به گزارش هنرآنلاین، رضا آشفته نمایش "خاموشان" نوشته خیرالله تقیانی پور و کار علی سلیمانی را در گروه نمایش‌های مذهبی دانست که در‌این چهل سال اخیر به عنوان گونه‌های خاص سرزمین‌ایران خلق شده‌اند و در‌این سالها به شیوه خود توانسته‌اند رشد و بسط بیابند.این نمایش‌ها به فرهنگ شیعه می‌پردازند و در کنار نمایش‌های مرتبط با تاریخ انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، و مقاومت با نظرگاه‌های رایج در تئاتر جهان تفاوت‌های عمده‌ای دارند.
خیرالله تقیانی پور، نویسنده نمایشنامه خاموشان، درباره واقعیتی که متن بر پایه آن نوشته شده است گفت: من در سال 92 پس از اجرای بوقلمون به پیاده‌روی اربعین رفتم و در آنجا وقتی به نجف اشرف رسیدیم به دنبال هتلی می‌گشتیم که یکی از بچه‌ها با یکی از عرب‌هایی که ریشش را تراشیده به سراغ مان آمد که او دوست داشت خانه‌اش را در اختیار زوار امام حسین بگذارد و ما که به آنجا رفتیم شک و تردیدهایمان شروع شد که‌این بنده خدا نکند داعش باشد و... بعدها علی سلیمانی که با هم در آنجا هم سفر بودیم گفت که می‌خواهد نمایشی را بر اساس خاطرات آن سفر کار کند و از من خواست که آن را بنویسم و بعد من در این باره با تلفیق تخیلات و مستنداتی متن را نوشتم.
علی سلیمانی، کارگردان و بازیگر نیز گفت: ما هم در‌این سفر شیطنت‌هایی کرده بودیم و گفتم که اینها را هم به متن اضافه کن و از آنجا که گروه ما (تئاتر تجربه مهرداد رایانی مخصوص، نیما دهقان و...) همواره و از دانشگاه به شیوه تئاتر تجربی و اکسپریمنتال کار کرده است ما هم به دنبال تمرین‌هایی بودیم که در لحظه بنابر متنی که خیرالله به ما هر روز می‌رسانید تمرین‌ها را پیش می‌بردیم و مدام هم در متن دخل و تصرف می‌کردیم که بهترین ایده‌های ممکن را به اجرا نزدیک کنیم. کسی که غریبه باشد و سر تمرین‌های ما بیاید فکر می‌کند ما داریم دعوا می‌کنیم تا تمرین تئاتر اما در واقع داریم برای بهتر شدن تئاترمان هر کاری می‌کنیم.
او افزود: ما همچنین نام بهرام بیضایی، داریوش مهرجویی، ساموئل خاچکیان و فائقه آتشین را به شوخی در صحن کربلا به عنوان گمشده دادیم که صدا کنند و خودمان خوشحال از‌این شیطنت‌ها... البته‌اینها از روی ارادت بود و نه چیزی دیگر.
حمید کاکاسلطانی، منتقد با اشاره به‌اینکه نویسندگی کار بسیار سختی است و ما در‌ایران به‌اندازه انگشتان دو دست هم درام‌نویس نداریم، گفت: باید کسی را که نمایشنامه می‌نویسد، تکریم کرد و باید از سوی مردم و هنرمندان، نمایشنامه‌نویسان واقعی مورد تحسین واقع شوند. این نمایشنامه یک موقعیت است و آدمها در آن قرار گرفته‌اند که آنها بنابر ویژگی‌هایی و نه هویت‌شان دارند در‌این موقعیت خود را نشان می‌دهند. این نمایشنامه طنز هست و ترس انسانها را هم نشان می‌دهد و انسان وقتی در یک فضای بسته قرار می‌گیرد که در آن آنتاگونیست فضای هولناکی را ایجاد می‌کند و‌این در دنیایی هست که در درون انسان تنیده شده است و آن چیزی که مساله را حل می‌کند تصمیم انسان هست و در‌اینجا آدمها بین ذهنیت و واقعیت‌گیر کرده‌اند و حقایقی را که خودشان می‌دانند اما‌اینها تبدیل به شخصیت کمیک نمی‌شوند. متاسفانه متن بهره مند از نظریه پردازی دم دستی است و همه چیز ساده پیش می‌رود و حرکتی در جهت رفع اشکالات که در وجود پنهان خودمان هست و انگار آمده‌ایم که اعتراف کنیم. در‌این نقاط پنهان نقاط منفی‌مان را ببینیم. برای‌اینکه این وضعیت واقعی تبدیل به موقعیت دراماتیک بشود که در آن شخصیت‌هایی باید شکل بگیرد. از پیش داستان نمایش شخصیت‌هایش را معرفی نمی‌کند و ما با تطور و گونه به گونه شدن همراه نمی‌شویم. همچنین معلوم نیست که بنابر عقلانیت متن با چه پرسشی باید همراه بشویم؟این آدمها ترسو و بزدل‌اند اما می‌دانند که راه امامشان راه شجاعت و شهادت است و البته با آن همسویی ندارند چون‌این آدمها می‌ترسند.
