سرویس مد و لباس هنرآنلاین: روزِ جهانیِ کارگر یا روزِ کارگر International Workers' Day یک جشن و مراسمی کارگری و از سویِ طبقاتِ کارگر است که هر ساله در روز اول ماه مه برگزار می‌شود.

حزب‌های کمونیست، سوسیالیست و آنارشیست و اتحادیه‌های کارگری در بسیاری از کشورهای جهان این روز را با برگزاری تظاهرات و راهپیمائی‌های خیابانی برگزار می‌کنند. این روز، یادمانِ شورشِ کارگران آمریکایی در اول ماه مه ۱۸۸۶ در شیکاگو است.

اما حرکتی که در اواخر قرن 19 میلادی رخ داد و امروز را به یک جشن میان طبقات کارگر تبدیل کرد در گذر زمان به تصویب هزاران ماده و تبصره به نفع کارگران جهان منجر شد که یکی از آنها ارائه آئین نامه لباس کار بوده است.

در این مجال قصد داریم تا با نگاهی به 110 ماده مندرج در آئین نامه لباس کار که بی‌شک ابزار ایمنی این قشر از جامعه است، دیگر بار بر لزوم تجهیز کارگران کشورمان به البسه مناسب هم در راستای حفظ ایمنی و هم افزایش بهره‎وری و راندمان کاری آنها تأکید کنیم:

فصل‌ اول‌ - لباس‌ کار

ماده‌ 1: لباس‌ کار بایستی‌ با توجه‌ به‌ خطراتی‌ که‌ در حین‌ کار برای‌ کارگر مربوطه‌ پیش‌ آمد می‌نماید انتخاب‌ شده‌ و به‌ ترتیبی‌ باشد که‌ از بروز خطرات‌ تا حد ممکن‌ جلوگیری‌ نماید.

ماده‌ 2: لباس‌ کار باید مناسب‌ با بدن‌ کارگر استفاده‌ کننده‌ بوده‌ و هیچ‌ قسمت‌ آن‌ آزاد نباشد کمر آن‌ همیشه‌ بسته‌ و جیبهای‌ آن‌ کوچک‌ بوده‌ و حتی‌ الامکان‌ تعداد جیبها کم‌ باشد.

ماده‌ 3: کارگرانی‌ که‌ با ماشین‌ کار می‌کنند و یا در جوار ماشین‌ آلات‌ مشغول‌ کار هستند باید لباس‌ کاری‌ در بر داشته‌ باشند که‌ هیچ‌ قسمت‌ آن‌ باز و یا پاره‌ نباشد، بستن‌ کراوات‌، آویزان‌ نمودن‌ زنجیر ساعت‌ و کلید و نظائر آنها روی‌ لباس‌ کار اکیداً ممنوع‌ است‌.

ماده‌ 4: در محل‌ کاری‌ که‌ احتمال‌ خطر انفجار و یا حریق‌ باشد استفاده‌ از یقه‌ نورگیر (آفتاب‌ گردان‌) و زه‌ و دسته‌ عینک‌ که‌ از انواع‌ سلولوئید ساخته‌ شده‌اند و همچنین‌ همراه‌ داشتن‌ سایر مواد قابل‌ اشتعال‌ برای‌ کارگران‌ مربوطه‌ اکیداً ممنوع‌ است‌.

ماده‌ 5: در صورتی‌ که‌ انجام‌ کاری‌ ایجاب‌ نماید که‌ کارگر آستین‌ لباس‌ کار خود را مستمراً بالا بزند بایستی‌ از لباس‌ کار آستین‌ کوتاه‌ استفاده‌ نماید.

ماده‌ 6: کارگرانی‌ که‌ در محیط‌ آلوده‌ به‌ گرد و غبار قابل‌ اشتعال‌ و انفجار و یا مسموم‌ کننده‌ بکار اشتغال‌ دارند نباید لباس‌های‌ جیب‌ دار و یا لبه‌ دار (دوبل‌ شلوار) در بر داشته‌ باشند چون‌ ممکن‌ است‌ گرد و غبار مزبور در چین‌ و لبه‌ لباس‌ باقی‌ بماند.

ماده‌ 7: لباس‌ و کلاه‌ حفاظتی‌ (باشلق‌) مخصوص‌ کارگرانی‌ که‌ با مواد خورنده‌ و یا مضر کار می‌کنند باید آب‌ و گاز در آن‌ نفوذ ننموده‌ و جنس‌ آن‌ مناسب‌ با نوع‌ ماده‌ و یا موادی‌ که‌ با آنها کار می‌کنند باشد.

ماده‌ 8: لباس‌ نسوز مخصوص‌ حفاظت‌ در مقابل‌ حریق‌ و یا انفجاری‌ که‌ ممکن‌ است‌ ناگهان‌ در حین‌ انجام‌ کار پدید آید باید لباس‌ کاملی‌ که‌ با شلق‌ و دستکش‌ و کفش‌ از یک‌ تکه‌ و سر هم‌ است‌ ساخته‌ شده‌ باشد.

ماده‌ 9: وسایل‌ حفاظتی‌ کارگرانی‌ که‌ با مواد رادیواکتیو کار می‌کنند باید طبق‌ نمونه‌های‌ مخصوصی‌ که‌ به‌ تصویب‌ وزارت‌ کار رسیده‌ است‌ باشد.

فصل‌ دوم‌ - پیش‌ بند

ماده‌ 10: در وسایل‌ قطعات‌ دوار و متحرک‌ ماشین‌ها و همچنین‌ در جوار آنها نباید از پیش‌ بند استفاده‌ شود.

ماده‌ 11: چنانچه‌ در مقابل‌ و یا در جوار قطعات‌ دوار و متحرک‌ ماشین‌ها استفاده‌ از پیش‌ بند ضروری‌ باشد باید پیش‌ بند مزبور از دو تیکه‌ تهیه‌ شود به‌طوری‌که‌ قسمت‌ پایین‌ تنه‌ از قسمت‌ بالا تنه‌ مجزا بوده‌ و به‌ قسمی‌ بسته‌ شود تا در مواردی‌ که‌ بطور اتفاق‌ قسمتی‌ از آن‌ را ماشین‌ در حال‌ کار بگیرد فوراً و به‌ سهولت‌ باز شود و بدین‌ ترتیب‌ خطری‌ متوجه‌ کارگر مربوطه‌ ننماید.

