گروه موسیقی هنرآنلاین: آرش فولادوند آهنگساز، رهبر ارکستر و رهبر کُر است. او در زمینهٔ موسیقی کلاسیک و موسیقی ایرانی فعالیت دارد و هماکنون رهبر ارکستر فیلارمونیک پاریس شرقی است. فولادوند اخیراً کلاسهای آموزش آنلاین مبانی موسیقی را برای هنرآموزان مبتدی و کلاسهای کرال بهار از سطح متوسط تا پیشرفته برگزار کرده است. در این رابطه با آرش فولادوند گفتوگو کردهایم:
آقای فولادوند، ابتدا از کلاسهای مبانی موسیقی و نحوه آموزشتان در این کلاسها بگویید.
کلاسهای مبانی برای جبران یک خطای بزرگ آموزشی در ایران و خارج از کشور برای هموطنان ما راهاندازی میشود. این خطای بزرگ آموزشی این است که بسیاری از کشورها موسیقی را در دورههای ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان به تمامی کودکان و نوجوانان آموزش میدهند ولی در نظام آموزشی ایران، موسیقی به شکل درستی قرار داده نشده و یک نقصان بزرگ به لحاظ فرهنگی در سیستم آموزشی ایران وجود دارد. کلاسهای مبانی موسیقی کلاسهایی هستند که سعی میکند اساس و پایههای موسیقی را با یک متد جدید برای عموم قابل فهم و تجربه کند. در این کلاسها از نتخوانی و فهم ملودیک گرفته تا فهم ریتم و انواع ریتم به بچهها آموزش داده میشود. ما هیچ محدودیت سنی برای شرکتکنندگان نداریم. قاعدتاً بچهها از سن ۱۸ سال به بالا میتوانند وارد کلاسهای ما شوند و آموزش ببینند. کلاسها از طریق نرمافزار زوم به صورت آنلاین برگزار میشود. ما کلاسها را ضبط میکنیم و بعد از اتمام کلاس هم لینک آن را برای بچهها میفرستیم تا کسانی که عضو کلاس هستند با داشتن رمز عبور مخصوص آن لینک دوباره بتوانند کلاس را دوره کنند.
چطور شد که به فکر برگزاری چنین کلاسهایی افتادید؟
بعد از آمدن بیماری کرونا و برقراری قرنطینه به شکل عجیبی سیستمهای ارتباط جمعی اینترنتی پیشرفت کردند. نرمافزار زوم و واتساپ در این دوره قوی ظاهر شدند. من تماسهای زیادی از کشورهای مختلف داشتم که از من میپرسیدند ما چطور میتوانیم گروه کر راه بیندازیم یا چطور میتوانیم موسیقی را یاد بگیریم؟ ابتدا برای من عجیب بود که شاید نتوان این کار را از طریق نرمافزارهایی مانند زوم و واتساپ انجام داد، اما همکاران من در آکادمیهای مختلف موسیقی و موزیسینهایی که در پاریس با همدیگر کار میکنیم به من گفتند ما داریم این کار را تجربه میکنیم و بسیار خوب هم دارد جواب میدهد؛ مخصوصاً در چارچوب آموزش موسیقی. هم کیفیت صدای بچهها را خوب میشنویم و هم از طرفی کیفیت تصویری اجرای هنرآموز را کامل میبینیم. صادقانه بگویم که ابتدا با دیده تردید به این قضیه نگاه کردم ولی بعد از اجرای یکی، دو کلاس متوجه شدم کلاس مجازی چه حجم امکانات عالی دارد. این کلاسها یک سری امکانات در اختیار هنرجو قرار میدهد که در کلاسهای حضوری و مخصوصاً کلاس گروه کُر که تعداد بچهها زیاد است مقدور نیست. با قرار دادن چندین و چند دوربین روی تختههای سیاه سریع میتوان ساز را به هنرجو نشان داد. در کلاسهای عمومی به خاطر فاصله زیادی که بین شاگرد و استاد وجود دارد، شاگرد کلاویه را نمیبیند و متوجه نمیشود که چه اتفاقی در ساز زدن میافتد. من جدای از این موضوع، فرق چندانی بین کلاس حضوری با کلاس آنلاین نمیبینیم. جز اینکه در کلاسهای آنلاین شنیدن صدای جمعی کمی سخت است. بر همین اساس است که ما از متد خودمان استفاده میکنیم و صداها را با بچهها کار میکنیم و بچهها تکالیفشان را انجام میدهند و برای ما میفرستند. الآن با گذشت یک سال، حجم هنرجویی که از طریق این کلاسها به گروه ما اضافه شدهاند بسیار زیاد شده است. تصور من بر این است که عزیزانی که عضو گروه ما بودند نیز در علم سلفژ و اجرا قویتر شدهاند. ما یک حجم زیادی از وقتمان را صرف رفت و آمد به آموزشگاه و خانه میکردیم ولی الآن هر کسی در آرامش در خانه خودش میتواند در کلاسها شرکت کند و به همین خاطر کیفیت آموزشی بهبود پیدا کرده است.
