خبرگزاری هنرآنلاین: نشست شورای مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صبح در تالار رودکی برگزار شد. در این جلسه تلاش شد منویات مقام معظم رهبری در حوزه فرهنگ در حضور مدیران ارشد وزارت فرهنگ مورد تبیین قرار گیرد.
در این نشست محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدمحمد هاشمی معاون امور استانهای وزارت فرهنگ، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی، سیدمجید پدراحمدی مدیرعامل صندوق اعتباری هنر، محمد سالاری معاون هنری وزارت ارشاد، محمد خراسانی‌زاده مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی ارشاد، احمد بابایی شاعر و کلیه معاونین و مدیران ارشد وزارت ارشاد حضور داشتند.
این نشست ساعت 30/10 صبح با قرائت سرود ملی و تلاوت قرآن کریم آغاز شد. علاوه بر حاضران تالار رودکی، مدیران ارشاد در مراکز استانها نیز از طریق ویدیوکنفرانس در جلسه حضور داشتند.
حجت‌الاسلام خسروپناه در ابتدای مراسم ضمن تسلیت مصائب مردم مظلوم فلسطین و تبریک پیروزی عظیم طوفان الاقصی، از وزیر فرهنگ بابت اهتمام به برگزاری رویدادهای مختلف فرهنگی و هنری در شرایط فعلی تشکر کرد و گفت: در حوزه فرهنگ چند مقوله داریم که باید بطور مستقل و جدا دیده شود. یکی بحث نظریه فرهنگی است. اگر بپرسند در حوزه سینما، موسیقی، کتاب و... نظریه فرهنگی شما چیست، چه باید بگوییم؟ تقریبا 8 نظریه معروف در حوزه فرهنگ وجود دارد و ما باید روشن کنیم که فعالیت‌هایمان مبتنی بر کدامیک از آنهاست. در دوره فعلی هیچکس به اندازه مقام معظم رهبری در این باره صحبت نکرده است. رهبر انقلاب فرهنگ را به مثابه هوایی توصیف کرده که جامعه در آن به تنفس می‌پردازد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: فرهنگ یک نهاد اجتماعی است که ساحت‌های 6گانه منش، بینش، نگرش، گرایش، کنش و دانش را شامل می‌شود. نظریه‌پردازان غربی فقط به تعدادی از این ساحت‌ها توجه دارند اما توجه به همه آنها لازم و ضروری است. اگر این ساحت‌های ۶گانه فرهنگ در سطح جامعه نهادینه شود، فرهنگ بوجود می‌آید.
وی همچنین اضافه کرد: فرهنگ یک امر فردی نیست؛ بلکه یک نهاد اجتماعی است. تمام کسانیکه در این حوزه دست به نظریه‌پردازی زدند، جامعه‌شناس بودند. در جامعه ما این ساحت‌ها چقدر مورد توجه هستند؟ چقدر عموم مردم عقلانیت‌پذیر هستند؟ چقدر روحیه تقلیدی دارند؟ چقدر روحیه اجتهادی دارند؟ چقد از فرهنگ بیگانه تاثیر می‌پذیرند؟ رفتارها و کنش‌های آنها در حوزه فردی و اجتماعی چگونه است؟ همه اینها پرسش‌های مرتبط با نظریه فرهنگی است که باید به آنها پاسخ داده شود.
خسروپناه در بخش دیگری از سخنانش گفت: به نظریه فرهنگی از دو بعد می‌توان نگاه کرد: فیلسوفانه و جامعه‌شناسانه. نگاه فیلسوفانه به نظریه فرهنگی می‌گوید دانش باید مبتنی بر حکمت باشد، کنش باید مبتنی بر عقلانیت باشد و... . با نگاه فیلسوفانه ما به یک فرهنگ بایسته دست پیدا می‌کنیم. نگاه جامعه‌شناسانه با تحقیقات میدانی و مبتنی بر جامعه آماری بدست می‌آید و به این موضوع می‌پردازد که فرهنگ در جامعه ایرانی چگونه است.