ماده‌ 12: پیش‌ بندهای‌ مخصوص‌ کارگرانی‌ که‌ در مقابل‌ شعله‌ و با آتش‌های‌ بدون‌ حفاظ‌ و یا در مقابل‌ فلزات‌ مذاب‌ کار می‌کنند باید تمام‌ سینه‌ را پوشانیده‌ و از جنسی‌ تهیه‌ شود که‌ در برابر آتش‌ کاملاً مقاومت‌ داشته‌ باشد.

ماده‌ 13: پیش‌ بند مخصوص‌ کارگرانی‌ که‌ با مایعات‌ خورنده‌ مثل‌ اسیدها و مواد قلیایی‌ سوزاننده‌ کار می‌کنند باید از کائوچوی‌ طبیعی‌ یا صنعتی‌ و یا از مواد دیگری‌ تهیه‌ گردد که‌ در مقابل‌ مایعات‌ خورنده‌ مقاومت‌ داشته‌ و تمام‌ سینه‌ را نیز بپوشاند.

ماده‌ 14: پیش‌ بندهای‌ سربی‌ برای‌ حفاظت‌ در مقابل‌ اشعه‌ ایکس‌ باید جناق‌ و تمام‌ قفسه‌ سینه‌ را پوشانده‌ و 30 تا 40 سانتیمتر پایین‌تر از کمر را نیز محفوظ‌ نگهدارد.

ماده‌ 15: قدرت‌ حفاظت‌ پیش‌ بندهای‌ سربی‌ باید لااقل‌ معادل‌ ضخامت‌ یک‌ میلیمتر سرب‌ خالص‌ باشد.

فصل‌ سوم‌ - کاسک‌ (کلاه‌ خود)

ماده‌ 16: کارگرانی‌ که‌ مواجه‌ با خطر سقوط‌ یا پرتاب‌ شیئی‌ روی‌ سرشان‌ هستند باید از کاسک‌ فلزی‌ استفاده‌ نمایند.

ماده‌ 17: وزن‌ کاسک‌ (کلاه‌ خود) بطور کامل‌ نباید از 400 گرم‌ تجاوز نماید.

ماده‌18: کاسک‌ باید از مواد غیرقابل‌ احتراق‌ ساخته‌ شده‌ و در مقابل‌ جریان‌ برق‌ عایق‌ باشد.

ماده‌ 19: به‌ منظور حفاظت‌ سر، صورت‌، پشت‌، گردن‌ دور تا دور کاسک‌ باید لبه‌ دار باشد.

ماده‌ 20: برای‌ کار در فضای‌ نسبتاً کوچک‌ و تنگ‌ کاسک‌ باید کوتاه‌ بوده و در صورت‌ لزوم‌ فاقد لبه‌ باشد.

ماده‌ 21: کاسک‌هایی‌ که‌ در فضای‌ خیلی‌ مرطوب‌ مورد استفاده‌ قرار می‌گیرند باید از نظر رطوبت‌ غیرقابل‌ نفوذ باشند.

ماده‌ 22: نوارها و چرم‌ داخل‌ کاسک‌ باید به‌ سهولت‌ قابل‌ تعویض‌ باشند.

ماده‌ 23: استفاده‌ از کاسکی‌ که‌ متعلق‌ به‌ شخص‌ دیگری‌ بوده‌ باید قبلاً داخل‌ آن‌ ضدعفونی‌ گردد و در صورت‌ لزوم‌ چرم‌ و نوارهای‌ داخل‌ آن‌ تعویض‌ شود.

ماده‌ 24: کارگرانی‌ که‌ دارای‌ موهای‌ بلند هستند بخصوص‌ کارگران‌ زن‌ که‌ با ماشین‌ کار می‌کنند و یا در جوار آن‌ مشغول‌ کار هستند باید به‌ وسیله‌ سربند و یا وسیله‌ حفاظتی‌ دیگری موهای‌ سر خود را کاملاً بپوشانند.

ماده‌ 25: سربند کارگرانی‌ که‌ در مقابل‌ آتش‌ و یا جرقه‌ و یا مواد مذاب‌ و یا امثال‌ آن‌ کار می‌کنند باید از جنسی‌ تهیه‌ شده‌ باشد که‌ به‌ آسانی‌ مشتعل‌ نگردد و در مقابل‌ شستن‌ و ضدعفونی‌ کردن‌ به‌ وسیله‌ ترکیبات‌ صنعتی‌ مقاومت‌ کافی‌ داشته‌ باشند.

ماده‌ 26: نظافت‌ و تمیز کردن‌ سربندها باید به‌ سهولت‌ انجام‌ گیرد.

فصل‌ چهارم- حفاظت‌ چشمها - عینک‌

ماده‌ 27: کلیه‌ کار آنها ممکن‌ است‌ ایجاد خطری‌ برای‌ چشمهایشان‌ بنماید باید از وسایل‌ حفاظتی‌ مخصوص‌ چشم‌ استفاده‌ نمایند.

ماده‌ 28: کارگرانی‌ که‌ از چشم‌ ضعیف‌ بوده‌ و محتاج‌ به‌ داشتن‌ عینک‌های‌ نمره‌ای‌ هستند باید از عینک‌های‌ حفاظتی‌ به‌ شرح‌ زیر استفاده‌ نمایند.

الف- عینک‌های‌ حفاظتی‌ که‌ تواماً باعینک‌ نمره‌ای‎دید و حفاظت‎چشم‎کارگران‌ راتامین‌ نماید.

ب‌ - عینک‌های‌ حفاظتی‌ که‌ روی‌ عینک‌های‌ نمره‌ای‌ قرار می‌گیرند به‌ شرط‌ آنکه‌ هیچگونه‌ تغییری‌ در وضع‌ استقرار عینک‌ اصلی‌ ایجاد نشود.