استقبال از این کلاسها به چه صورت بوده است؟
گروه کر بهار به عقیده من یک جامعه از عزیزان فرهیخته ایرانی بوده و هست که علاقهمند به فرهنگ کشورشان هستند و به خاطر آن دور هم جمع شدهاند. تا یک سال گذشته دسترسی ما به بچههایی بود که در پاریس و لندن ساکن بودند ولی در سال اخیر تصمیم گرفتیم پا را فراتر بگذاریم و به جای اینکه کلاسها را محدود به کلاسهای گروه کر بهار کنیم، کار را تبدیل به یک آکادمی کاملاً مستقل کنیم. با همراهی استادان دیگر که در 10 سال گذشته با من کار میکردند توانستیم یک آکادمی راه بیندازیم. تصور من این است که گروه کر بهار الآن یک پله بالاتر رفته و فقط محدود به دو شهر پاریس و لندن نیست. تصور ما بر این است که این گروه میتوان پرفورمنسهای بسیار قوی داشته باشد. استقبال از کلاسها برای ما غیرقابل تصور بوده است.
این کلاسها چه مدت زمانی طول میکشد؟
من یک روز در هفته برای بچهها مطالب درسی را کامل توضیح میدهم و بعد از آنها میخواهم که اجرا کنند. قاعدتاً کلاسهای ما بین یک ساعت و نیم تا دو ساعت است ولی گاهی پیش آمده که کلاسها بیشتر از دو ساعت طول کشیده است. کلاسها بسیار پربار است و بچهها با عشق و علاقه سر کلاس مینشینند. من ابتدا فکر میکردم بچهها خسته میشوند ولی با شوق سرکلاس مینشینند و همراهی میکنند. بچهها در طول هفته با یکی از مربیها که از همکاران من هستند یک کلاس دومی نیز دارند و آن مربیها هنرجوها را کمک میکنند. هر دو کلاس ضبط میشود و فیلم آنها در اختیار عزیزان قرار میگیرد.
هدف از برگزاری چنین کلاسهایی چیست؟
هدف از برگزاری این کلاسها آموزش هنر و موسیقی در سطح بسیار گستردهتر است. ما قبلاً محدود به ایرانیهای مقیم در لندن و پاریس بودیم ولی الآن تصور ما بر این است که ما میتوانیم کلاسها را گستردهتر برگزار کنیم. با توجه به سیستم آموزشی که من و همکارانم از آن بهره میبریم تصورمان این است تمامی عزیزانی که در این کلاسها شرکت میکنند، پس از آن که دوره دو ترمی اول آموزش مبانی موسیقی را طی میکنند وارد سال اول دوره سولفژ یا گروه کر بهار مبتدی میشوند. این دوره هم دو سال طول میکشد و بعد دو سال گروه کر بهار متوسطه و یک سال هم گروه کر بهار پیشرفته است و در نهایت به آنها یک مدرکی بهعنوان خوانند گروه کر داده میشود. بچهها وقتی دو ترم اول را تمام کردند یک گواهینامه میگیرند که این دوره را گذراندهاند. هدف از برگزاری چنین کلاسهایی در وهله اول تواناتر کردن گروه کر بهار به لحاظ علم سلفژ، اجرا و آواز است و در وهله دوم بزرگتر کردن و منسجم کردن این گروه خواهد بود.
