سرویس تئاتر هنرآنلاین: مراسم افتتاح تماشاخانه "شانو" با ظرفیتی در حدود یکصد تماشاگر و برخوردار از آخرین تجهیزات پیشرفته نور، صدا و امکانات صحنه، با سه پلاتوی تمرین و یک کافی شاپ شامگاه بیستم مهر ماه در آکادمی تئاتر قطب‌الدین صادقی با حضور علی مرادخانی معاون هنری وزارت ارشاد، محمد جواد حق‌شناس عضو شورای شهر تهران، محمود صلاحی رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، مهدی افضلی مدیرعامل موسسه توسعه هنرهای معاصر، مهدی شفیعی مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی و جمعی از هنرمندان و اهالی رسانه افتتاح شد.
مسئله آموزش در دانشگاه‌ها کاریکاتوری شده است
در ابتدای این مراسم که اجرای آن بر عهده کوروش سلیمانی بود، قسمت‌هایی از نمایش "فروغ ساراپینا" به کارگردانی محسن حسینی اجرا شد و در ادامه مراسم قطب‌الدین صادقی با اشاره به اینکه یکی از راه‌های حفظ تئاتر توسعه آن است، خاطرنشان کرد: توسعه شکل‌های گوناگونی دارد و یک راه آن غیر دولتی کردن آن است یعنی ابتکار عمل به دستان کسانی باشد که تعریف دیگری از هنر و فرهنگ دارند. بیش از 50 سال است که کار تئاتر می‌کنم و در این زمینه همه کار کرده‌ام اما تماشاخانه نساخته بودم. این تجربه بسیار گرانسنگ و پر از درد و محنتی است و برای آن دلایلی داشتم.
وی در ادامه افزود: اولین دلیلم برای افتتاح تماشاخانه این بود که بخشی از کار من آموزش است. در سالیان اخیر مسئله آموزش در دانشگاه کاریکاتوری شده است. اخیرا دانشگاهی 600 نفر ورودی دانشجو بدون کنکور داشته است. مگر می‌شود بدون کنکور دانشجو هنر تربیت کرد؟ با افتتاح این سالن در نظر داشتم که مبحث آموزش کمی جدی‌تر باشد و یک نظام آموزشی اصولی، مبتنی بر انتقال مستقیم دانشِ معلم به شاگرد از طریق یک کار منسجم ارائه کنم.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه دومین هدفم برای افتتاح این تماشاخانه، پیدا کردن یک جایگاه بود، عنوان کرد: من آواره بودم، گروه ما 40 نفر است، اما پس از 80 کار اجرایی حق ما بود که حداقل 40 متر مساحت برای دور هم جمع شدن، داشته باشیم. این بی‌مکانی آزارم می‌داد و ما آرامش و تمرکزی برای کار پیگیر، منسجم و خلاقانه نداشتیم.
صادقی با بیان اینکه در همه جای دنیا کارگردان‌های صاحب سبک، مدیران تئاترهای بزرگ هستند و دولت امکانات مالی در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد و در کارشان دخالت نمی‌کند، متذکر شد: در سراسر دنیا آن کارگردان صاحب سبک با تعریفی که از تئاتر دارد، آثار و کارگردانانی که می‌پسندد را دعوت می‌کند و تنها کنترل مالی بر کارشان دارد. او حداقل 5 سال مدیر است و یک سبک و هویت برای تماشاخانه تحت مدیریت به وجود می‌آورد. با همه احترامی که برای مدیران تماشاخانه‌ها قائلم، متاسفانه در کشور ما مدیریت به دست کارمندانی سپرده می‌شود که مورد اطمینان هستند و آن وجه صاحب سبک بودن را ندارند.
وی همچنین در ادامه صحبت‌هایش افزود: در نظر داشتم با تاسیس این تماشاخانه تعدادی از نمایش‌هایی را که به آن‌ها علاقمندم اجراکنم و کسانی که هم تعریف‌ام هستند را دعوت به کار کنم. 20 سال پیش آخرین زمانی بود که من در تالار وحدت نمایش اجرا کردم. با اینکه آقای مرادخانی سفارش کردند، مدیر تالار وحدت به متن من که شش سال پیش به او دادم، جواب هم نداد. در تئاترشهر هم کسانی روی صحنه رفتند که می‌بایست سیاه مشق‌هایشان را در جاهای دیگر تمرین می‌کردند. آرزو داشتم جایی را داشته باشم که تعریفی حرفه‌ای از هنر را آنجا نشان دهم.
