سرویس مد و لباس هنرآنلاین: نجمه محمدی‌نژاد از هنرمندان عرصه دوخت‌های سنتی و سوزن‌دوزی در استان کرمان و مدرس، درباره روند فعالیت‌های خود و شرایط حاکم بر این حوزه در شهر کرمان به خبرنگار هنرآنلاین گفت: بالغ‌بر 20 سال است که به‌واسطه عشق و علاقه و در مسیر تحصیل در زمینه طراحی، دوخت و به‌ویژه سوزن‌دوزی‌های ایرانی، در این بخش مشغول به تدریس هستم اما به‌طور خاص، تخصص اصلی من در زمینه پته‌دوزی است.

او با اشاره به قدمت دیرینه دوخت‌های سنتی در ایران اظهار داشت: تاریخچه پته‌دوزی و دیگر انواع سوزن‌دوزی حاکی از آن است که بانوی ایرانی در هیچ برهه‌ای از تاریخ، لباس بدون تزئین بر تن نکرده است. به‌طور مثال در شاهنامه فردوسی اشاره به تاریخچه بافندگی و تزئینات لباس در کرمان شده و در تاریخ بیهقی اشاره شده که در جنوب شرق ایران و منطقه کرمان که زمانی دیگر استان‌های مجاور را نیز در برمی‌گرفته، بر روی دیوار شار به معنای پرده با گلدوزی‌های زیبا با هدف تزئین دیوارها آویزان می‌کردند.

محمدی‌نژاد با تأکید بر اینکه تمام کشورها برای اسطوره‌های خود ارزش قائل هستند و از آن افسانه می‌سازند اما ما در ایران از بسیاری از ظرفیت‌ها غافل هستیم، بیان کرد: به‌جرئت می‌توان گفت پته از هنرهایی است که مورد بی‌مهری قرار گرفته است. پَته از پُت می‌آید به معنای موی دارای کرک که از آن نخ به دست می‌آمده اما به‌مرورزمان نام آن دستخوش تغییر شده و اگر کمی بیشتر غفلت کنیم، هویت این هنر را هم از ایرانیان خواهند گرفت.

این مدرس دوخت‌های سنتی تصریح کرد: جایی شنیدم که یکی از پژوهشگران کشور به نادرستی عنوان کرده بوده که کشمیری‌ها به این هنر نام درست را اطلاق می‌کنند درحالی‌که ما توانایی حفظ اصالت نام سوزن‌دوزی‌هایمان را هم نداشته‌ایم درنتیجه در این بخش لازم می‌دانم بر این مهم تأکید کنم که پژوهشگران دوخت‌های سنتی مراقب اظهار نظرها خود باشند.

محمدی‌نژاد اذعان داشت: یکی از بزرگان عرصه سوزن‌دوزی می‌گفت اگر هنری 50 سال برای یک کشور باشد متعلق به آن کشور است اما واقعیت این است که باید مادر هنرها و محل زایش آن‌ها را به‌درستی کشف کرد و بر اساس استدلال‌های بی‌اساس، هنرها را به‌راحتی به شهرها و کشورهای دیگر نسبت ندهیم.

او در ادامه گفت: عنوان شال کشمیری در حالی در کشور ما مطرح‌شده که در زمان تیموریان یا صفویه، این شال با سوزن‌دوزی از کرمان به سمت هند و کشمیر می‌رود. کرمان منطقه‌ای با عنوان راین دارد که دارای کرکی بی‌نظیر است و متأسفانه امروز مستقیم کرک مختص گونه‌ای خاص از بُز به کشورهایی همچون پاکستان صادر می‌شود. بر این اساس، درحالی‌که ما در اینجا علی‌رغم داشتن چنین ثروتی با مشکل نخ مواجه هستیم و آن‌ها محصولات مبتنی بر مواد اولیه ناب ایرانی را به جهان عرضه می‌کنند.

این هنرمند استان کرمان در ادامه تأکید کرد: وقتی یک‌گونه سوزن‌دوزی به شهر خاصی نسبت داده می‌شود، باید تمام مواد اولیه آن نیز از همان شهر تأمین شود و این فلسفه بکر بودن و اصالت انواع دوخت‌های سنتی در کشورمان است. صنایع‌دستی هستند که نام ما را در طول تاریخ نگه می‌دارند و شرط حیات این صنایع‌دستی نیز مواد اولیه مرغوب است.

محمدی‌نژاد گفت: دوخت‌های سنتی ایران و سوزن‌دوزی‌ها می‌تواند نام و آوازه ایران را در سراسر جهان مطرح کند اما غفلتی تاریخی حاکی از آن است که گویی عزمی برای تحقق این امر وجود ندارد هرچند که شواهد امر حاکی از آن است که علی‌رغم وجود مشکلات متعدد، دیگربار به نقش، اهمیت و جایگاه این بخش مهم از هنر کشورمان هم از سوی مدیران فرهنگی هنری و هم مردم توجه ویژه‌ای معطوف شده است.

او در خاتمه افزود: تصمیم دارم اطلسی شامل انواع دوخت‌های سنتی شهر کرمان را چاپ و منتشر کنم. در همین شهر کرمان ما با تنوع گونه‌های سوزن‌دوزی مواجه هستیم و در مناطق مختلف تنوع دوخت نیز محسوس است.