وی تصریح کرد: برخی محققین کتبی نوشته‌اند با عناوینی همچون «ما ایرانیان»، «ما چگونه ما شدیم» و... و با نگاهی جامعه‌شناختی به مقوله فرهنگ ایرانی پرداخته‌اند اما تنها به رذیلت‌های این جامعه اشاره داشته‌اند و فرهنگ ایرانیان را به گونه‌ای ترسیم کرده‌اند که جامعه‌ی دروغگو، فاقد وجدان کاری و... به ذهن متبادر می‌شود. انگار که همه رذائل در کشور ما جمع شده باشد! این رویکرد سلبی و منفی از زمان شاه عباس دوم شروع شد. هر کشوری فضایل و رذایلی دارد اما در این رویکرد، فقط به رذیلت‌های جامعه ایرانی توجه شده است. بسیاری از نکات مطرح‌شده حتی پشتوانه تحقیقاتی و علمی هم ندارد! اینکه عده‌ای به جای «ما می‌توانیم» می‌گویند «ما نمی‌توانیم»، ناشی از همین تفکر ایرانی-ذلیلی است. ایرانیان ضلول هستند ولی ذلیل نه. نمی‌خواهم مجموعه‌ای از فضایل ارائه دهم؛ فقط قصد دارم در مقابل سیاه‌نمایی‌ای که اتفاق افتاده، سفیدنمایی کنم.
دبیر شورای انقلاب فرهنگی تاکید کرد: در دو قرن اخیر این جریان از سوی غربی‌ها آغاز شده و همچنان هم ادامه دارد. امروز همان غربی‌ها پیشرفت‌هایمان در حوزه نانوتکنولوژی را می‌بینند و می‌گویند مگر ایرانی‌ها هم می‌توانند چنین اتفاقاتی رقم بزنند؟ خواهند دید که ایرانی اتفاقات بزرگ‌تری را هم رقم خواهد زد!
خسروپناه ادامه داد: مساله مهم دیگر مساله حکمرانی است. هر چقدر در حکمرانی مشارکت نخبگانی بیشتر باشد، آن حکمرانی موفق‌تر است. در دو دهه اخیر بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب در حوزه حکمرانی سراغ دارم که هر کدام تعریفی از حکمرانی ارائه کرده‌اند.
وی سپس مهم‌ترین سبک‌های حکمرانی را اینگونه برشمرد: کتاب‌هایی که به آنها اشاره کردم سه سبک اصلی برای امر حکمرانی برشمرده‌اند: هرمی، بنگاهی (بازاری) و شبکه‌ای. در حکمرانی هرمی دستورات و احکام از بالای هرم به سمت پایین در جریان است. حکمرانی بنگاهی کانون‌های قدرت را تصمیم‌گیر می‌دانند اما حکمرانی شبکه‌ای بر خلاف دو سبک قبلی، مشارکت حداکثری افراد در تصمیم‌گیری را در پی دارد. عقلا و اندیشمندان حکمرانی شبکه‌ای را بین این سبک‌ها مناسب‌ترین سبک دانسته‌اند.
او همچنین از حکمرانی دیگری سخن به میان آورد و گفت: ما در اسلام حکمرانی ولایی داریم. در حکمرانی ولایی ذی‌نفعان و تصمیم‌گیران حول محور ولی هستند و این مدل حکمرانی شباهت زیادی با حکمرانی شبکه‌ای دارد. نظریه مردم‌سالاری دینی مه رهبر انقلاب مطرح کرد، فقط برای انتخابات نیست. در حوزه اقتصاد هم به مردم‌سالاری دینی نیاز داریم؛ در حوزه فرهنگ هم همینطور.
حجت‌الاسلام خسروپناه عنوان کرد: من اینجا به عنوان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی حرف نمی‌زنم. تنها یک طلبه دغدغه‌مندم و می‌گویم این نقص ماست که بر اساس مدل حکمرانی مردم‌سالاری دینی پیش نرویم.