ج‌ - عینک‌های‌ حفاظتی‌ که‌ شیشه‌ نمره‌ای‌ آن‌ زیر شیشه‌ حفاظتی‌ قرار دارد.

ماده‌ 29: شیشه‌ و یا هرگونه‌ ماده‌ پلاستیکی‌ شفاف‌ که‌ برای‌ عینک‌هایی‌ حفاظتی‌ ساخته‌ می‌شوند باید:

الف- درمقابل‌ کاری‌ که‎عینک‌ به‎منظور آن‎کار اختصاص‌ داده‎شده‌ مقاومت‎کافی‌ داشته‌‎باشد.

ب‌ - عاری‌ از حباب‌ هوا - ترک‌ - موج‌ و یا هرگونه‌ عیب‌ دیگری‌ باشد.

ماده‌ 30: بغیر از شیشه‌های‌ نمره‌ای‌، سطح‌ داخلی‌ و خارجی‌ شیشه‌های‌ حفاظتی‌ باید موازی‌ بوده‌ و هیچگونه‌ خمیدگی‌ نداشته‌ باشد.

ماده‌ 31: عرض‌ شیشه‌های‌ عینک‌ حفاظتی‌ باید 5/44 میلیمتر و طول‌ آن‌ 38 میلیمتر باشد.

ماده‌ 32: قطر دایره‌ شیشه‌های‌ عینک‌های‌ مدور غیرنمره‌ای‌ باید لااقل‌ 50 میلیمتر باشد.

ماده‌ 33: شیشه‌هایی‌ که‌ منحصراً جهت‌ حفاظت‌ در مقابل‌ خطر پرتاب‌ ذرات‌ اجسام‌ و ضربه‌ اختصاص‌ داده‌ می‌شوند بایستی‌ لااقل‌ قدرت‌ عبور 80% نور سطح‌ کار داشته‌ باشد.

ماده‌ 34: زه‌های‌ عینک‌ باید سبک‌ و محکم‌ بوده‌ و کاملاً روی‌ صورت‌ چسبیده‌ باشند و در صورت‌ لزوم‌ مجهز به‌ حفاظ‌های‌ جانبی‌ گردند.

ماده‌ 35: مقاومت‌ شیشه‌های‌ عینک‌های‌ حفاظتی‌ برای‌ کارهای‌ برش‌، پرچ‌ کاری‌، سنگ‌ زدن‌ و صیقل‌ کردن‌، کار با سنگ‌ سمباده‌ سنگ‌ تراش‌ و سایر کارهای‌ مشابه‌ بایستی‌ به‌ تصویب‌ وزارت‌ کار برسد.

ماده‌ 36: قاب‌ عینک‌های‌ حفاظتی‌ برای‌ کارگرانی‌ که‌ در مقابل‌ باد و یا گرد و غبار کار می‌کنند باید قابل‌ انعطاف‌ بوده‌ و کاملاً با صورت‌ کارگر تطبیق‌ نماید.

ماده‌ 37: عینک‌های‌ حفاظتی‌ برای‌ کارگرانی‌ که‌ با فلزات‌ مذاب‌ کار می‌کنند باید در مقابل‌ حرارت‌ استقامت‌ داشته‌ و نوع‌ آنها با تشخیص‌ و تصویب‌ وزارت‌ کار انتخاب‌ گردد.

ماده‌ 38: عینک‌های‌ حفاظتی‌ برای‌ کارگرانی‌ که‌ با مایعات‌ خورنده‌ از قبیل‌ اسیدها و قلیاها کار می‌کنند باید در اطراف‌ داخل‌ زه‌ مجهز به‌ جنسی‌ نرم‌ و نسوز و قابل‌ انعطاف‌ (مانند عینک‌ اسکی‌) باشند تا عینک‌ کاملاً در اطراف‌ چشم‌ به‌ صورت‌ کارگر چسبیده‌ و مانع‌ نفوذ ترشح‌ مایعات‌ مذکور از منافذ تهویه‌ به‌ داخل‌ چشم‌ گردد.

ماده‌ 39: عینک‌های‌ حفاظتی‌ برای‌ کارگرانی‌ که‌ در مقابل‌ دودهای‌ خطرناک‌ یا ناراحت‌ کننده‌ برای‌ چشمها کار می‌کنند باید دارای‌ قابی‌ باشند که‌ از طرف‌ داخل‌ مجهز به‌ جنسی‌ نرم‌ و نسوز و قابل‌ انعطاف‌ بوده‌ و کاملاً روی‌ صورت‌ کارگر چسبیده‌ و هیچگونه‌ منفذی‌ نداشته‌ باشند.

ماده‌ 40: عینک‌های‌ حفاظتی‌ کلاه‌ با ماسک‌ جوشکاری‌ برای‌ کارگرانی‌ که‌ با استیلن‌ یا برق‌ جوشکاری‌ می‌کنند و یا در مقابل‌ کوره‌هایی‌ که‌ دارای‌ تشعشعات‌ خیره‌ کننده‌ هستند مشغول‌ کار می‌باشند باید مجهز به‌ شیشه‌ رنگی‌ (فیلتردار) جهت‌ جذب‌ تشعشعات‌ مذکور بوده‌ و تعیین‌ نوع‌ و اندازه‌ شیشه‌های‌ آنها به‌ تصویب‌ وزارت‌ کار رسیده‌ باشد.

ماده‌ 41: ماسک‌های‌ طلقی‌ برای‌ حفاظت‌ صورت‌ و چشم‌ در مقابل‌ ضربات‌ خفیف‌ و جرقه‌ باید کاملاً شفاف‌ و نسوز و بدون‌ عیب‌ باشند به‌ قسمی‌ که‌ مانع‌ از دید کارگر نشوند.

ماده‌ 42: عینک‌ حفاظتی‌ که‌ مورد استفاده‌ قرار گرفته‌ است‌ قبل‌ از آنکه‌ به‌ کارگر دیگری‌ داده‌ شود باید:

الف‌ - ضدعفونی‌ گردد.

