سرویس موسیقی هنرآنلاین: جشنواره موسیقی فجر، جشنواره موسیقی جوان و جشنواره موسیقی نواحی از جمله جشنواره‌های بزرگ موسیقیایی در کشور هستند که با حمایت دولت به ‌طور سالانه برگزار می‌شوند.

جشنواره موسیقی فجر در پنج بخش موسیقی پاپ، سنتی، تلفیقی، نواحی و بین‌الملل به اجرای موسیقی روی صحنه می‌پردازد، جشنواره موسیقی نواحی وظیفه حمایت از موسیقی نواحی و مقامی کشور را بر عهده دارد و علیرغم پرداخته شدن به موسیقی نواحی در جشنواره فجر، در این جشنواره به صورت جدی‌تر به گروه‌های موسیقی نواحی فرصت ارائه فعالیت‌هایشان داده می‌شود. جشنواره موسیقی جوان نیز در جهت استعدادیابی نوجوانان و جوانان علاقه‌مند به ساز و آواز موسیقی اصیل و کلاسیک ایرانی برگزار می‌شود.

جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی

در میان جشنواره‌های موسیقی در ایران، همواره جای جشنواره‌ای تخصصی برای پرداختن به موسیقی کلاسیک ایرانی خالی بود. در سال‌های اخیر اساتید بنام موسیقی کلاسیک به ضرورت وجود جشنواره‌ای تخصصی برای موسیقی کلاسیک ایرانی تأکید داشتند. بارها نوازندگان ارکسترهای مختلف موسیقی به این مسئله اشاره کرده‌اند که موسیقی کلاسیک در ایران نیاز به حمایت بیشتری دارد و باید با برگزاری جشنواره‌های تخصصی برای آن، در راه نجاتش کوشید. در هر صورت گویا این اتفاق در حال به وقوع پیوستن است و به زودی کلید جشنواره تخصصی موسیقی کلاسیک ایرانی زده خواهد شد.

نخستین جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی 19 تا 24 آذرماه در تالار رودکی برگزار می‌شود. ایده این جشنواره از اردیبهشت امسال مطرح شد و مراحل آن با ارائه طرحی از وصال عرب‌زاده و امیر شریفی به مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد آغاز و برنامه‌ریزی شد تا فستیوالی به طور مستقل در حوزه موسیقی کلاسیک ایرانی برگزار شود. این جشنواره تا چندی پیش جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی "همگام" نام داشت که اخیراً در جدول اعلام‌شده آن توسط برگزارکنندگان جشنواره، عنوان "هنگام" حذف شده است. این جشنواره به نوعی تکمیل‌کننده جشنواره موسیقی جوان است و از آنجایی که جشنواره جوان در رده‌های سنی نوجوانان و جوانان برگزار می‌شود، این جشنواره تمرکزش را بیشتر بر هنرمندان نسل میانه قرار داده است.

اعضای شورای هنری نخستین جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی را سیامک جهانگیری، نگار بوبان، علی بهرامی‌فرد، احسان ذبیحی‌فرد، وصال عرب‌زاده، امیر مردانه و امیر شریفی تشکیل می‌دهند. به گفته شریفی، انتخاب واژه کلاسیک برای عنوان این جشنواره، به دوره تاریخی اروپا که باعث خلق آثاری شد که از آن‌ها به‌عنوان کلاسیسیسم یاد می‌شود، ارتباطی ندارد. تمام افرادی که در جدول اجرای این جشنواره حضور دارند، در داشتن منابع، جدیت و ‌صاحب روش بودن، نقطه مشترکی دارند و می‌توانند با نگاهی آکادمیک از مبانی خود صحبت کنند.

انگیزه شکل‌گیری

امیر شریفی از اعضای شورای سیاست‌گذاری نخستین جشنواره موسیقی کلاسیک در مورد انگیزه شکل‌گیری جشنواره می‌گوید: جشنواره فجر محملی است که بزرگان موسیقی ایرانی اغلب در آن به اجرا می‌پردازند. همچنین چند سالی است که گروهی از نخبگان جوان موسیقی کشورمان با حضور در جشنواره موسیقی جوان فعالیت‌هایی را انجام می‌دهند و شاید این نسل میانه هستند که با در نظر داشتن بیشترین بار آموزشی، اجرا و جریان‌سازی از جشنواره مستقلی برخوردار نیستند، در واقع ما قصد داشتیم این خلأ را پر کنیم و با برگزاری جشنواره‌ای مستقل برای این هنرمندان به آن‌ها انگیزه بیشتری بدهیم.

