سرویس تئاتر هنرآنلاین، "شازده احتجاب" به کارگردانی افشین زمانی، "رکوئیم برای یک راهبه" کار روزبه اختری و "مانداب" به کارگردانی مهدی کیهان‌نژاد و فردین افشارفر، سه اثر نمایشی هستند که روزهای 14 و 15 بهمن‌ماه در سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر روی صحنه خواهند آمد.
"شازده احتجاب" اقتباسی از رمان هوشنگ گلشیری
نمایش "شازده احتجاب" نوشته و کار افشین زمانی است که در روزهای 14 و 15 بهمن‌ماه ساعت 18 و 20:45 در بخش مسابقه صحنه این دوره از جشنواره اجرا می‌شود. این اثر نمایشی آذرماه امسال در تئاتر هامون روی صحنه آمده است. افشین زمانی در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین درباره موضوع و مضمون نمایش "شازده احتجاب" گفت: این اثر برداشت و اقتباسی آزاد از رمانی به همین نام نوشته هوشنگ گلشیری است. "شازده احتجاب" داستان یک خانواده قجری است و در این نمایش زندگی شازده قجری دنبال می‌شود.
او با بیان اینکه تمرینات این نمایش حدود دو ماه به طول انجامید، درباره سبک و فضای اجرایی نمایش عنوان کرد: این نمایش همچون دیگر آثاری که روی صحنه آوردم، فضای فاصله‌گذاری برشتی دارد. ضمن اینکه سبک اجرایی این نمایش ترکیبی از بیومکانیک و سورئالیستی است. در شرایطی که متاسفانه این روزها اکثر آثار نمایشی فاقد جذابیت هستند، تلاش کردیم که تمرکزمان روی کیفیت باشد تا تماشاگر از آن لذت ببرد.
کارگردان نمایش "خاطرات هنرپیشه نقش دوم" درباره طراحی صحنه نمایش "شازده احتجاب" گفت: زمانی‌که در سالن‌های نمایشی دو یا سه نمایش اجرا می‌شود طبیعتاً گروه‌ها زمان محدودی برای چیدمان دکور دارند و در این شرایط نمایش‌ها از طراحی صحنه ایده‌آل خود صرف‌نظر می‌کنند.
او در ادامه افزود: معمولاً فضای نمایش‌های من بی‌چیز است و درگیر ساخت و ساز نمی‌شوم. از آنجا که این نمایش تعدد لوکیشن دارد به همین منظور از ساخت و ساز دکور ثابت پرهیز کرده‌ام و فضایی ایجاد شده تا با تغییر نور هر یک از لوکیشن‌ها برای مخاطب تداعی شود.
زمانی درباره موسیقی نمایش"شازده احتجاب" بیان کرد: بهزاد بختیاری آهنگساز این نمایش است. از آنجا که این آهنگساز شناخته شده خود فارغ‌التحصیل رشته نمایش بوده، شناخت و درک صحیحی بر موسیقی دراماتیک دارد. تمام قطعات این نمایش که فضای سورئالیستی دارند، ساخته شده‌اند و به فضاسازی کار کمک می‌کنند. سعی شده با اینکه نمایش فضایی ایرانی دارد، موسیقی و طراحی لباس جهان شمول باشد.
"رکوئیم برای یک راهبه" با محوریت رنج و رستگاری
همچنین نمایش "رکوئیم برای یک راهبه" نوشته آلبر کامو به کارگردانی روزبه اختری دیگر اثری است که دوشنبه 14 و سه‌شنبه 15 بهمن‌ماه ساعت ساعت 21 در بخش مسابقه به علاوه فجر در خانه نمایش مهرگان اجرا خواهد شد. این اثر نمایشی دی‌ماه در همین تماشاخانه روی صحنه آمده است.
روزبه اختری در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین درباره جذابیت‌های انتخاب و اجرای "رکوئیم برای یک راهبه" گفت: از سال گذشته بر آن شدم تا یکی از آثار آلبر کامو را روی صحنه آورم و از این رو به سراغ نمایشنامه "سوء‌تفاهم" از این نویسنده رفتم و چند روزی نیز تمرینات این نمایش را آغاز کردیم؛ اما ناخودآگاه توسط یکی از دوستان نمایشنامه "رکوئیم برای یک راهبه" که من آن را نخوانده بودم، به من پیشنهاد شد.
او در ادامه افزود: زمانی‌که این متن را خواندم به نظرم نمایشنامه بسیار قوی آمد و از آنجا که این اثر کمتر در ایران کار شده، برایم جذاب بود تا آن را روی صحنه آورم. به نظرم احتمالاً تماشای این اثر برای مخاطب حرفه‌ای تئاتر نیز جذاب خواهد بود. همچنین دغدغه‌های نمایشنامه "رکوئیم برای یک راهبه" در راستای تفکر من است.
کارگردان نمایش "سرزمین تهی‌سران" داستان این نمایش را اینگونه توضیح داد: داستان از یک دادگاه آغاز می‌شود. نوزاد یک خانواده مطرح آمریکایی به قتل رسیده و خدمتکار سیاهپوست این خانواده متهم و محکوم به اعدام می‌شود. وکالت او را وکیلی برعهده می‌گیرد که عموی این خانواده است و او نه تنها این خانواده را نادیده می‌گیرد بلکه نژادپرستی را نیز به کنار می‌گذارد و تمام تلاش‌اش بر این است تا در مجازات زن خدمتکار تخفیف دهد. خدمتکار در روند بازجویی و دادگاه از خود هیچ دفاعی نمی‌کند و ....
