سرویس مد و لباس هنرآنلاین: روزهای پایانی آبان 98 بود که سید مجتبی حسینی معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حکمی سیده مرضیه شفاپور را به‌عنوان دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس منصوب کرد.
این انتصاب چند ماه پس از رفتن حمید قبادی دبیر سابق کارگروه رقم خورد، درنتیجه طیف وسیعی از جامعه فعال در عرصه مد و لباس، به‌شدت مشتاق بودند تا از نزدیک با برنامه‌های دبیر جدید آشنا شوند و به‌نوعی کندی روند حرکت رخدادهای مد و لباس طی ماه‌های اخیر را خیلی زود جبران کنند.
هرچند شفاپور این روزها به‌شدت مشغول برنامه‌ریزی برای برگزاری نهمین جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر است اما نیم‌نگاهی نیز به سایر برنامه‌های پیش رو دارد و می‌گوید نخستین مسئله‌اش، آموزش فعالان مد و لباس است و به نظر او باید این آموزش‌ها متمرکز شوند و در قالبی آکادمیک قرار گیرند. او در نظر دارد پس از جشنواره فجر روند آموزش را به شکل بلندمدت، کوتاه‌مدت و ضمن خدمت به بهبود رسانده و به این واسطه پایه و سطوح هنری فعالان را در حوزه مد و لباس درجه‌بندی کند.
مشروح گفت‌وگوی هنرآنلاین با سیده مرضیه شفاپور دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور را در ادامه بخوانید:
خانم شفاپور شما از نیروهای مؤثر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستید و قطعاً با واحدها و ادارات زیرمجموعه این وزارتخانه بیگانه نیستید اما بااین‌وجود این پرسش مطرح است که چه فرایندی موجب شد که شما به‌عنوان دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور انتخاب شوید؟ لطفاً در این مورد توضیح بفرمایید و بفرمایید وضعیت این کارگروه در قیاس با تفکر و نگرش شما در زمانی پیش‌ازاین تا چه اندازه همخوانی داشت؟
26 سال است که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول به کار هستم و لذا آشنایی کامل با ادبیات فرهنگی و هنری و مطبوعاتی دارم و در این مدت 26 سال هرجایی که رفتم، تمام سعی خود را کردم تا اثر و ردپایی از خودم باقی گذارم. باید بگویم که علاقه خاص و وافری به این وزارتخانه دارم و آن را خاستگاه خود می‌دانم و علیرغم اینکه جاهای دیگری هم به من برای کار پیشنهاد‌هایی شد همچون شهرداری تهران و سازمان تأمین اجتماعی اما به این واسطه که خود را از جنس فرهنگ و هنر می‌دانم لذا ترجیح دادم در این وزارتخانه باقی‌مانده و به خدمت خود ادامه دهم. همان‌طور که اشاره شد من فردی هستم که در هر موقعیت کاری از خودم ردپا و اثر به‌جای گذاشته‌ام، راه‌اندازی خانه مطبوعات ازجمله نتایج تلاش‌های من در این وزارتخانه بوده است و من در حوزه خبرنگاری کارهای زیادی به انجام رساندم و اکنون خرسندم که نتایج آن زحمات به بار نشسته است و حداقل خبرنگاران مرجعی برای پرداختن به امور صنفی خوددارند. باید بگویم که با حوزه مد و لباس نیز بیگانه نبودم و با دبیر پیشین این کارگروه یعنی جناب آقای قبادی دو سال پیش در حوزه تشریفات مد و لباس همکاری نزدیکی داشتم. از آنجا که پیش‌تر مسئول امور زنان و خانواده وزارتخانه بودم باید بگویم که به‌هرحال حوزه زنان بیش از هر حوزه دیگری درگیر مد و لباس است و لذا در قالب نشست و جلساتی که با دبیر پیشین کارگروه داشتم، علاقه‌مندی من به این حوزه افزایش پیدا کرد و در ادامه و با توجه به اینکه عزم و خواست معاون هنری وزارتخانه یعنی جناب آقای حسینی نیز بر این بود که به شکل طبیعی امور مربوط به حوزه مد و لباس باید توسط یک زن اداره شود و البته دلایل ایشان هم متقن بود، لذا با پیشنهاد ایشان و موافقت جناب وزیر به این سمت منصوب شدم.
مهم‌ترین دستاورد فکری شما ظرف این چند ماه از جریان حاکم بر حوزه مد و لباس کشور چه بوده است؟
هرچند طیف بی‌شماری از فعالان و شاغلان حوزه مد و لباس را آقایان به خود اختصاص می‌دهند، اما در حوزه طراحی و فعالیت‌های این حوزه باید به این مسئله معترف بود که بانوان نقش اصلی و اساسی را ایفا می‌کنند؛ به‌هرحال خداوند در وجود بانوان ظرفیت‌هایی قرار داده است که مختص آن‌هاست و تصور می‌کنم جنس کار در حوزه مد و لباس بیشترین قرابت را با حس و حال و ظرافت شخصیتی بانوان داشته باشد. از همان ابتدای انتصابم به این سمت متوجه این نکته بودم که با توجه به پیشینه و شناختی که از این حوزه دارم لذا با چالش‌های گوناگونی روبرو خواهم شد و نقد و ناهنجاری‌هایی را باید متحمل شوم اما با تمام این پیش‌فرض‌ها به این حوزه ورود کردم و باید بگویم که کار در این حوزه ازجمله علایق من است و آن را می‌پسندم و کوشش خواهم کرد که برای ساماندهی بیشتر به آن‌وقت بگذارم.