ب‌ - کلیه‌ قسمت‌های‌ آن‌ که‌ غیرقابل‌ ضدعفونی‌ کردن‌ است‌ تعویض‌ شوند.

ماده‌43: کلیه‌ عینک‌ها و ماسک‌های‌ طلقی‌ درموقعی‌ که‌ مورداستفاده‌ قرار نمی‌گیرند باید در جلد مخصوص‌ نگهداری‌ شوند تا در اثر تماس‌ با روغن‌ و چربی‌ و سایر مواد خراب‌‎نگردند.

ماده‌ 44: عینک‌های‌ حفاظتی‌ و ماسک‌های‌ طلقی‌ مرتباً باید مورد بازدید و کنترل‌ قرار گیرند و قسمت‌های‌ آسیب‌ دیده‌ آنها فوراً تعویض‌ شوند.

فصل‌ پنجم- حفاظ‌ گوشها

ماده‌ 45: هرگاه‌ در محیط‌ کار صداها شدید و مداوم‌ باشد اشخاصی‌ که‌ در آن‌ محیط‌ کار می‌کنند بایستی‌ از وسایل‌ حفاظتی‌ پرده‌ گوش‌ استفاده‌ نمایند.

ماده‌ 46: حفاظ‌ پرده‌ گوش‌ باید دارای‌ شرایط‌ ذیل‌ باشد:

الف - همه‎روزه‌ تمیز شود مگر انواعی‌ که‌ پس‌ از یک‌ مرتبه‌ استعمال‌ باید دورانداخته‌ شود.

ب‌ - قبل‌ از آنکه‌ شخص‌ دیگری‌ از آن‌ استفاده‌ نماید ضدعفونی‌ گردد.

ماده‌ 47: وسیله‌ حفاظتی‌ جهت‌ گوشها در مقابل‌ جرقه‌، ذرات‌ فلزات‌ و سایر اجسام‌ خارجی‌ باید از نوع‌ توری‌ زنگ‌ نزن‌، محکم‌ و سبک‌ با دوره‌ چرمی‌ باشد که‌ از پشت‌ سر توسط‌ فنر تسمه‌ای‌ قابل‌ تنظیم‌ روی‌ گوشها مستقر گردد.

ماده‌ 48: در مواقعی‌ که‌ دستگاه‌ حفاظ‌ گوش‌ مورد استفاده‌ قرار نمی‌گیرد باید در جلد مخصوصی‌ نگهداری‌ شود تا در اثر تماس‌ با روغن‌ و چربی‌ و سایر مواد خراب‌ نشود.

فصل‌ ششم- کمربندهای‌ اطمینان‌

ماده‌ 49: کمربندهای‌ اطمینان‌ و تسمه‌هایی‌ که‌ روی‌ شانه‌ و سایر تسمه‌های‌ مربوط‌ بآن‌ باید از چرم‌ محکم‌ (خرم‌) یا برزنتی‌ و یا کنفی‌ یا سایر موارد مخصوص‌ و مناسب‌ ساخته‌ شود.

ماده‌50: حداقل‎پهنای‌ کمربند اطمینان‌12سانتیمتر و حداقل‌ ضخامت‌ آن‌ شش‌ میلیمتر بوده‌ و استقامت‌ آن‌ درمقابل‌ نیروی‌ کشش‌ برای‌ پاره‎شدن‌ نبایستی‌ کمتر از1150کیلوگرم‌ باشد.

ماده‌ 51: طناب‌های‌ مهار باید از کنف‌ بسیار مرغوب‌ و یا از جنس‌ مشابه‌ آن‌ ساخته‌ شده‌ و استقامت‌ آنها در مقابل‌ نیروی‌ کششی‌ برای‌ پاره‌ شدن‌ کمتر از 1150 کیلوگرم‌ نباشد.

ماده‌ 52: کمربندهای‌ اطمینان‌ و همچنین‌ کلیه‌ قطعات‌ و ضمائم‌ آن‌ باید دقیقاً و مرتباً مورد بازدید قرار گرفته‌ و قطعات‌ فرسوده‌ و یا خراب‌ آنها تعویض‌ گردد.

ماده‌ 53: کمربندهای‌ چرمی‌ باید دقیقاً بازرسی‌ شوند تا اطمینان‌ حاصل‌ گردد که‌ از طرف‌ داخل‌ ترک‌ خوردگی‌ و یا بریدگی‌ نداشته‌ باشند.

ماده‌ 54: پرچهای‌ روی‌ کمربند باید هر یک‌ جداگانه‌ دقیقاً مورد بازدید قرار گیرند تا اطمینان‌ حاصل‌ شود که‌ عاری‌ از هرگونه‌ عیب‌ و نقص‌ می‌باشند.

ماده‌ 55: کلیه‌ قطعات‌ و ضمائم‌ گیره‌های‌ کمربند اطمینان‌ باید دارای‌ مقاومتی‌ برابر مقاومت‌ خود کمربند که‌ در ماده‌های‌ 53 و 54 ذکر گردیده‌ است‌ باشند.

فصل‌ هفتم- وسایل‌ حفاظتی‌ دستها و بازوها

ماده‌ 56: دستکشها باید طوری‌ انتخاب‌ شوند که‌ با خطرات‌ احتمالی‌ ناشی‌ از کار متناسب‌ بوده‌ و هیچگونه‌ ناراحتی‌ برای‌ حرکت‌ انگشتان‌ ایجاد ننماید.

ماده‌ 57: کارگرانی‌ که‌ با انواع‌ مختلف‌ ماشین‌های‌ مته‌، ماشین‌های‌ کله‌ زنی‌ و سایر ماشین‌ها کار می‌کنند که‌ قطعات‌ متحرک‌ آنها احتمال‌ گرفتن‌ دست‌ یا دستکش‌ را دارند نبایستی‌ از دستکش‌ استفاده‌ نمایند.