او ضمن اشاره به اینکه محوریت "رکوئیم برای یک راهبه" رنج و رستگاری است، عنوان کرد: این اثر نگاهی هستی‌شناسانه و انسان‌شناسانه دارد و مفهوم و کانسپت آن رنج و رستگاری است. به اعتقاد من این اثر زن محوراست و مخاطب با همه کاراکترهای آن همذات‌پنداری می‌کند.
این بازیگر تئاتر با بیان اینکه تمرینات این نمایش حدود دو ماه به طول انجامید، درباره سبک و فضای اجرایی آن یادآور شد: پرفورمنس را به فضای اجرایی این نمایش وارد کردم و مفهوم این اثر در سه پارت با پرفورمنس همراه است. طراحی صحنه این نمایش فضایی میان رئال و سورئال است. دور تا دور صحنه طناب و زنجیرهایی است که نشان‌دهنده آن است که همه انسان‌ها دربند و گرفتار زنجیرهایی در زندگی هستند که آن‌‌ها را از حقیقت دور می‌کند.
او همچنین افزود: بازی بازیگران نمایش، رئال است به جز صحنه هفتم نمایش که نزدیک به اعدام نانسی است و به لحاظ میزانسن و فضا سورئال است.
اختری درباره میزان وفاداری‌اش در اجرا به نمایشنامه اظهار کرد: کاملاً در اجرا به نمایشنامه وفادار بودم اما به دلیل اینکه اگر این نمایشنامه تراژدی و جدی، قرار بود کامل اجرا شود مدت زمان آن حدود دو ساعت و نیم بود و این زمان از ظرفیت و حوصله مخاطب خارج است، دیالوگ‌هایی را از آن حذف کردم اما مابقی دیالوگ‌ها براساس متن است.
او درباره موسیقی نمایش "رکوئیم برای یک راهبه" گفت: موسیقی‌های این نمایش انتخابی است و از میان آثار بهترین آهنگسازان جهان همچون یوهان سباستیان باخ، هانس زیمر و موسیقی متن‌های شاهکار رامین زمانی انتخاب شده است. تماشاگران کمتر موسیقی‌های این نمایش را شنیده‌اند اما موسیقی در این اثر رکن اساسی است.
اختری در پایان صحبت‌هایش گفت: چند نمایش آخری را که به صحنه آوردم، آثار کمدی بودند و نمایش "رکوئیم برای یک راهبه" که اثری تراژدی است سخت‌ترین و دشوارترین نمایشی بوده که تاکنون روی صحنه آوردم. این اثر با اینکه فضایی تراژیک دارد اما مخاطب از سالن ناراضی بیرون نخواهد رفت چراکه نمایشنامه بسیار خوبی دارد که ارزش دیدن را دارد.
بررسی ابعاد زمان بر صحنه تئاتر
نمایش "مانداب" نوشته فردین افشارفر به کارگردانی مهدی کیهان‌نژاد و فردین افشارفر نیز روز دوشنبه 14 بهمن‌ماه ساعت 19 و 21 در بخش مسابقه به علاوه فجر در عمارت نوفل لوشاتو اجرا خواهد شد. این نمایش نیز دی ماه در همین تالار نمایشی روی صحنه آمده است.
فردین افشارفر در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین درباره روند شکل‌گیری این نمایش گفت: نگارش نمایشنامه "مانداب" را از فروردین‌ماه 98 با اشکان بخشنده آغاز کردیم. دیالوگ‌نویسی بخشی از کار را آقای بخشنده انجام داد و اصلاحات نهایی را من. در نهایت نسخه نهایی نمایشنامه مرداد ماه آماده شد.
او درباره موضوع و مضمون این اثر عنوان کرد: نسل کنونی سنتی و کلاسیک فکر نمی‌کند و ذهن پویایی دارد که در آن واحد درگیر چندین موضوع می‌شود و این موضوع باعث شکل‌گیری ایده اولیه نگارش این اثر شد. در این اثر نمایشی به موضوع سیالیت پرداخته می‌شود و این مسئله برای‌مان بسیار دشوار بود چراکه در این نمایش ابعاد زمان روی صحنه مورد بررسی قرار گرفته است و تمام سعی‌مان در اجرا این بود که نمایشنامه "مانداب" تبدیل به رمان نشود.
این کارگردان داستان این نمایش را اینگونه توضیح داد: پسر بچه‌ای طی اتفاقاتی مادر خود را می‌کشد و از زادگاهش فرار می‌کند. او بعد از سال‌ها برای تهیه گزارشی مجبور می‌شود به همراه همسرش به محل تولدش برگردد.
افشارفر در پایان گفت: اساسا "مانداب" برگرفته از چندین اثر است؛ "سمفونی مردگان" نوشته عباس معروفی، فیلم سینمایی "پرسه در مه" کار بهرام توکلی و... . به همین دلیل است که "مانداب" در بازی، کارگردانی و نورپردازی فضایی سینمایی دارد.