واکنش فعالان مد و لباس نسبت به انتصاب شما چه بود؟
خیلی عالی بود. بازخوردهای مثبت به این انتصاب را می‌توانستم به‌ویژه در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مشاهده کنم. به شکلی شده بود که بسیاری از فعالان حوزه مد و لباس برای تنظیم قرار ملاقات با من از همان ابتدا از یکدیگر سبقت می‌گرفتند. برخی هم دورادور من و سوابقم را رصد کرده بودند و البته متعجب از این بودند که چرا فردی جوان به این سمت منصوب شده است و این در حالی است که من سابقه کار در حوزه مدیریت فرهنگی و هنری را همان‌طور که عرض کردم 26 سال است که در این وزارتخانه دارم و در همان بدو امر با یک چالش مواجه شدم و آن اینکه موعد پنج ماهه تمامی مجوزهای فعالیت فعالان به اتمام رسیده بود و این امر تا اندازه زیادی به سرخوردگی و سلب اعتماد آن‌ها منجر شده بود و لذا از فضا دور شده بودند که این مشکل فیصله پیدا کرد و همین مقدار که آن‌ها مواجه شدند که من یک بانو هستم ارتباط خوب و سازنده‌ای را با من برقرار کردند.
در این مدت مطمئناً پای درد دل بسیاری از فعالان نشسته‌اید و البته منظور از درد دل، مشکلات و معضلاتی که طراحان و مدیران خانه‌های مد آن‌ها را مطرح می‌کنند. به بخشی از این درد دل‌ها اشاره‌کنید و اینکه چه تمهیدی برای رفع آن‌ها اندیشیده‌اید؟
نخستین مسئله آموزش فعالان مد و لباس است که به نظر من باید این آموزش‌ها متمرکز باشد و در قالبی آکادمیک قرار گیرد. در نظر داریم پس از جشنواره فجر امسال آن‌ها را به شکل بلندمدت، کوتاه‌مدت و ضمن خدمت به انجام برسانیم که با این واسطه بتوانیم پایه و سطوح هنری فعالان را گرید بندی و درجه‌بندی کنیم. براین اساس ایجاد یک شورای سیاست‌گذاری که در آن از تخصص و توان همکاران باسابقه که بنیاد در اختیار دارد در دستور کار قرار گرفت و در ضمن از تخصص دوستانی که بیرون از مجموعه طراح هستند نیز استفاده کردیم تا این مسئله به‌زودی عملیاتی شود. به‌شدت هم تأکید دارم که این امر باید به شکل قانونی به انجام برسد و البته در کنار این مسئله عزم جدی داریم تا رویدادهای جاری در عرصه مد و لباس که مسبوق به سابقه بوده‌اند متوقف نشوند که البته اعطای مجوز به این رویدادها به شکل کاملاً کارشناسی شده و نظام‌مند به انجام خواهد رسید و از این پس از برگزارکنندگان خواهیم خواست که به خروجی رویداد و ایونتی که برگزار می‌کنند نیز بیندیشند و این‌گونه نباشد که رویدادی به‌صرف برگزاری و بدون هدف و منظور خاصی شکل گیرد. همچنین به دنبال این هستیم که بخش طراحی را رتبه‌بندی و شاخص‌ها و استانداردهای کاری آن‌ها را به منطق نزدیک کنیم. بر اساس این طبقه‌بندی، قطعاً امکاناتی که در اختیار آن‌ها قرار خواهد گرفت و همچنین حمایت‌ها و پشتیبانی نیز به یک اندازه نخواهد بود که البته همان‌طور که عرض کردم بعد از جشنواره فجر به‌منظور تحقق این امور اقدام خواهد شد.