ماده‌ 58: کارگرانی‌ که‌ اشیاء لب‌ تیز و برنده‌ و یا اجسام‌ خاردار یا عاج‌ داری‌ حمل‌ می‌نمایند باید از دستکشهایی‌ استفاده‌ نمایند که‌ مقاومت‌ کافی‌ داشته‌ و در صورت‌ لزوم‌ مسلح‌ به‌ سیم‌های‌ فلزی‌ باشند.

ماده‌ 59: کارگرانی‌ که‌ گوشت‌ را قطعه‌ قطعه‌ می‌کنند یا استخوان‌ گوشت‌ یا ماهی‌ را در می‌آورند باید از دستکشهایی‌ استفاده‌ کنند که‌ از زره‌ فولادی‌ ساخته‌ شده‌ باشد.

ماده60:دستکشهای‌ کارگرانی‎که‌ فلزات‌ داغ‌حمل‎می‌کنندباید از پنبه‎نسوز یا جنس‌ مخصوص‌ مشابه‌ دیگری‌ که‌ درمقابل‌ گرما مقاومت‌ داشته‌ و عایق‌ حرارت‌ باشند ساخته‌ شوند.

ماده‌ 61: کارگرانی‌ که‌ با برق‌ سر و کار دارند باید از دستکشهای‌ لاستیکی‌ یا جنس‌ مخصوص‌ مشابه‌ دیگری‌ که‌ عایق‌ الکتریسیته‌ بوده‌ و مقاومت‌ الکتریکی‌ آن‌ متناسب‌ با ولتاژ مربوطه‌ بنا به‌ تشخیص‌ وزارت‌ کار باشد.

ماده‌ 62: کارگرانی‌ که‌ با مواد خورنده‌ از قبیل‌ اسیدها و قلیاها سر و کار دارند باید از دستکش‌های‌ ساخته‌ شده‌ از لاستیک‌ طبیعی‌ یا مصنوعی‌ یا پلاستیکی‌ نازک‌ و نرم‌ استفاده‌ نمایند. درجه‌ مقاومت‌ این‌ نوع‌ دستکشها در مقابل‌ این‌ مواد بنا به‌ تشخیص‌ وزارت‌ کار خواهند بود.

ماده‌ 63: دستکشهای‌ کارگرانی‌ که‌ با مواد سمی‌ تحریک‌ کننده‌ و یا عفونی‌ کار می‌کنند باید:

الف‌ - آنقدر بلند باشد که‌ بازوها را کاملاً بپوشاند.

ب- کلیه‌ قسمت‌های‌ دستکشها بایددارای‌ مقاومت‌ کافی‌ درمقابل‌ مواد مذکور در بالا باشد.

ج‌ - کوچک‌ترین‌ سوراخ‌ یا پاره‌گی‌ نداشته‌ باشد.

د - هرگاه‌ این‌ دستکشها در موقع‌ کار پاره‌ شوند باید فوراً تعویض‌ گردند.

ماده‌ 64: دستکشهای‌ سربی‌ به‌ منظور حفاظت‌ در مقابل‌ اشعه‌ مجهول‌ باید دستها را کاملاً محفوظ‌ داشته‌ و لااقل‌ تا نصف‌ بازوها را پوشانده‌ و قدرت‌ حفاظتی‌ این‌ قبیل‌ دستکشها اقلاً برابر با قدرت‌ حفاظتی‌ ورق‌ سربی‌ ضخامت‌ 55/0 میلیمتر باشد.

ماده‌ 65: با در نظر گرفتن‌ وزن‌ سنگین‌ سرب‌ دستکشهای‌ سربی‌ باید طوری‌ انتخاب‌ شود که‌ سبک‌ و نرم‌ بوده‌ و کاملاً حفاظت‌ دستها را تامین‌ نماید.

فصل‌ هشتم - حفاظت‌ پاها (گتر - کفش‌ - چکمه‌)

گترها

ماده‌ 66: گترهای‌ حفاظتی‌ باید بطریقی‌ ساخته‌ شده‌ باشند تا در مواقع‌ ضروری‌ بتوان‌ فوراً آنها را از پا درآورد.

ماده‌ 67: کارگرانی‌ که‌ از درختها، تیرها و ستون‌ها بالا می‌روند باید از گترهای‌ مخصوص‌ این‌ قبیل‌کارها که‌ نوع‌ آنها از طرف‌ وزارت‌کار تعیین‌ و تشخیص‌ داده‌ شده‌ باشد استفاده‌ نمایند.

ماده‌ 68: گترهای‌ کارگرانی‌ که‌ با مواد مذاب‌ کار می‌کنند باید از پنبه‌ کوهی‌ یا سایر مواد مخصوص‌ که‌ در مقابل‌ حرارت‌ مقاومت‌ دارند ساخته‌ شوند. این‌ گترها می‌بایستی‌ تا زانو را پوشانیده‌ و کاملاً به‌ پاها بچسبد تا مانع‌ دخول‌ مواد مذاب‌ گردند.

ماده‌ 69: کارگرانی‌ که‌ در معرض‌ ترشحات‌ جزیی‌ یا جرقه‌های‌ قوی‌ قرار می‌گیرند. یا با اشیاء برنده‌ و زبر کار می‌کنند باید از گترهایی‌ استفاده‌ نمایند که‌ از چرم‌ دباغی‌ شده‌ یا جنس‌ مقاوم‌ دیگری‌ ساخته‌ شده‌ باشد.

ماده‌ 70: کارگرانی‌ که‌ با تبر یا پتک‌ یا ابزار مشابهی‌ اشیایی‌ را خرد می‌نمایند باید از ساق‌ بند یا مچ‌ پیچ‌هایی‌ که‌ مقاومت‌ کافی‌ داشته‌ باشند استفاده‌ نمایند.

کفش‌ها و چکمه‌ها

ماده‌ 71: کارگرانی‌ کارشان‌ روی‌ هم‌ گذاشتن‌ قطعات‌ چدنی‌ و یا قطعات‌ بزرگ‌ چوبی‌ و یا جابجا کردن‌ بارهای‌ فلزی‌ سنگین‌ و یا کارهای‌ مشابه‌ می‌باشند برای‌ حفاظت‌ انگشتان‌ پاها باید نوک‌ کفش‌های‌ آنها مجهز به‌ غلاف‌ باشد و یا از چکمه‌ حفاظتی‌ و یا کفش‌ حفاظتی‌ استفاده‌ نمایند.