وی همچنین به نکته مهم دیگری اشاره کرد و گفت: در عرصه فرهنگ باید خیلی مراقب باشیم تا گرفتار سیاست‌زدگی نشویم. هر چند حوزه فرهنگ به سیاستگذاری نیاز دارد اما وقتی این سیاستگذاری جایش را با سیاسی‌بازی عوض کند، فرهنگ آسیب می‌بیند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: همچنین در عرصه فرهنگ لازم است بین اصحاب هنر گفتگو صورت بگیرد. اصحاب هنر در کشور ما چقدر با یکدیگر گفتگو دارند؟ در خصوص همین نمایش خانگی چقدر گفتگو صورت گرفته و می‌گیرد؟ من آمادگی دارم که با سازندگان سریال‌های این حوزه گرد هم بیاییم و به گفتگو بنشینیم. سریال‌های نمایش خانگی ما غالبا ترویج دخانیات و الکل است. آیا این مفاهیم در خدمت تقویت خانواده است؟! اکثر سریال‌ها راوی جنایت و کشتار است و هر قسمت نقشه قتل یک نفر است. در همین حال می‌گوییم چرا برخی قتل‌ها در جامعه اتفاق می‌افتد! باید گفتگو کرد تا با ادله و عقلانیت اثبات شود که می‌توان سریال جذاب ساخت و ارزش‌های اسلامی را هم حفظ کرد. می‌توانیم گعده‌هایی داشته باشیم و مباحثه کنیم؛ من هم با کمال میل در آن گعده‌ها شرکت می‌کنم.
وی یادآور شد: در حوزه موسیقی هم نیاز به گفتگو وجود دارد و یک سری ابهامات را هنوز حل نکرده‌ایم. در همین حد بگویم که هیچ یک از دستگاه‌های موسیقی ایرانی غنای لهوی ندارد. ممکن است در مجالس لهوی همین سازها استفاده شود اما غنای لهوی داشتن یا نداشتن بحث دیگری است. ما در حق هنرهای تجسمی و صنایع دستی هم اجحاف کرده‌ایم. هیچ کشوری به اندازه ایران در صنایع دستی توانمند نیست. ما این ظرفیت هنری را به دنیا نشان نداده‌ایم. بایستی نسبت هنرمان با حکمت را به دنیا بگوییم. ما ظرفیت ارزشمند و مهمی داریم که باید نسبت آن را با هنر تبیین کنیم.
خسروپناه در پایان سخنان خود گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی را از وزارت ارشاد جدا نمی‌دانیم. معتقدیم بسیاری از اسناد را بایستی وزارت ارشاد تصدی‌گری کند و ما فقط تنظیم‌گری کنیم تا تسهیلگری تحقق پیدا کند.
در ادامه احمد بابایی با شعری در وصف امیرالمومنین و اشعاری درباره فجایع غزه حاضرین را به فیض رساند.
در بخش دیگری از مراسم، محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن اشاره به حماسه ای که این روزها مردم فلسطین خلق کرده‌اند، گفت: اگر عده‌ای داستان‌هایی مثل هولوکاست را درست کردند، ما امروز داریم ددمنشی صهیون را با چشم خود می‌بینیم. با چشم خود دیدیم که در یک شب و در یک لحظه ۶۰۰ بیگناه مظلومانه شهید شدند. نصرتی بزرگ در راه است و به زودی اضمحلال این رژیم جعلی را شاهد خواهیم بود و در مسجد الاقصی نماز برپا خواهیم کرد.
