سرویس موسیقی هنرآنلاین: کالیوه یکی از چند گروه موسیقی است که به سرپرستی یک بانوی موزیسین رهبری و هدایت می‌شود. این گروه که سال‌هاست با موفقیت به کار خود ادامه می‌دهد، 9 دی‌ماه در تالار وحدت روی صحنه خواهد رفت. به همین بهانه با سارا احمدی نوازنده دف و سرپرست گروه کالیوه گفت‌وگو کرده‌ایم:
خانم احمدی، تحصیلات شما در چه زمینه‌ای بوده و موسیقی را چگونه آموخته‌اید؟
من در رشته موسیقی تحصیل‌کرده‌ام و ساز تخصصی‌ام دف و سازهای کوبه‌ای است. از سال 76 شروع به یادگیری موسیقی و ساز دف کردم و از سال 81 تاکنون با خانم سیمین غانم همکاری دارم. ضمن این‌که مترجمی زبان انگلیسی هم خوانده‌ام که این رشته نیز برای اجراهایی که داشته‌ایم به ما کمک کرده است ولی درهرصورت موسیقی خودش زبان ارتباطات است و ارتباط خوبی بین مخاطبان ملل آسیایی با موسیقی اجرایی گروه "کالیوه" برقرار می‌شود.
فضای خانواده‌تان هنری بود که به سمت موسیقی گرایش پیدا کردید یا تعلق خاطرتان به موسیقی صرفاً از یک علاقه شخصی ناشی می‌شود؟
در خانواده ما کسی به سمت موسیقی نرفته بود و من این کار را بدون داشتن هیچ پیش‌زمینه‌ای انجام دادم. من به کلاش نقاشی آقای فرشید غریب‌نژاد می‌رفتم که ایشان در آنجا دف هم می‌نواخت و من به همین واسطه شیفته ساز دف شدم. از همان موقع شروع به یادگیری ساز دف کردم و دو سال بعد از من، خواهرانم به سراغ ساز دف و دیگر سازهای موسیقی ایرانی آمدند. 6 خواهر دارم که الآن هرکدام سازهای مختلفی می‌نوازند. سازهای تنبور، دف، تار، کمانچه و تنبک در خانه ما نوازنده دارد و من به همراه خواهرانم و همین‌طور برادرم که ساز قانون می‌نوازند، قصد داریم یک گروه خانوادگی در کنار گروه "کالیوه" داشته باشیم و فعالیت کنیم.
زمانی ساز دف در ایران مهجور بود و کمتر دیده می‌شد. همین حالا هم این ساز در گروه‌نوازی‌ها کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد و بیشتر توجه‌ها به سازهایی نظیر تار، کمانچه و سنتور است. وضعیت فعلی این ساز را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ساز دف الآن دیگر مهجور نیست و به نسبت سال 76 که من یادگیری آن را شروع کردم، بسیار شناخته‌شده‌تر است. آن موقع این ساز کمتر روی صحنه می‌آمد ولی الآن استقبال بیشتری از آن می‌شود و نسل جدید هم به آن تمایل دارد. در ساز دف، خاصیت، انرژی و شور خاصی وجود دارد که باعث می‌شود مخاطبان کشورهای دیگر هم جذب آن شوند. ناراحتی من فقط از این است که ساز دف دارد به سمت تجاری شدن می‌رود. الآن قیمت دف‌های جدید به 400-500 هزار تومان رسیده که بسیار گران است. نوازنده‌های قدیمی همه از سازهای ساده شروع کرده و به این مرحله رسیده‌اند و من معتقدم اگر ساز حرفه‌ای باشد و شما حرفه‌اید نباشید، شاید نتوانید آن صدایی که شایسته و بایسته است را از این ساز دربیاورید چون موسیقی خیلی حسی است و نمی‌شود نگاه تجاری به آن کرد.
یادگیری ساز دف از چه سنی آغاز می‌شود؟ حجم و وزن این ساز باعث نمی‌شود که هنرجوها نتوانند آن را از سنین کودکی آموزش ببینند؟
گفته می‌شود دف‌نوازی به دست قوی احتیاج دارد ولی به نظرم این اشتباه است چون اگر استاد دف بتواند فن‌های درست اجرا کردن این ساز را به هنرجو انتقال بدهد، هنرجو می‌تواند صدای قوی و خوبی از این ساز دربیاورد. الآن از بچه‌های 6-7 ساله تا آدم کهن‌سال 60 ساله برای آموختن ساز دف به آموزشگاه‌های موسیقی می‌روند و همه‌چیز به خود آدم بستگی دارد، یعنی هنرجو هرچقدر با تلاش و علاقه بیشتری کار کند، سریع‌تر و بهتر این ساز را یاد خواهد گرفت.