آقای فولادوند، این روزها مشغول چه کاری هستید؟
این روزها مشغول تماس با هنرمندان در نقاط مختلف جهان هستیم تا به محض برداشتن محدودیتها کنسرتهای مختلفی برگزار کنیم. تصور ما این است که اگر محدودیتها برداشته شود، شوق مردم به برگشتن به سالنهای آمفی تئاتر زیاد خواهد بود. از طرفی وقت زیادی را روی مبحث آهنگسازی روی اشعار مولانا میگذارم. این روزها دارم با مولانا زندگی میکنم. امیدوارم زندگی همه عزیزان با مولانا باشد چون مولانا به زندگی شما شور، شوق و اشتیاق میدهد و پروردگار را به زندگیتان میآورد.
برای برگزاری کنسرت برنامهای ندارید؟
ما برنامه کنسرت در پیش داریم و با بچههای ارکستر در تماس هستم و میدانم که آنها هم آماده اجرا هستند، منتها نهادهای بهداشتی به ما اجازه دور هم جمع شدن و ساز زدن را نمیدهند. این مسئله باعث میشود که یک ارکستر بزرگ نتواند دور هم جمع شود. به محض اینکه این دوره تمام شود دوباره گروه ما انسجام خودش را پیدا میکند و ما اجراها را از سر خواهیم گرفت.
اگر شرایط مهیا باشد رهبری مهمان برای ارکسترهای داخلی ایران را میپذیرید؟
جواب این سوال به پارمترهای زیادی بستگی دارد. یکی از پارامترها این است که رهبری چه ارکستری به من پیشنهاد شود ولی قبل از آن چیزی که اهمیت دارد این است که قرار است چه اثری اجرا شود؟ من دلبستگی خاصی به موسیقی کشورم دارم. ترجیحم این است که اگر قرار شد یک ارکستری را رهبری کنم بر روی آثار آهنگسازان ایرانی باشد.
رهبری ارکستر چقدر چالش برانگیز است؟
رهبری ارکستر شامل دو مطلب کاملاً متفاوت است. یکی رهبری فنی و تکنیکی موسیقیایی ارکستر است و دیگری مدیریت ارکستر. برای رهبری یک پارتیتور را جلوی شما میگذارند و شما باید توانا باشد تا آن پارتیتور را بخوانید و بتوانید نوای درست را از ساز آن نوازندگان دربیاورید. مطلب دوم که اندازه مطلب اول اهمیت دارد مدیریت انسانی یک ارکستر است. مدیریت انسانی شامل مدیریت عاطفی، اقتصادی و روابط انسانی است. اگر یک رهبر هنری یک مدیر خوب نباشد، مطمئناً یک رهبر خوب هم نخواهد بود. رهبرانی موفق شدهاند که مدیران خوبی هم بودهاند.
کرونا برای شما مفید بوده یا مضر؟
واقعیت این است که کرونا برای هیچکس خوب نبوده و جز مصیبت بر جامعه بشری چیزی نداشته. جز اینکه من ببینم همکارانم و هموطنانم اذیت میشوند و نشاط از جامعه گرفته شده چیزی نداشته. یک هنرمند وقتی میتواند شکوفا شود که در محیطی شاد، شکوفا و سازنده کار کند. متاسفانه کرونا این فرصت را از جمع گرفته و فکر میکنم ما باید در کنار هم سعی کنیم امیدها و شادی را در جامعه نگه داریم و به مردم نوید این را بدهیم که این دوره هم مثل سایر دورهها تمام خواهد شد و زندگی به دوران عادی برخواهد گشت.
برنامه آتی شما چه خواهد بود؟
برنامه آتی من این است که بتوانم این آکادمی را به سرانجام برسانم و بتوانم برنامههای بسیار باشکوهتری را برای مردم کشورم اجرا کنم.