وزیر فرهنگ گفت: به واسطه تشکر از همکارانم تکرار می‌کنم که امروز همه برنامه‌های فرهنگی و هنری به فضل خدا رونق گرفته و در جریان است. چند هفته قبل جشنواره فیلم کودک را در اصفهان داشتیم و هم‌اکنون هم جشنواره فیلم کوتاه تهران در حال برگزاری است. همه کسانیکه این موضوع را اغراق می‌دانستند، ناچار شدند زبان به اعتراف باز کنند از شکوه استقبال از این رویدادها بگویند. در جشنواره فیلم کوتاه تهران استقبال به قدری بالاست که حتی برخی سانس‌ها به برنامه قبلی اضافه شدند. اینها فقط دو نمونه از اتفاقات باشکوه فرهنگی در هفته‌های اخیر بود. روز گذشته هنرمندان در موزه هنرهای معاصر گردهم آمدند و یک اجتماع باشکوه اتفاق افتاد. چند شب پیش از آن، در سینما فلسطین شب شعری راجع به مظلومیت فلسطینیان داشتیم و... . همه بخش‌های فرهنگی و هنری و رسانه‌ای پای کار آمدند و شاهد ورود همه این بخش‌ها به قضیه فلسطین و غزه بودیم.
اسماعیلی ادامه داد: چندی پیش شاهد بودید کارگردان شهیر سینما به طرز دردناکی به قتل رسید و عده‌ای در تشییع پیکر این هنرمند، در کمال بی‌ادبی یک پیشکسوت این عرصه را مورد شماتت قرار دادند که چرا راجع به فلسطین سخن گفته است اما جریان هنری و رسانه‌ای ما در اتفاقات اخیر بین خودش و کسانیکه به حداقل حقوق بشر هم احترام نمی‌گذارند، فاصله گذاشت. دو نوبت نظرسنجی انجام شد و در نتایج این نظرسنجی‌ها پشتیبانی اکثریت قریب‌به‌اتفاق مردم ایران از فلسطین عیان شد. اینها واقعیات جامعه ماست. در بحث تحول در ساختارهای فرهنگی نیز رهبری تاکید داشتند که این تحول نه در ساختارهای دولت، بلکه در جامعه مدنظر است.
وزیر فرهنگ در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد: مردم ایران پشتیبان مظلوم هستند. اگر هنرمند درد نداشته باشد که هنرمند نیست. ما زبانمان قاصر از بیان داقعیت است. کار تبلیغی و ترویجی نمی‌خواهیم؛ فقط کافیست سنجه بگذاریم و اندازه بگیریم و نتایج این اندازه‌گیری را به جامعه نشان دهیم.
وی افزود: ما موظفیم بر اساس این واقعیات عمل کنیم. این موضوع را در سینما و موسیقی و تئاتر نیز داریم. این خط روشن مقابله با حرکت دشمن است. حوزه فرهنگ با یک تهدید مهم به نام استکبار جهانی روبروست برای مقابله با آن باید اطلاعات و واقعیات را به درستی به گردش دربیاوریم.
اسماعیلی در خصوص برنامه هفتم توسعه گفت: برای برنامه هفتم توسعه اقداماتی انجام شده است. دیروز هم مصوبات خوبی داشتیم و عمدتا توقعات ما برآورده شده است اما مهم‌تر از آن اجراست و باید همت شود تا بتوانیم در اسرع وقت این تغییرات را اعمال کنیم.
وی در پایان راجع به حکمرانی نوین فرهنگی که دبیر شورای انقلاب فرهنگی در سخنانش بدان اشاره کرده بود، گفت: بنای وزارت فرهنگ بر این است که حکمرانی نوین فرهنگی اتفاق بیفتد. ما از وزارتخانه شروع کردیم و اتفاقات خوبی در این خصوص افتاده است؛ مثلا مصوب شده که بنیاد پویانمایی راه‌اندازی شود. بخش‌های دیگری نیز باید اضافه شوند و حتی بخش‌هایی نیاز به بازتعریف دارند. تلاش ما بر این است که حکمرانی با نگاه فضا دادن به حلقه‌های میانی و کاهش تصدی‌گری دولتی اتفاق بیفتد.