به‌جز ساز دف، ساز دیگری هم می‌نوازید؟
بله. در کنار ساز دف، سازهای دیگری نظیر دیوان و گهگداری تنبور هم می‌نوازم.
گروه "کالیوه" به سرپرستی شما از چه زمانی شکل گرفت و عنوان آنچه معنایی دارد؟
کالیوه به معنای شیدا و حیرانی است که از یکی از اشعار مولانا گرفته شده است. این واژه معناهای دیگری هم دارد ولی در غزل مولانا به همان معنای شیدایی است. گروه "کالیوه" از سال 89 تأسیس شد و از همان ابتدا اجراهای متعددی در تالار رودکی، تالار اندیشه و فرهنگسرای نیاوران داشت. اجراهای این گروه تا سال 94 صرفاً در بخش موسیقی اقوام بود ولی بعد از آن تغییراتی در گروه شکل گرفت و موسیقی ملل آسیایی هم به اجراهایمان افزوده شد. از این رو در اجراهای اخیر گروه "کالیوه"، موسیقی‌های خاطره‌انگیز کشورهای مختلف آسیایی ازجمله هند، پاکستان، تاجیکستان، ارمنستان و ترکیه نیز همراه با تلفیق موسیقی ایرانی اجرا می‌شود.
تعداد نوازندگان گروه "کالیوه" چند نفر است و این نوازندگان را بر چه اساسی انتخاب می‌کنید؟
گروه "کالیوه" شامل دو گروه بانوان و مختلط است. گروه بانوان "کالیوه" به‌صورت جداگانه فعالیت دارد و اجراهایی در سالن‌های مختلف ازجمله سالن فرهنگسرای نیاوران و سالن وزارت امور خارجه داشته است. اجرای پیش روی گروه "کالیوه" با حضور اعضای گروه مختلط برگزار می‌شود که 25-26 نوازنده دارد ولی حتماً در آینده اجراهایی هم برای گروه بانوان خواهیم داشت. در حال حاضر 10 نوازنده به‌طور ثابت با ما همکاری می‌کنند و بقیه به‌عنوان مهمان در گروه حاضر می‌شوند. معیار ما برای انتخاب این نوازندگان، تخصص و اخلاق است. همکاری با همه این نوازندگان برای ما افتخار است و ما سعی کرده‌ایم که همه آن‌ها احساس کنند عضو خانواده "کالیوه" هستند و حس خوبی داشته باشند. برای من نظم در گروه خیلی اهمیت دارد و زمانی خسته می‌شوم که ببینم در گروه بی‌نظمی اتفاق افتاده است. من همه‌کاره‌ای گروه ازجمله اخذ مجوزها، تبلیغات و... را انجام می‌دهم و وسواس خاصی در این زمینه‌ها دارم. خواهرم هم مدیر برنامه‌های گروه است و در این زمینه مرا کمک می‌کند.
تهیه‌کننده و پشتیبان خاصی از اجراهای شما حمایت می‌کند؟
خیر. چند سال است که بدون هیچ حمایت و پشتیبانی داریم اجرا می‌کنیم و همیشه تلاشمان این بوده که بتوانیم پیام "کالیوه" که صلح و دوستی است را به مخاطبان برسانیم.
تازه‌ترین اجرای گروه "کالیوه" چه زمانی برگزار می‌شود؟
اجرایی که ما در پیش داریم، اجرای گروه مختلط "کالیوه" در ساعت 21:30 روز 9 دی‌ماه در تالار وحدت است که شامل دو بخش محلی و ملل است.
در بخش محلی چه قطعاتی را اجرا خواهید کرد؟
بخش محلی با حضور 4 خواننده از موسیقی مناطق مختلف کشور برگزار می‌شود. موسیقی بخش اول با اجرای موسیقی آذری آغاز می‌شود و آقای علی تنها قطعات "آیریلیق" و "گلابتون" را می‌خواند. بخش دوم مربوط به موسیقی لری است که در این بخش آقای علیرضا نادری از خوانندگان پیشکسوت موسیقی لری، قطعات "آرام جان"، "بابا پیره" و "کام دنیا" را اجرا خواهد کرد. در بخش سوم نیز آقای محسن میرزاده قطعات خراسانی "ارمان ارمان"، "میون ایلوم" و یک قطعه قاجاری را اجرا می‌کند. بخش چهارم نیز مربوط به موسیقی کردی است که در این بخش آقای فؤاد پیشوا سه قطعه ازجمله قطعه"شه‌مامه" را اجرا خواهد کرد.