این کارگردان تئاتر یکی از اهدافش به منظور افتتاح تماشاخانه "شانو" را عکس‌العملش نسبت به آثار تجاری عنوان کرد و گفت: فکر می‌کنم به قول نیچه، موج کارهای تجاری که دزدانه از عالم تجارت به هنر خزیده‌اند زیاد طول نمی‌کشد. تئاتر حرفه‌ای ما که دارای اندیشه، تئاتری که به تفکر زمانه چیزی اضافه کند و تحلیلی درباره جامعه ایرانی ما داشته باشد، کجاست؟ تئاتر روز به روز به سمت شبه روشنفکرانه و دور از واقعیت‌های زندگی اجتماعی می‌رود.
صادقی ضمن اشاره به اینکه در روند تاسیس این تماشاخانه دچار مشکلات و محنت‌های مالی و اداری بسیاری شدم، تصریح کرد: دوست دارم اینجا از کسانی نام ببرم که شکل‌گیری این مکان به مدد همت آن‌هاست؛ پیش از همه باید از وزارت ارشاد، آقایان مرادخانی، شفیعی و افضلی به نیکی یاد کنم. دکتر صلاحی معاون شهردار و مهندس بابایی با لطف و مهربانی همراه ما بودند. صندوق کارآفرینی و صندوق حمایت از هنرمندان، با اینکه بسیار زجرم دادند اما کمکم کردند. آقای عمروآبادی مدیر سایت تیوال در مقطعی به عنوان اسپانسر به یاری من آمد. مهندس فیاضی مدیر نشر قطره که کمک مالی بسیاری کرد و تعدادی از دانشجویانم که در این مسیر همراه من بودند. با اینکه اکنون حدود 430 میلیون بدهی بابت تاسیس این تماشاخانه دارم با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشته‌ام. در روند این کار دچار تمام ریسک‌هایی شدم که در طول عمرم نشده بودم.
وی همچنین افزود: اکنون صاحب این ملک اعلام کرده است که حاضر است آن را بفروشد. به نظرم حیف است که این ملک از بین برود و از مسئولین خواهش می‌کنم یا به من وام بدهید و یا خودتان بخرید تا این مرکز پابرجا بماند و جایی باشد برای آفرینش، تجربه، توسعه فرهنگ تئاتر ایرانی. این مکان برای پاسخ به گوشه‌ای از نیازهای نسل جوان است که خواستار تازه‌گی‌ها و خطر هستند.
قطب‌الدین صادقی در پایان صحبت‌هایش گفت: تاکنون پیشنهاد اجرای 4 نمایش در این تماشاخانه داشته‌ایم و از آبان ماه دو نمایش "من و پیری که دروغگو بود" به کارگردانی فرهاد تجویدی و "فروغ ساراپینا" به کارگردانی محسن حسینی اجرا خواهد شد. امکانات نوری این سالن بسیار وسیع و گسترده و 36 پروژکتور از آخرین تکنولوژی روز ایتالیا در آن به کار رفته است. از نظر تعدد فضا، صدا و آکوستیک نیز این تماشاخانه بسیار پیشرفته است.
دخالت دولت کمتر شود حرکت‌های اساسی بهتر خواهد شد
در ادامه این مراسم پس از اجرای بخشی از نمایش "نامه‌های عاشقانه" به کارگردانی کیومرث مرادی توسط هانا کامکار، علی مرادخانی معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سخنانی با بیان اینکه قطب‌الدین صادقی از دوستان قدیمی من است که همیشه پیگیر شرایطی برای ایجاد یک اتفاق بوده است، خاطرنشان کرد: دولت امکاناتش وسعت پیدا نمی‌کند و تنها راه این است که بخش خصوصی دست همت را بالا ببرد. حوزه دولتی هر چقدر هم تلاش کند توسط کارمندان اداره می‌شود و کارمند نیز خود شغلش را انتخاب نکرده بلکه شغل او را انتخاب کرده است، اما در بخش خصوصی شخص اتفاقات را ایجاد می‌کند. این اتفاق از این بابت برای ما حائز اهمیت بود که برای اولین بار یک هنرمند با سابقه در این مسیر قدم برداشته است.
وی با بیان اینکه سعی می‌کنیم تا حدی که امکان دارد با مذاکره با سازمان برنامه و بانک‌ها شرایط تسهیل شود تا دوستان با طیب خاطر در این مسیر قدم بردارند و الگویی برای دیگران در آینده نیز باشد، متذکر شد: به نظرم هر چقدر دخالت دولت در این زمینه کمتر شود، تعالی و حرکت‌های اساسی بهتر خواهد بود. به هر حال دولت محدودیت‌هایی دارد که آنطور که شاید این امکان را ندارد تا به همه امور ورود کند و لازم هم نیست که دولت تصدی‌گری کند و همانقدر که این اتفاقات را حمایت کند، کافی است. امیدواریم دکتر حق‌شناس در شورای شهر نیز در این مسیر به این جریان کمک کنند.
معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رشد تئاتر را با امکانات زیرساختی نامتناسب عنوان کرد و اظهار داشت: ما همواره به دنبال توزیع متوازن در این زمینه‌ها بوده‌ایم. اکنون بسیاری از هنرمندان تئاتر نه تنها در تهران بلکه در استان‌ها نیز حضور دارند که باید حمایت شوند، اما متاسفانه جا به آن اندازه نیست. ازطرفی ما بودجه‌ای به این منظور نداریم.
مرادخانی ضمن اشاره به اینکه بودجه کل معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در صورتی‌که صد در صد آن محقق شود، حدود 47 میلیارد تومان است، یادآور شد: با این بودجه باید حوزه موسیقی، تئاتر، هنرهای تجسمی، مد و لباس، آموزش‌های هنری و تالارهای نمایشی اداره شود و 20 درصد از این مبلغ باید به استان‌ها اختصاص یابد. این بودجه برای تئاتر کشور به نظر ناکافی می‌آید. راه چاره این است کسانی را که همت بالایی دارند کمک کنیم تا آن‌ها بتوانند کارشان را به خوبی انجام دهند تا گره‌های دیگری توسط آن‌ها باز شود.
وی در پایان سخنانش گفت: آقای شفیعی و همکارانشان در حال پیگیری موزه تئاتر هستند که این امر می‌تواند به بخش پژوهش و جمع‌آوری اسناد تئاتر کشور اضافه شود. صد سال تئاتر داریم اما اسناد آن جمع‌آوری نشده است، امیدوارم که با تحقق آن، بخش زیرساختی که معرفت عمومی نسبت به تئاتر را بالا می‌برد هر چه زودتر به سامان برسد.
تهران می‌تواند مرکز آفرینش‌های فرهنگی و هنری باشد
در بخشی از این مراسم پس از اجرای رقص کردی (هلپرکی) توسط آسو نادری، محمد جواد حق‌شناس از اعضای شورای شهر تهران طی ایراد سخنانی خاطر نشان کرد: بسیار ارزشمند است که اکنون در جایگاه و مکانی که حاصل زحمات، تجربه و اندوخته‌های 50 ساله هنرمندی که خاک صحنه را خورده و در همه حوزه‌ها ارزش آفریده و 80 اثر را مدیریت کرده است قرار گیریم و بناست تا در این موقعیت تماشاخانه‌ای به دارایی‌های شهر تهران افزود شود. خوشحالم بخشی از هنر سرزمین من که کردستان عزیز است فرصت بیشتری پیدا می‌کند که در پایتخت و مرکز کشور بتواند از هنرِ نابِ خود، تهرانی‌ها را سیرآب کند.
وی با بیان اینکه امیدوارم بتوانیم مرکز تهران را به مجموعه‌ای از تماشاخانه‌ها، گالری‌ها، سینماها و مراکزی که امکان مستقیم دیالوگ فرهنگی را فراهم می‌کند، تبدیل کنیم، گفت: در صورتی‌که از سرمایه‌هایی چون قطب‌الدین صادقی حمایت شود در چند سال آینده می‌توانیم ده‌ها از این سرمایه‌ها را داشته باشیم. حدود دو دهه پیش سفری به پاریس داشتم که طی گزارش مسئول فرهنگی آن، هر شب 360 تئاتر به روی صحنه می‌رفت. در آن زمان تعداد تئاترهای تهران در هر شب به عدد انگشتان دو دست نمی‌رسید و این موضوع موجب احساس حقارت می‌شد. چندی پیش از آقای مرادخانی شنیدم که در این ایام روزانه بیش از 100 نمایش در تهران اجرا می‌شود و این اتفاق بزرگی است. ما می‌توانیم تهران را به مرکز آفرینش‌های فرهنگی و هنری تبدیل کنیم.
در پایان این مراسم که چهره‌هایی چون اسماعیل خلج، رحمت امینی، سهراب سلیمی، مسعود دلخواه، گلاب آدینه، شیرین بینا، قاسم زارع، هوشنگ قوانلو، اردشیر صالح‌پور، پیمان شریعتی، علی عابدی، کاظم هژیرآزاد و تنی چند از هنرمندان و مدیران در آن حضور داشتند، بخش‌هایی از نمایش "من" به کارگردانی فرهاد تجویدی روی صحنه رفت.