد بود.
کمک هزینه بخش خیابانی سال گذشته پنجاه تا صد میلیون ریال در نظر گرفته شده بود که امسال به هفتاد تا صد و بیست میلیون ریال ارتقا یافته است.
مسابقه نمایشنامه‌نویسی و توجه ویژه به متون نمایشی
از تفاوت‌های فراخوان مسابقه نمایشنامه‌نویسی جشنواره سی و نهم نسبت به سال گذشته؛ می‌توان به این مورد اشاره کرد که در جشنواره سی و هشتم نمایشنامه‌نویسان امکان آن را داشتند تا تنها با یک اثر متقاضی این بخش باشند؛ اما در فراخوان سال جاری عنوان شده که هر نمایشنامه‌نویسی می‌تواند با سه اثر در این بخش شرکت کند. به هر حال از آنجا که این جشنواره در بخش صحنه‌ای نسبت به سال گذشته به دلیل شرایط کنونی باید کوچک‌تر و محدودتر برگزار شود، ستاد برگزاری بر آن بوده تا به بخش تولید متون توجه ویژه‌تری نسبت به سی و هشتمین دوره از این رویداد نشان دهد.
همچنین جوایز این بخش نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. امسال طبق فراخوان به سه اثر برگزیده به ترتیب 200 میلیون ریال، 150 میلیون ریال و صد میلیون ریال جایزه نقدی تعلق خواهد گرفت در صورتی‌که سال گذشته سه اثر برگزیده به ترتیب رتبه، 120 میلیون ریال، 100 میلیون ریال و هشتاد میلیون ریال جایزه نقدی دریافت کرده‌اند.
مسابقه و نمایشگاه عکس و پوستر تئاتر
تنها تفاوت فراخوان بخش مسابقه عکس و پوستر تئاتر فجر نسبت به سال گذشته این است که ستاد برگزاری سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر طی فراخوان اعلام کرد عکس‌هایی که در فاصله زمانی اول آبان ماه 1397 تا پایان مهر ماه 1398 اجرا شده‌اند امکان شرکت در جشنواره را دارند اما این دوره از جشنواره پذیرای عکس‌های نمایش‌هایی است که از اول آبان ماه 1398 تا اول آذر ماه 1399 اجرا شده‌اند و دیگر شرایط اعم از تعداد عکس ارسالی از هر عکاس، جوایز و کمک هزینه تغییری نسبت به سال گذشته نداشته است.
البته سال گذشته طی فراخوان علاوه بر پوستر نمایش سایر اقلام تبلیغاتی در فراخوان ذکر شده بود که امسال تنها به پوستر بسنده شده است.