ماده‌ 72: کارگرانی‌ که‌ با مواد خورنده‌ از قبیل‌ اسیدها و مواد قلیایی‌ کار می‌کنند باید از کفش‌هایی‌ استفاده‌ نمایند که‌ از لاستیک‌ و یا از چرمی‌ که‌ به‌ منظور این‌ قبیل‌ کارها عمل‌ آمده‌ و یا از چوب‌ و یا از سایر مواد مخصوصی‌ که‌ در مقابل‌ مواد خورنده‌ فوق‌ مقاوم‌ هستند ساخته‌ شده‌ باشند.

ماده‌ 73: کفش‌های‌ کارگرانی‌ که‌ با فلزات‌ و یا مواد داغ‌ یا خورنده‌ کار می‌کنند باید:

الف‌ - کاملاً به‌ پا و قوزک‌ پا چسبیده‌ باشند بطریقی‌ که‌ مواد مذکور فوق‌ به‌ داخل‌ کفش‌ نفوذ ننماید.

ب‌ - این‌ قبیل‌ کفش‌ها باید فاقد سوراخ‌های‌ بند کفش‌ بوده‌ تا مواد مذکور به‌ داخل‌ کفش‌ نفوذ ننماید.

ماده‌ 74: چکمه‌های‌ حفاظتی‌ به‌ منظور حفاظت‌ انگشتان‌ یا باید دارای‌ نوک‌ فولادی‌ یا فلزی‌ دیگر باشد که‌ مقاومت‌ آن‌ از طرف‌ وزارت‌ کار تشخیص‌ داده‌ شده‌ باشد.

ماده‌ 75: کفش‌های‌ کارگرانی‌ که‌ با برق‌ کار می‌کنند نباید فلز در آن‌ بکار رفته‌ باشد.

ماده‌ 76: در کارگاه‌هایی‌ که‌ ایجاد جرقه‌ بروز خطری‌ را محتمل‌ باشد کفش‌های‌ کارگران‌ باید فاقد هر نوع‌ میخ‌ فلزی‌ باشد.

فصل‌ دهم‌ - حفاظت‌ جهاز تنفسی‌

مقررات‌ عمومی‌

ماده‌ 77: هرگونه‌ وسایل‌ حفاظت‌ جهاز تنفسی‌ باید از نوع‌ و مدل‌ مخصوص‌ و مناسب‌ شرایط‌ مورد استفاده‌ بوده‌ و استفاده‌ از آن‌ در شرایط‌ مزبور قبلاً به‌ تصویب‌ وزارت‌ کار رسیده‌ باشد.

ماده‌ 78: انتخاب‌ وسایل‌ حفاظتی‌ جهاز تنفسی‌ باید با توجه‌ به‌ نکات‌ زیر بعمل‌ آید:

الف‌ - خواص‌ شیمیایی‌، فیزیکی‌ و بیولوژیکی‌ موادی‌ که‌ باید با آنها کار شود.

ب‌ - نوع‌ کار، محل‌ کار و فضای‌ محدود محل‌ کار.

ج‌ - سهولت‌ نگاهداشتن‌ وسایل‌ مربوطه‌ و ارزانی‌ هزینه‌ تعمیرات‌ اتفاقی‌ آنها.

ماده‌ 79: وسایل‌ حفاظتی‌ جهاز تنفسی‌ بایستی‌ متناسب‌ با فرمهای‌ مختلف‌ صورتها بوده‌ و بطوری‌ مستقر شود که‌ درز و منفذی‌ نداشته‌ باشد.

ماده‌ 80: برای‌ حفاظت‌ در مقابل‌ بخارهای‌ خورنده‌ و حلال‌، گازهای‌ مضره‌ و هوای‌ کم‌ اکسیژن‌ استعمال‌ دستگاه‌های‌ تنفسی‌ فیلتردار که‌ عمل‌ آنها مکانیکی‌ است‌ بکلی‌ ممنوع‌ است‌.

ماده‌ 81: به‌ مجرد احساس‌ ناراحتی‌ در عمل‌ تنفس‌ فیلتر را بایستی‌ تعویض‌ نمود.

ماده‌ 82: استفاده‌ از دستگاه‌های‌ تنفسی‌ با مواد شیمیایی‌ مجهز به‌ قاب‌ یا محفظه‌ فیلتردار در محوطه‌های‌ کوچک‌ یا در اماکنی‌ که‌ تهویه‌ آنها ناقص‌ انجام‌ می‌شود یا در فضایی‌ که‌ میزان‌ اکسیژن‌ آن‌ کم‌ است‌ ممنوع‌ می‌باشد.

ماده‌ 83: قابها یا محفظه‌های‌ فیلتردار فوق‌ الذکر باید با مشخصات‌ و اندازه‌های‌ تعیین‌ شده‌ از طرف‌ وزارت‌ کار تطبیق‌ می‌نماید.

ماده‌ 84: قاب‌ها یا محفظه‌های‌ مزبور باید پس‌ از هر دفعه‌ استفاده‌ تعویض‌ شوند و چنانچه‌ مورد استفاده‌ نیز قرار نگرفته‌ باشند بایستی‌ پس‌ از انقضای‌ مدتی‌ که‌ برای‌ استفاده‌ از طرف‌ کارخانه‌ سازنده‌ تعیین‌ گردیده‌ است‌ تعویض‌ گردند.

ماده‌85:محفظه‌های‌ فیلتردار باید به‎مجرد مشاهده‌ علایم‎خروج‌ موادشیمیایی‌ تعویض‎گردند.

ماده‌ 86: تسمه‌ها و بندهایی‌ که‌ به‌وسیله‌ آنها دستگاه‌های‌ فوق‌ به‌ بدن‌ متصل‌ می‌شود نبایستی‌ سلب‌ آزادی‌ حرکت‌ شخص‌ استفاده‌ کننده‌ را نموده‌ و مزاحمتی‌ برای‌ او ایجاد کند.