برگزاری برخی از رویدادها همچون جشنواره طراحی پارچه و لباس کودک و نوجوان، نمایشگاه لباس عاشورایی و جشنواره مد و رسانه امسال با توجه به انجام مقدمات و انتشار فراخوان متوقف ماندند، چه برنامه‌ای برای ازسرگیری آن‌ها دارید؟
ما در حوزه مد و لباس جشنواره فجر را داریم که ملی است، با این حال اعتقاد شخصی من این است که حوزه‌های گوناگون در عرصه مد و لباس باید به سمت تخصصی شدن به‌پیش بروند و این رویدادهایی که شما به آن‌ها اشاره کردید ازجمله برنامه‌هایی هستند که در جهت تحقق نگاه تخصصی به این حوزه نقش بسزایی دارند. عجالتاً با مسئولان این سه رویدادی که اشاره شد شخصاً جلساتی داشتم، در حوزه لباس کودک و نوجوان با خانم پدرام صحبت‌هایی صورت گرفت و قرار بر این شد که برنامه‌ریزی جامعی در این زمینه صورت گیرد و کارگروه در جلسات تصمیم‌گیری این جشنواره حضورداشته باشد تا باقوت بیشتر ضعف‌ها و موانع بر سر راه برگزاری آن برطرف شود. در مورد جشنواره مد و رسانه نیز باید بگویم که ازآنجاکه سابقه رسانه‌ای نیز داشته و بر نقش سازنده رسانه در این زمینه تأکیددارم و معتقدم که رسانه موجب برندسازی و مطرح‌شدن و اهمیت یافتن این حوزه شده است، مباحث مفیدی مطرح شود و با موافقت من قرار شد که این جشنواره از سر گرفته شود و اما در مورد نمایشگاه لباس عاشورایی باید بگویم که مقرر شد تا با رفع نقاط ضعف فنی و تخصصی در این زمینه هم‌زمان با دهه محرم سال آینده شاهد برپایی این نمایشگاه نیز باشیم.
یکی از اتفاقات فرخنده هم‌زمان با مشغول به کار شدن شما در کارگروه رونمایی از سومین مجلد کتاب ملی مد و لباس بود، نظرتان را به شکل کلی در مورد این کتاب بفرمایید؟
بله کتاب سوم نسبت به دو مجلد قبلی از قوام و پختگی مطلوبی برخوردار بود اما معتقدم که در تدوین و انتشار این کتاب ما تنها نباید به سمت معرفی آثار برویم بلکه باید روند تاریخی، سیر تحولات این عرصه، خاستگاه هرکدام از جریانات و مواردی ازاین‌دست نیز مورداشاره قرار گیرد، در یک‌کلام علاوه بر پرداختن به جنبه‌های آماری در این کتاب باید سعی شود که بر جنبه‌های پژوهشی و پرداختن به اسناد و مدارک مستند در آن نیز تأکید شود، درهرحال انتظار می‌رود که این کتاب تمام جنبه‌ها را شامل شود و مرجعی مناسب برای تمامی اقشار جامعه، طیف‌های گوناگون فعالان در حوزه مد و لباس اعم از دانشگاهی، محققان و پژوهشگران باشد و در یک وجه قیاسی بر اساس بررسی روند تاریخی و سیر تحولاتی که به آن اشاره شد خواسته‌ها و توفیقاتی که در این عرصه طی سال‌های متمادی به آن‌ها رسیده‌ایم، آورده شود.
اما در مورد نهمین جشنواره مد و لباس فجر؛ اشاره‌ای به آخرین اقدامات در این راستا داشته باشید؟
جنب‌وجوش خاصی در این روزها در دبیرخانه و همچنین بنیاد ملی مد و لباس در روزهای منتهی به برگزاری جشنواره را شاهد هستیم و علیرغم آنکه تا 8 بهمن آخرین‌مهلت ارسال آثار تعیین‌شده بود اما با توجه به اینکه به‌ویژه برای سایت مشکلی پیش آمد هم از سوی متقاضیان استانی و هم تهرانی درخواست‌های مکرری داشتیم که این زمان تمدید شود. هم‌اکنون هم حتی در ایام تعطیل از ساعت 10 تا 18 دبیرخانه و بنیاد ملی مد و لباس مشغول فعلیت و تکاپوست تا جشنواره‌ای درخور برگزار شود. خوشبختانه استقبال خوبی نیز تاکنون صورت گرفته است و از 16 استان کشور اعلام آمادگی شده است که هم‌زمان با تهران، فعالیت‌هایی به‌موازات در مراکز استانی نیز به انجام برسد. درمجموع باید بگویم که در دبیرخانه و بنیاد کار تمام‌شدنی نیست و بخش‌های مختلف این مجموعه مشغول کارهای محوله تخصصی خود هستند و از این نظر شاید بتواند گفت جنس و ماهیت کار در این نهاد با بسیاری از مراکز فرهنگی و هنری متفاوت است.
و کلام آخر؟
این حقیر خودم را یک انسان اجرایی می‌دانم و با این دیدگاه نه‌تنها در کارگروه که در تمامی حوزه‌هایی که تاکنون خدمت کردم به دنبال انجام کارهای روتین و روزمره نیستم و اصطلاحاً همیشه برای خودم کار می‌تراشم. اساساً فعالیت در این حوزه باید از روزمرگی خارج شود. این روحیه را از همان ابتدا به دوستان همکارم نیز القاء کرده‌ام و با شروع کار در کارگروه ازآنجاکه آدمی هستم اهل فعالیت و تکاپوی زیاد لذا به دوستان همکارم بدون تعارف گفته‌ام که برای کار مؤثر و پویا بند کفش‌های خود را محکم ببندند. خیلی برای این حوزه یعنی مد و لباس برنامه و ایده دارم که باید انجام شود و امیدوارم با همکاری و تشریک‌مساعی دوستان در این حوزه این اقدامات انجام شود تا به‌واسطه این همکاری، همگی از کار و فعالیت در این حوزه لذت و رضایت داشته باشند.