در بخش موسیقی ملل آسیایی چطور؟
شروع این بخش با یک قطعه ارمنی است که آقای داوید ابراهمیان آن را می‌خواند و سپس آقای عارف عارف جعفری یک قطعه افغانستانی اجرا خواهد کرد. همچنین آقای علی تنها یک قطعه ترکی استانبولی و آقای کبیر معصومی نیز یک قطعه هندی را اجرا خواهند کرد. در ادامه اجراهای این بخش، دو قطعه "بیایید بیایید" و "ای ساربان" به گوش مخاطبان می‌رسد و سپس دوباره یک اثر ارمنی توسط آقای ابراهمیان اجرا خواهد شد. پایان‌بخش این کنسرت هم اثر "وطن" است که را طوری تنظیمش کرده‌ایم که همه خوانندگان بخش اول و دوم کنسرت روی صحنه بیایند و آن را به‌طور مشترک بخوانند تا وحدتی که گروه "کالیوه" به دنبالش است شکل بگیرد.
در پژوهش‌هایی که روی موسیقی ملل آسیایی داشته‌اید، چقدر نقاط تشابه و تمایز بین موسیقی ایرانی با موسیقی ملل آسیایی پیداکرده‌اید؟
چیدمان و سازبندی موسیقی ایرانی تقریباً شبیه به چیدمان و سازبندی موسیقی برخی از کشورهای همسایه ایران از جمله افغانستان و تاجیکستان است و اگر وجه تفرقی هم وجود دارد، ما قطعاتمان را طوری تنظیم کرده‌ایم که این موسیقی‌ها در هم حل شوند. بسیاری از مهمان‌های کنسرت‌های ما، سفرا و رایزنی ملل آسیایی هستند که وقتی می‌آیند اجراهای ما را می‌بینند، کاملاً سورپرایز می‌شوند و گاهی قطعه خاطره‌انگیز کشور خودشان را هم همراه با خواننده گروه "کالیوه" می‌خوانند.
پس از اجرای دی ماه، چه برنامه‌هایی برای روی صحنه رفتن دارید؟
ما چند ماه پیش در فستیوال مکزیک و همین‌طور فستیوال تونس روی صحنه رفتیم و پس از اجرای دی ماه، در فستیوال هندوستان روی صحنه می‌رویم. احتمالاً بعد از آن‌هم دوباره به کشور مکزیک می‌رویم یک سری کار تلفیقی با گروه‌های مکزیکی انجام می‌دهیم. من در اجرای قبلی‌مان در مکزیک یک دف را با خودم به فستیوال این کشور بردم و آن را به همه 80 کشوری که در فستیوال شرکت کرده بودند دادم تا امضاء کنند و به زبان خودشان از عشق، صلح و دوستی بگویند. خیلی‌ها روی این دف را امضاء کردند و حالا این دف پر از امضاء شده است. در پایان هم آقای بیژن کامکار، پدر دف ایران آن را امضاء کردند و ما الآن در حال آماده کردن کلیپی هستیم که مختص همین دف است. دف صلح و دوستی مفتخر است که نقش گران سنگ امضای پدر دف‌نوازی ایران، استاد بیژن کامکار را در پیکر خود به یادگار داشته باشد.
برنامه‌ای برای رونمایی از این دف دارید؟
بله. رونمایی از این دف هم‌زمان با کنسرت بزرگ گروه موسیقی "کالیوه" در تاریخ 9 دی‌ماه در تالار وحدت انجام خواهد شد. مجموعه "کالیوه" از ابتدای فعالیت موسیقایی خود، صلح و دوستی را در دستور کارش قرار داده و در حوزه توانایی‌هایش کوشیده که قاصدک عشق باشد. "کالیوه" افتخار دارد که پیام‌آور صلح و پیوند، نه‌تنها در میان اقوام ایران‌زمین، بلکه در سراسر پهنه گیتی و در بین ملل مختلف باشد. این گروه موسیقی درحرکت جدید خود پیام دوستی را مکتوب کرده و با 80 کشور آواز صلح سر می‌دهد. در سال جاری فستیوال فرهنگ‌های دوستی ملل در مکزیک نیز شاهد امضای این هم‌آوایی خواهد بود.