ماده‌ 87: دستگاه‌های‌ تنفسی‌ با هوای‌ تازه‌ و ماسک‌های‌ مجهز به‌ لوله‌های‌ قابل‌ انعطاف‌ باید:

الف‌ - در نقاط‌ یا محل‌های‌ خطرناک‌ با اطمینان‌ کامل‌ به‌ اینکه‌ دستگاه‌ به‌ خوبی‌ عمل‌ رساندن‌ هوا را انجام‌ می‌دهد مورد استفاده‌ قرار گیرند.

ب‌ - در مورد کارهایی‌ که‌ فوریت‌ نداشته‌ و بایستی‌ در هوای‌ آلوده‌ به‌ دود یا گازهای‌ مضره‌ انجام‌ شود و استفاده‌ از دستگاه‌های‌ تنفسی‌ با مواد شیمیایی‌ و مجهز به‌ محفظه‌ فیلتردار مقدور نباشد مورد استفاده‌ قرار گیرد.

ماده‌ 88: فشار هوا برای‌ ورود به‌ ماسک‌ها و دستگاه‌های‌ تنفسی‌ فوق‌ نبایستی‌ بیش‌ از 75/1 کیلوگرم‌ بر سانتیمتر مربع‌ باشد.

ماده‌ 89: هرگاه‌ هوای‌ فشرده‌ شده‌ برای‌ ورود به‌ ماسک‌ یا دستگاه‌ تنفسی‌ دارای‌ فشاری‌ بیش‌ از فشار مذکور در ماده‌ 88 باشد باید:

الف‌ - دستگاه‌ رساندن‌ هوا مجهز به شیر مخصوص‌ تقلیل‌ فشار هوا بوده‌ این‌ شیر در محلی‌ که‌ لوله‌ قابل‌ انعطاف‌ به‌ دستگاه‌ رساندن‌ هوای‌ فشرده‌ وصل‌ می‌شود سوار گردد.

ب‌ - برای‌ احتیاط‌ و اطمینان‌ بیشتر و به‌ منظور جلوگیری‌ از نامنظم‌ کار کردن‌ شیر تقلیل‌ دهنده‌ فشار لازمست‌ که‌ دریچه‌ اطمینانی‌ که‌ با فشاری‌ قدری‌ زیادتر از فشار شیر تقلیل‌ دهنده‌ تنظیم‌ شده‌ باشد در روی‌ دستگاه‌ نصب‌ گردد.

ماده90:از ماسک‌ها و دستگاه‌های‌ تنفسی‌ درصورتی‌ می‌توان‌ باهوای‌ فشرده استفاده‌ نمودکه‌:

الف-هوای‌ مزبور قبلاًتوسط‌ صافی‌هایی‎که‌ درمجاری‌ آن‌ قرارداده‌اندتمیز و خشک‌شده‌ باشند.

ب‌ - ورود هوای‌ فشرده‌ شده‌ به‌ ماسک‌ها و دستگاه‌های‌ تنفسی‌ مورد بحث‌ بهتر است‌ وسیله‌ دستگاه‌ وانتیلاتور انجام‌ گیرد - استفاده‌ از کمپرسور با فشار زیاد در این‌ مورد حتی‌ المقدور توصیه‌ نمی‌شود.

ماده‌ 91: نگهداری‌ کمپرسور یا وانتیلاتور بایستی‌ مرتباً و به‌ دقت‌ صورت‌ گیرد و نصب‌ دهانه‌ لوله‌ مکنده‌ هوا در محلی‌ باشد که‌ هوای‌ تمیز و پاک‌ برای‌ دستگاه‌ تامین‌ گردد.

ماده‌ 92: فاصله‌ نقطه‌ اتصال‌ دستگاه‌های‌ تنفسی‌ که‌ با هوای‌ فشرده‌ کار می‌کنند تا محل‌ اصلی‌ دهنده‌ هوا نبایستی‌ زیادتر از 45 متر باشد.

ماده‌ 93: قطر داخلی‌ لوله‌های‌ خرطومی‌ (یا قابل‌ انعطاف‌) ماسک‌ها نبایستی‌ از 5/2 سانتیمتر کمتر باشد و جنس‌ لوله‌ باید طوری‌ باشد که‌ پاره‌ نشده‌ و در اثر پیچ‌ خوردن‌ و یا تا شدن‌ راه‌ عبور هوا را مسدود ننماید.

ماده‌ 94: فاصله‌ ماسک‌هایی‌ که‌ مجهز به‌ لوله‌های‌ قابل‌ انعطاف‌ یا خرطومی‌ هستند تا محل‌ اتصال‌ به‌ لوله‌ اصلی‌ نبایستی‌ بیش‌ از 5/7 متر باشد.

ماده‌ 95: تسمه‌ها و وسایلی‌ که‌ برای‌ نصب‌ دستگاه‌های‌ تنفسی‌ به‌ بدن‌ تعبیه‌ شده‌اند بایستی‌ دارای‌ مقاومت‌ حداقل‌ 115 کیلوگرم‌ در مقابل‌ کشش‌ باشد.

ماده‌ 96: در موارد زیر دستگاه‌های‌ اکسیژن‌ دهنده‌ که‌ نوع‌ آنها به‌ تصویب‌ وزارت‌ کار رسیده‌ است‌ باید مورد استفاده‌ قرار گیرند:

الف‌ - کارگرانی‌ که‌ بر علیه‌ آتش‌ مبارزه‌ می‌نمایند یا عمل‌ نجات‌ را انجام‌ می‌دهند و یا در هوای‌ غیرقابل‌ تنفس‌ ناشی‌ از تراکم‌ گازها یا نقصان‌ اکسیژن‌ انجام‌ وظیفه‌ می‌کنند.