روند برگزاری

امیر مردانه دبیر نخستین جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی درباره روند برگزاری جشنواره گفت: این جشنواره به دلیل ظرفیت‌های بسیار ارزشمندی که دارد می‌تواند محلی برای رقابت میان هنرمندان نسل میانی موسیقی ایران باشد. کما این‌که ما در این زمینه دوست داشتیم در قالب یک طرح مطالعاتی بخش رقابتی را نیز در جشنواره امسال داشته باشیم، اما این بخش در عین حال که جذاب است از شرایط سخت و دشواری نیز برای برگزاری برخوردار است. به همین جهت و با در نظر گرفتن این نکته که ما فقط 50 روز برای برگزاری جشنواره فرصت داشتیم و نمی‌توانستیم در این فرصت کم‌کارهای مقدماتی‌مان را برای اضافه کردن بخش رقابتی انجام دهیم، بنابراین تصمیم گرفتیم تا در سال آینده نسبت به اضافه کردن این بخش اقدامات لازم را انجام دهیم.

بخش‌های جشنواره

اجراهای نخستین دوره از جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی به دو بخش اصلی و جنبی تقسیم می‌شوند که اجراهای بخش اصلی در تالار رودکی و اجراهای بخش جنبی در سالن نغمه فرهنگسرای بهمن اجرا خواهند شد. اجراهای بخش اصلی جشنواره به سه بخش تقسیم شده است که در هر اجرا یک گروه نوازی موسیقی ایرانی، یک بخش ساز و آواز با محوریت خواننده و بخش تک‌نوازی با محوریت موسیقی سازی برگزار می‌شود.

امیر مردانه دبیر نخستین جشنواره موسیقی کلاسیک ایران در مورد علت اضافه شدن اجراهای بخش جنبی گفت: بعد از بستن جدول جشنواره آقای غلامی به ما پیشنهاد اجرا در فرهنگسرای بهمن را دادند که واقعاً پیشنهاد خوبی بود، اما فرصت کافی برای دعوت از گروه‌های مرتبط با این بخش نداشتیم. از سوی دیگر مدیریت موسیقی فرهنگسرای بهمن تمایل داشت از استاد بهرام ساعد تقدیری داشته باشد. بنابراین فضای کلی بخش جنبی را به فرهنگسرای بهمن بردیم اما به طور حتم در دوره‌های بعدی این بخش نیز به شکل منسجم‌تری میزبان هنرمندان شرکت‌کننده خواهد بود.

برنامه جشنواره

نخستین دوره جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی از جمعه 19 آذرماه تا سه‌شنبه 23 آذرماه در تالار رودکی برگزار شده و در تاریخ 24 آذرماه نیز مراسم اختتامیه آن برگزار می‌شود. هر روز از اجراهای این جشنواره شامل دو سئانس 17-19 و 21-23 است که در هر کدام از این دو سئانس نیز 3 فرد یا گروه مختلف به روی صحنه می‌روند.

جمعه 19 آذرماه

در نخستین روز جشنواره در سئانس 17-19، ابتدا تک‌نوازی نی زمان خیری، سپس ساز و آواز امیر اثنی‌عشری (آواز) و علی رضایی (تار) و در نهایت اجرای گروه موسیقی قمر به سرپرستی نوید دهقان برگزار می‌شود. همچنین تک‌نوازی تار قاسم رحیم‌زاده، ساز و آواز مهران زمانی‌یکتا (آواز) و مهدی تیموری (نی) و اجرای گروه "مهتاب رو" با حضور هومان رومی، وصال عرب‌زاده و بهادر صحت اجراهای سئانس دوم از شب نخست جشنواره را تشکیل می‌دهند.

شنبه 20 آذرماه

سئانس نخست اجراهای روز شنبه 20 آذر با دوئت نی (مرتضی صنایعی) و تنبک (شایان یزدی‌زاده) آغاز شده و با ساز و آواز حسین علیشاپور (آواز) و محمد آدینه محمدی (تار) ادامه یافته و با اجرای گروه همنوایان روناک با حضور نادر فولادی نسب و رسول رهو به پایان می‌رسد. در بخش دوم نیز ابتدا تک‌نوازی سه‌تار مهدی رستمی، سپس ساز و آواز محمد اسماعیل قنبری (آواز) و حمید برزویی (سنتور) و در نهایت اجرای گروه نقش با هنرمندی امیر شریفی و مهدی امامی اجرا خواهد شد.

