سرویس مد و لباس هنرآنلاین: نگین فرامرزی برگزیده بخش پایان‌نامه کارشناسی ارشد دهمین جشنواره مد و لباس فجر با عنوان «برنامه‌ریزی راهبردی صنعت مد ایران بر اساس تحلیل سناریو در افق ۱۴۱۴» است. مشروح گفتگو با او را در ادامه بخوانید:
خانم فرامرزی، شما در دهمین جشنواره مد و لباس فجر در بخش پایان‌نامه کارشناسی ارشد برگزیده شدید. قطعاً شرایط کرونا روی جشنواره امسال سایه انداخته بود. چقدر با انگیزه شرکت کردید و چقدر جشنواره امسال را در سطح جشنواره‌های سال‌های قبل دیدید؟
من در سال‌های پیش جشنواره در بخش طراحی شرکت می‌کردم اما امسال به خاطر فارغ‌التحصیل شدنم در دوره کارشناسی ارشد این افتخار نصیبم شد که در بخش طراحی داور جشنواره نیز باشم. من تا به حال در مقام داوری قرار نگرفته بودم و همیشه به‌عنوان شرکت‌کننده بخش طراحی فعال بودم. امسال در مرحله داوری اسامی شرکت‌کنندگان مشخص نبود و آثار کدگذاری شده بودند. حتی به ما می‌گفتند باید براساس کد شخصی که شرکت کرده است باید امتیاز بدهید و اصلاً نباید اسامی دیده شوند. داورانی که در طول سال‌های گذشته هم بودند می‌گفتند از تعداد کارها کم نشده است. از طرفی اگر بخواهم درباره پایان نامه خودم بگویم، موضوع پایان نامه من یک موضوع تقریباً نو و تازه‌ای بود. در واقع یک موضوع بینارشته‌ای بود که با استاد راهنمای خودم به آن پرداختم. در واقع می‌توانم بگویم امسال با انگیزه بالایی در جشنواره شرکت کردم و خوشحالم که داوران هم پایان نامه من را دیدند.
راجع به پایان‌نامه‌تان بگویید که چطور شد این موضوع را انتخاب کردید و راجع به فرآیندی که طی شد تا پایان‌نامه شما به ثمر برسد؟
من در دوره دانشجویی همیشه دنبال یک موردی بودم که بشود یک چیزی را در آینده بررسی کرد. یعنی اینکه ما مدام نیاییم بگوییم که مد، لباس و پارچه این است. یک دغدغه ذهنی داشتم که ما چطور می‌توانیم یک چیزی را در آینده بررسی کنیم؟ من این موضوع را با مدیر مجموعه‌ای که با آنها افتخار همکاری داشتم مطرح کردم و ایشان یک سری موارد را به من گفتند که یک جرقه‌هایی در ذهن من روشن شد. وقتی موضوع را با استاد راهنمای خودم صحبت کردم، ایشان موضوع را کاملاً آکادمیک‌طور کردند و یک عنوان علمی به آن دادند. از طرفی یک استاد بزرگ دیگر نیز کنارم بودند که خودشان تخصصاً آینده‌پژوهشی کار می‌کنند. ایشان نیز یک سری موارد دیگر را به من گفتند. تمام مواردی که انجام می‌شد برای برندها و تولیدکنندگان ایرانی پرسشنامه می‌فرستادم و اطلاعات جمع‌آوری می‌کردم.
در این پایان‌نامه به چه جزئیاتی پرداختید؟ چقدر این پایان‌نامه را تحت تأثیر شیوع ویروس کرونا و تأثیراتی که بر صنایع مختلف از جمله صنعت فشن در ایران و جهان داشت پیش بردید؟
زمانی که من پایان نامه را شروع کردم هنوز کرونا نیامده بود اما تحریم وجود داشت. با توجه به عدم قطعیت‌های بحرانی، چهار سناریو را برای آینده پیش رو که اینجا سال 1414 است در نظر گرفتیم. ما همیشه وقتی از آینده‌پژوهشی حرف می‌زنیم با یک آینده روبرو نیستیم، بلکه با آینده‌های مختلفی روبرو هستیم و باید برای آنها راه‌کار پیشنهاد کنیم که اگر به آن آینده‌ها رسیدیم باید چه کاری انجام بدهیم؟ یکی از آن چهار آینده‌ای که ما تصور کرده‌ایم خیلی سیاه است و یکی خیلی روشن. دو آینده دیگر معمولی هستند. براساس آن آینده‌ها، سناریوهایی را گذاشتیم که یکی از مهم‌ترین چالشهایی که برای اکثر تولیدکنندگان وجود داشت تحریم‌ها و عدم وجود تکنولوژی و ورود مواد خام بود. این‌ها چالشهایی بود که روبروی تولیدکنندگان قرار داشت و همین موارد باعث می‌شود یک سری عدم قطعیت‌ها را برای ما ایجاد کند که نتوانیم به آن آینده ممکن برسیم.