ب‌ - کارگرانی‌ که‌ محل‌ کار آنها بیش‌ از 45 متر از نزدیک‌ترین‌ منبع‌ هوای‌ سالم‌ و کافی‌ فاصله‌ داشته‌ و باید مجاری‌ دستگاه‌های‌ تنفسی‌ آنها مورد حفاظت‌ قرار گیرند و استفاده‌ از دستگاه‌های‌ تنفسی‌ فیلتردار برای‌ آنها مجاز تشخیص‌ داده‌ نشود.

ماده‌ 97: اشخاصی‌ که‌ از دستگاه‌های‌ اکسیژن‌ استفاده‌ می‌نمایند باید قبلاً تعلیمات‌ مخصوص‌ نسبت‌ به‌ طرز استعمال‌ این‌ دستگاه‌ها را گرفته‌ باشند.

ماده‌ 98: حداکثر فشار در بالن‌های‌ محتوی‌ اکسیژن‌ 150 اتمسفر می‌باشد و بالن‌ها باید مجهز به‌ فشارسنجی‌ برای‌ کنترل‌ فشار اکسیژن‌ باشند.

ماده‌ 99: در دستگاه‌های‌ اکسیژن‌ دهنده‌ شیر تقلیل‌ فشار باید طوری‌ تنظیم‌ شود تا حداقل‌ در هر دقیقه‌ 2 لیتر ( گالن‌) اکسیژن‌ از آن‌ خارج‌ شود.

بازرسی‌ - نگهداری‌ و استفاده‌ از دستگاه‌های‌ حفاظت‌ تنفسی‌

ماده‌ 100: کلیه‌ قسمت‌های‌ حساس‌ و قطعاتی‌ که‌ بیشتر در معرض‌ خرابی‌ و فرسودگی‌ قرار می‌گیرند و همچنین‌ وسایل‌ انتقال‌ هوای‌ تازه‌ یا اکسیژن‌ باید در فواصلی‌ که‌ از یک‌ ماه‌ تجاوز نکند توسط‌ شخص‌ صلاحیتدار دقیقاً بازرسی‌ شوند.

ماده‌ 101: در فواصلی‌ که‌ از یک‌ ماه‌ تجاوز نکند می‌بایستی‌ دریچه‌های‌ اطمینان‌ خودکار تنظیم‌ فشار در دستگاه‌های‌ اکسیژن‌ دهنده‌ مورد بررسی‌ و کنترل قرار گیرند.

ماده‌ 102: برای‌ اطمینان‌ از کار صحیح‌ وسایل‌ کنترل‌ دستگاه‌های‌ اکسیژن‌ دهنده‌ باید لااقل‌ هر ششماه‌ یکبار وسایل‌ کنترل‌ مزبور بازرسی‌ دقیق‌ قرار گیرند.

ماده‌ 103: اکسیژنی‌ که‌ از دستگاه‌ اکسیژن‌ دهنده‌ خارج‌ می‌شود باید عاری‌ از هرگونه‌ مواد مضره باشد.

ماده‌ 104: اشخاصی‌ که‌ از دستگاه‌های‌ اکسیژن‌ دهنده‌ استفاده‌ می‌نمایند باید قبلاً تعلیمات‌ مخصوص‌ را بشرح‌ زیر فرا گرفته‌ باشند:

الف‌ - طرز قرار دادن‌ سریع‌ و صحیح‌ ماسک‌ یا دهان‌ بند روی‌ صورت‌.

ب‌ - طریقه‌ استفاده‌ صحیح‌ دستگاه‌ در موارد ضروری‌ و فوری‌.

ماده‌ 105: کارگران‌ موظفند هرگونه‌ نقص‌ یا عیبی‌ که‌ در دستگاه‌های‌ تنفسی‌ مشاهده‌ می‌نمایند فوراً به‌ مامور فنی‌ مربوطه‌ اطلاع‌ دهند.

ماده‌ 106: دستگاه‌های‌ تنفسی‌ باید:

الف‌ - تحت‌ نظارت‌ مستقیم‌ متخصص‌ ذی‌ صلاحیتی‌ که‌ مسئول‌ مراقبت‌ در سالم‌ بودن‌ آنها است‌ نگهداری‌ شود.

ب‌ - در محلی‌ تمیز، خشک‌ و خنک‌ بطور مرتب‌ قرار داده‌ شوند و در عین‌ حال‌ دسترسی‌ به‌ آنها آسان‌ باشد.

ماده‌ 107: دستگاه‌های‌ تنفسی‌ مجهز به‌ محفظه‌ و قاب‌ فیلتردار باید همیشه‌ تمیز بوده‌ و قسمت‌ ماسک‌ یا دهان‌ بند آن‌ پس‌ از هر مرتبه‌ استفاده‌ ضدعفونی‌ گردد.

ماده‌108: ماسک‌ها و لوله‌های‌ قابل‌ انعطاف‌ مجرای‌ هوا باید باصابون‌ شسته‎شده‌ و سپس‌ با آب‎تمیز موادصابونی‌ آن‎گرفته‎شود و قبل‌ ازآنکه‌ درمحل‌ خود قرارداده‌ شوند خشک‎گردند.

ماده109:دستگاه‌ تنفسی‌ که‎مورد استفاده‌ قرارگرفته‌ است‌ درصورتی‌ شخص‌ دیگری‌ می‌تواند از آن‌ استفاده‌ نماید که‌ قبلاً با آب‌ نیم‌ گرم‌ و صابون‌ شسته‌شده‌ و کاملاً ضدعفونی‌ گردد.

ماده‌ 110: کلیه‌ وسایل‌ حفاظتی‌ مندرج‌ در این‌ آیین‌نامه‌ برحسب‌ نوع‌ کار کارگران‌ باید از طرف‌ کارفرما تهیه‌ و مجاناً در اختیار کارگران‌ مربوطه‌ قرار داده‌ شود.

این‌ آیین‌نامه‌ مشتمل‌ بر ده‌ فصل‌ و 110 ماده‌ باستناد ماده‌ 47 قانون‌ کار تدوین‌ و در جلسه‌ شورایعالی‌ حفاظت‌ فنی‌ به تصویب‌ نهایی‌ رسیده‌ و قابل‌ اجرا است‌.