این مدرس دانشگاه هنر و معماری دانشگاه آزاد افزود: اگر به شیوه ژان کلود کری یر و پیتر بروک هم دقت کنید آنها هم یکسال تمرین می‌کنند و بعد می‌گویند این کار به درد نمی‌خورد و یکسال دیگر باز تمرین می‌کنند و در واقع به دنبال بیان ترس و دلهره یک وضعیت گروتسک هستند که در کنارش هم می‌خواهند بخندانند. اگر در نمایش خاموشان، شخصیت‌ها مشخص بودند از تصادم آنها تاثیرات عمیق و پایداری بر ذهن مخاطب وارد می‌شد اما الان نه ما با یک حرکت سینوسی ارسطویی مواجهیم و نه در آن گزاره‌های مهم تاریخی، اجتماعی و فلسفی یافت می‌شود و نه جاه طلبی‌ای در آن هست و نه زبان عامل ارتباطی است که ما را دچار سوءتفاهم بکند. فقط به گونه‌ای تئاتر مستند نزدیک می‌شود که براساس واقعیت هست.
سهیلا جوادی بازیگر نمایش خاموشان گفت: سکوت می‌تواند یک امر فلسفی باشد و شما دارید می‌گویید که هیچ فلسفه‌ای در آن ندیده‌اید. این آدمها امر مهمی را دیده‌اند و در برابرش خاموش بوده‌اند و حالا هر یک به نوعی دارند از‌این سکوت می‌گویند که دارد اذیت‌شان می‌کند.
کاکاسلطانی افزود: سکوت یکی از ویژگی‌های تئاتر آوانگارد است و سکوت سرشار از ناگفته‌هاست اما در کار شما‌این سکوت چگونه نشان داده می‌شود که ما نمی‌بینیم؟
جوادی هم گفت: ما در‌این نمایش شش شخصیت داریم که هر یک از‌اینها در جایی از زندگی‌شان نسبت به اتفاقی که شاهدش بوده‌اند سکوت کرده‌اند و از این خاموشی احساس گناه می‌کنند و حالا به‌این سفر زیارتی آمده‌اند و یا برای زوار امام حسین (ع) دارند کمک‌هایی می‌کنند که بار آن گناه را از دوش بردارند.
رضا آشفته، نویسنده هم یادآور شد که متن دو وجه اساسی و تلفیقی دارد، یکی همان موقعیت نمایشی است که در آن طنز تلخ و هولناک است که بی‌شباهت هم با گروتسک نیست و وجه دیگر مجموعه مونولوگ‌هایی است که‌این آدمها که رو به آدمی یا چیزی که دقیقا معلوم نیست چه باید باشد، دارند مسائل درونی خود را مرور می‌کنند و درواقع نوعی اعتراف به خود هست. درواقع همان گناه نسبتا مشترکی است که همه هم در برابر یک اتفاق ناگوار در زندگی خودشان خاموش مانده‌اند. می‌شود نسبتا به‌این خاموشی مقاومت کرد و گفت که در همان دقایق اول مونولوگها کارکرد خود را به قاعده پیش می‌برند اما تکرارشان چندان کارایی و نسبتی با این موقعیت موازی با خود ندارد. انگار اینها دو قاعده دور از هم هستند و نمی‌توانند چفت و بست درستی بیابند و در این بین فقط مونولوگ مرد داعشی است که هم متفاوت‌تر است و هم شور و هیجان خاص خود را دارد و هم باعث تعلیق در فضا و‌ایجاد هولناکی بیشتر در دل آن موقعیت خواهد شد اما بقیه مونولوگها یک نوع و به تدریج از بار نمایشی و فضاساز آنها کاسته می‌شود اما آن موقعیت نمایشی که حالت مستقلی دارد و می‌تواند بدون این مونولوگها مخاطب را متوجه رویدادهای ناگوار و هولناک کند که در یک سفر زیارتی توام با خطرهای خود گرداند که در عراق داعش یک تهدید جدی برای‌این زوار شیعه و عاشق امام حسین (ع) خواهد بود.
رضا آشفته پژوهشگر نگاه علی سلیمانی به طنز را بسامان دانست که سالها تجربه‌اش در این زمینه باعث شده که هم خودش و هم بازیگرانش در جهت ایجاد موقعیت خودی نشان دهد و اگر مخاطب راضی هست عمده دلیلش ایجاد چنین بستری است. در عین حال شش آینه در طراحی صحنه نیز به دیده اختصار و موجز بیانگر شش گوشه بودن زیارتگاه امام هست که‌این مسافران انگار در این فضا قرار گرفته‌اند و دارند برای دل پر دردشان اعتراف می‌کنند.
کاکاسلطانی مدرس دانشگاه نیز حضور درست بازیگران و به ویژه بازی قوی علی سلیمانی در‌این کار را یادآور شد که ما را با ریتم درست متوجه کارشان می‌کند.
علی سلیمانی نیز تشکر کرد که کارش را کانون ملی منتقدان به عنوان یک تئاتر پذیرفته است و اگر هم در کار ایرادی هست متوجۀ خود اوست و نه بازیگرانش و در عین حال آوردن نام بزرگان در آن فضا نیز از سر مهر و خواستن بسیار است که یاد آنان نیز در آن حرم و زیارت باشد.
نمایش"خاموشان" که به مناسبت ایام اربعین حسینی و ماه صفر از سوی مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری تولید شده، اجراهای خود را از ۲۳ مهرماه آغاز و تا ۱۴ آبان میزبان مخاطبان خود بوده است.
"خاموشان" با موضوعی اجتماعی به پیاده‌روی اربعین می‌پردازد. در خلاصه داستان این نمایش آمده است: "گروهی در پیاده‌روی اربعین با ماجرایی مواجه می‌شوند که آنها را به چالش سختی می‌کشد".
علی سلیمانی، سهیلا جوادی، حسین میرزاییان، افشین قدیمی، محمد ادیب‌خواه، سبا سلیمانی و سارا نوروزی بازیگران این نمایش هستند.