به گزارش هنرآنلاین، در این برنامه احمد مسجد جامعی، پژوهشگر اماکن مذهبی و عضو شورای اسلامی شهر تهران در ابتدا به سراغ تاریخچه این فضاها در شهر رفت و با بیان اینکه حسینیه‌ها قدمت چندانی ندارند اما تکایا را در حوزه تمدن ایرانی داشتیم، گفت: این تکایا مقداری به نگاه صوفیانه نزدیک بوده و محل تجمع و محل خدمت به شمار می‌رفت اما در تحول تاریخی نسب، این تکایا به سمت اهل بیت نزدیک می‌شود و بعد حسینیه‌ها شکل می‌گیرد. تاریخچه این تکایا به دوره‌های قبل از صفویه بازمی‌گردد. ما در تهران امروز یا بهتر بگویم در ری، تکیه‌ای داشته‌ایم به نام نفرآباد که در کنار حرم حضرت عبدل عزیز است و حدود 400 سال سابقه دارد. دلیل این نام‌گذاری این بود که در گذشته تجار، کالاهای خود را با شتر جابجا می‌کردند. از آنجایی که واحد شمارش شتر نفر بوده و این‌ها کسانی بودند که تکیه را برای خدمت به این افراد آماده می‌کردند، نام منطقه نفرآباد نامیده شد.
او در ادامه افزود: اوج تکیه سازی در دوره قاجار بود که در تهران بین 50 تا 70 تکیه ساخته شد. امروز همه آن تکایا حسینیه نامیده می‌شود بنابراین زمانی که نام به تکایا تغییر کرد، برای عزاداری سیدالشهدا و بعد حسینیه‌ها اختصاصی شد، زیرا این نام نسبت مستقیم‌تری با سیدالشهدا دارد.
این عضو شورای شهر اظهار کرد: این بناها را ما نیز در عثمانی و آسیای مرکزی داریم. سنت نذری دادن نیز از همان دوران است؛ و این فضاها بعضاً محل اقامت نیز بوده که از جمله آن، می‌شود تکیه تهرانی‌ها را در نجف نام برد که به‌جز وسایل پذیرایی جایی هم برای اقامت به شمار می‌رود و یک فضای چند عملکردی به شمار می‌رفته که صرفاً فضای عزاداری نبوده است. ما همچنین تکیه صنفی داشتیم که نقش اتحادیه صنفی را هم بر عهده داشتند یا مانند تکیه‌های محلی و روابط پایدار اجتماعی را شکل می‌داده است. تکایا نقطه وصل مردمان در شهرهای مختلف بوده است و نقش مهم این بوده که همه این‌ها زیر پرچم سیدالشهدا شکل می‌گرفتند.
احمد جامعی در ادامه اظهار کرد: عزاداری‌ها به صورت صنفی و محله‌ای بوده و هر صنف و محله مدل عزاداری آنجا متناسب با خودشان فعالیت می‌کردند. تکایا در محله‌ها نیز بر اساس همین نگاه و رسوم ساخته می‌شدند. این مسئله از آنجا می‌آید که هر کسی دوست دارد، ارادتش را با توجه به رسوم و زبان خود بیان کند. حسینیه بزازان نیز یکی از اولین تکایای صنفی ایران است که شکل‌گیری آن متناسب با جمعیت شکل می‌گیرد و معماری نیز عضو آن می‌شود.
او افزود: ما اگر با هزینه پایین از این تکایا پشتیبانی می‌کردیم، بسیار بهتر بود. در این مدل از تکایا ما به راحتی شور نشاط و روابط اجتماعی شکل گرفته حول محور عشق به سیدالشهدا را می‌توانیم ببینیم. در این مدل از تکایا حجره‌هایی وجود داشت که هر حجره در اختیار یکی از خانواده‌ها بوده و این‌ها انسجام خانواده‌ها را حفظ می‌کرد. تصور من این است که باید با نگاه کوچک و زیبا نگاه کنیم و اجازه دهیم که این بخش‌ها رشد خود را باز پس بگیرند. از طرف دیگر باید فضاهای شهری را برای کارهای بزرگ نیز آماده کنیم. ما می‌بینیم فضاهایی که مانند تکیه دولت رسمی بود، از بین رفته است اما تکیه‌هایی مانند تکیه‌های صنفی باقی مانده است.
این پژوهشگر حوزه اماکن مذهبی با بیان اینکه تیپ و توپولوژی تکایا را می‌شود، به این صورت تقسیم‌بندی کرد، گفت: تکایا شامل بخش‌های صنفی، محله‌ای، قومی و ... که البته بعضی از آن‌ها نیز برای بزرگان هستند بنابراین اغلب نام بزرگی از یک خاندان یا شهر بر روی آن قرار می‌گرفته است.
او در ادامه افزود: ما باید آداب و رسوم را حفظ و شهرها را برای برپایی این مراسم آماده کنیم. درست است که شهرهای امروز ما شهرهای به قاعده‌ای نیستند اما ما باید به سمتی برویم که تداخلات و مشکلات کمتر شود. ما می‌بینیم که بهترین آثار هنری که در ایران داریم مانند سبک سقاخانه با تکیه بر همین آیین‌ها شکل گرفته زیرا یکی از ویژگی‌های تکایای ما حضور سقاخانه بوده است.
مسجد جامعی در پایان اظهار کرد: ما باید این مباحث را با نگاهی کلان ببینیم زیرا در این صورت می‌توانیم مسیرهای شهری را درست تعریف کنیم. ما باید تعریف جدیدی از این مسیرها داشته باشیم بنابراین باید برای این میراث‌ها، فضاهای تنفسی به وجود بیاوریم و این محل‌ها را دوباره به فضاهای شهری بازگردانیم.