یکشنبه 21 آذرماه

تک‌نوازی تار علی کاظمی، ساز و آواز محمد ملأ آقایی (آواز) و محمد عشقی (سنتور) و اجرای گروه همنوازان خاموش به خوانندگی داریوش کاظمی، سه برنامه سئانس نخست اجراهای موسیقی سومین روز از جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی در تالار رودکی است. در بخش دوم نیز دوئت سنتور (رامین صفایی) و تنبک (میلاد قریشی)، ساز و آواز امیر مسعود امیری (آواز) و حمیدرضا حسین‌پور (تار) و اجرای گروه "اورانوس" با حضور آیدین علیانسب و علیرضا وکیلی منش، برگزار خواهد شد.

دوشنبه 22 آذرماه

در شب دوشنبه 22 آذرماه، در سئانس 17-19 ابتدا تک‌نوازی عود سعید نایب محمدی، سپس ساز و آواز مهدی شهسوار (آواز) و راستین شفیعی (تار) و بالأخره اجرای گروه "کلون زمان" به سرپرستی حمید قنبری برگزار می‌شود و دوئت سنتور (مهیار طریحی) و تنبک (جعفر قاضی عسکر)، ساز و آواز اشکان کمانگری (آواز) و طینوش بهرامی (سه‌تار) و اجرای گروه "ژاو" به سرپرستی سیاوش کامکار، اجراهای سئانس 21-23 روز چهارم جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی است.

سه‌شنبه 23 آذرماه

اجراهای سئانس اول روز سه‌شنبه 23 آذرماه با دوئت سامر حبیبی (کمانچه) و بهنام معصومی (تنبک) آغاز شده، با ساز و آواز امیر مظهری (آواز) و آریا محافظ (سنتور) ادامه یافته و در نهایت با اجرای گروه موسیقی امیر جاهد با حضور حسین روزبهانی و علی یاری‌پور به پایان می‌رسد. همچنین در بخش دوم این اجراها نیز دوئت عود (مریم خدابخش) و سازهای کوبه‌ای (عسل ملک‌زاده)، ساز و آواز امیر مخدوم (آواز) و المیرا مردانه (کمانچه) و اجرای گروه موسیقی "نوا ساز" با حضور علی‌اصغر عربشاهی و پوریا اخواص، اجراهای سئانس دوم روز سه‌شنبه را تشکیل خواهند داد.

اجراهای بخش جنبی

نخستین جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی علاوه بر اجراهای بخش اصلی، چند اجرا در بخش فرعی نیز دارد که این اجراها در سالن نغمه فرهنگسرای بهمن برگزار خواهد شد. در این بخش از اجراها در روز جمعه 19 آذرماه از ساعت 18-21 ابتدا تک‌نوازی تار بهرام ساعد برگزار می‌شود و سپس گروه موسیقی دانشگاه گیلان به سرپرستی مهدی علومی به روی صحنه خواهد رفت. همچنین یک روز بعد نیز در همان ساعت، گروه موسیقی هنرستان موسیقی پسران تهران به سرپرستی کاوان کریمی، گروه "سروا" با هنرمندی همایون سبزواری و مسعود یونسی و گروه "راوی" به سرپرستی سهیل کاکاوند به روی صحنه خواهند رفت.

اولین جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی توسط مؤسسه "ساز و آواز" و با حمایت دفتر موسیقی، خانه موسیقی، انجمن موسیقی و بنیاد رودکی برگزار می‌شود. قیمت بلیت‌هایی که برای این دوره از جشنواره در نظر گرفته‌شده در طبقه همکف ۴۰ هزار تومان و بالکن ۳۰ هزار تومان قیمت‌بندی شده که دانشجویان دانشگاه‌های موسیقی می‌توانند با ارائه کارت دانشجویی از تخفیف ۵۰ درصدی برخوردار شوند. بلیت‌فروشی اجراهای نخستین دوره از جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی در سامانه http://www.tiwall.com/ صورت می‌گیرد.