موضوع پایان‌نامه شما تا اندازه‌ای پیچیده است. هم بینارشته‌ای بودنش کار را برای شما پیچیده‌تر کرده و هم به هر حال ابعاد زمانی آن وسیع و مرتبط به آینده است.
توضیح دادن هر سناریو حداقل 10 دقیقه زمان می‌برد. پس از قسمت تئوری پایان نامه، ما باید قسمت عملی را انجام می‌دادیم. من برای قسمت علمی آمدم آینده‌های پیش رو را تصویرسازی کردم و به صورت یک انیمیشن درآوردم که اگر مثلاً تحریم‌ها برداشته شود و به اوضاع روشن برسیم چطور خواهد شد و اگر تحریم‌ها برداشته نشود چه اتفاقی می‌افتد.
لطفاً به چکیده‌ای از پایان‌نامه خود اشاره کنید؟
صنعت مد و منسوجات ایران به‌عنوان یکی از حوزه‌های مهم کشور با ارزش‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شناخته می‌شود که برنامه‌ریزی مناسب برای آن بر اساس نتایج حاصل از آینده پژوهی، میتواند منجر به رشد و شکوفایی شود. سناریوها، توصیف‌هایی روشن از آینده‌های قابل قبول هستند که مدیریت ریسک و مخاطره را در حوزه‌های مختلف تسهیل و ممکن می‌سازند. بر این اساس با استفاده از آینده‌پژوهی می‌توان سناریوهای پیش روی صنعت مد و منسوجات ایران را ارزیابی کرد و متناسب با آنها استراتژی‌های مرتبط را تدوین نمود. هدف از انجام این پایان‌نامه، طراحی سناریوهای این صنعت بر اساس روش عدم قطعیت‌های بحرانی است. از حیث زمانی دربرگیرنده افق 1414 و به لحاظ موضوعی صنعت مد و منسوجات است. با تحلیل پاسخ‌های جامعه آماری، پیشران‌های کلیدی با بالاترین درجه اهمیت و بیشترین عدم قطعیت مشخص شدند و بر این اساس چهار سناریوی مختلف طراحی و تدوین گردیدند. برای هر یک از این چهار سناریو دست‌کم چهار استراتژی اصلی پیشنهاد شد و این راهبردها در قالب پرسشنامه دوم مورد ارزیابیِ جامعه آماری خبرگان قرار گرفت. در نهایت بر اساس بازخورد پرسشنامه دوم استراتژی‌های مرتبط با هریک از چهار سناریو ارائه شده است.
ابعاد آینده‌پژوهی در این اثر پژوهشی به چه شکلی دنبال می‌شود؟
لازم هست به این مورد تاکید شود ما برای بحث آینده‌پژوهی یک آینده پیش رو نداریم درواقع آینده‌های ممکن را پیش رو داریم که بعد از مشخص شدن آینده‌های ممکن به تحلیل هر یک پرداخته شده و سناریو مربوط به آن نوشته شده و در ادامه باز هم برای مرحله آخر یعنی استراتژی هر یک از آینده‌های ممکن، پرسشنامه مناسب برای هر سناریو نوشته شده و راه‌کاری برای آن آینده ممکن مورد بررسی قرار گرفته است. برای هر سناریو استراتژی مشخصی درنظر گرفته شد. یعنی برای تک‌تک آینده‌های ممکن راه‌کار اینکه چطور باید پیش رفت مشخص شده‌است که توضیحات بسیار طولانی دارد و ابتدا باید تک‌تک سناریوها رو توضیح بدهم.
خانم فرامرزی لطفاً در صورت امکان به بخشی از نتیجه‌گیری خود در این پایان‌نامه اشاره کنید.
مورد بسیار مهمی که در این پایان‌نامه نتیجه گیری شد. ماتریس سناریو با تحریم‌ها و سیاست‌های اقتصادی دولت مشخص شد. دو موردی که همچنان هم در این زمینه بسیار اثرگذار هستند و شرایط سخت‌تر هم شده‌است. در ادامه اینکه بعد از مشخص شدن ماتریس سناریو که چهار آینده ممکن را مشخص می‌ساخت، اکثر تولید کنندگان تحریم‌ها را یکی از علت‌های اصلی عدم پیشرفت خود در این صنعت می‌دانستند و تعداد زیادی هم امیدی به آینده روشن ممکن نداشتند یعنی آینده‌ای که تحریم‌ها برداشته شود و از طرفی سیاست‌اقتصادی دولت بهبود یابد. نام این سناریو در این پایان‌نامه سیمرغ قله قاف است. در حال حاضر به سناریویی نزدیک هستیم که تحریم‌ها را داریم و سیاست‌های اقتصادی دولت هم بهبودی نیافته و امید بر این است که در آینده نزدیک به آینده روشن، سیمرغ قله قاف برسیم.