سرویس مد و لباس هنرآنلاین: محدثه جلالی مشایخی طراح لباس و مدرس این حوزه است. هرچند او در مقطع کارشناسی فیزیک تحصیل کرد، اما پس از گذراندن دوره‌های تخصصی آموزشی در زمینه مد و لباس، خیلی زود پله‌های ترقی را طی کرد و امروز به‌عنوان مدرس فعالیت دارد. مشروح گفت‌وگو با محدثه جلالی مشایخی را در ادامه بخوانید:
خانم جلالی مشایخی، لطفاً ابتدا از پیشینه حضورتان در عرصه مد و لباس بگویید.
من 31 ساله هستم و مدرک دانشگاهی‌ام لیسانس فیزیک است ولی همیشه هنر را دوست داشتم. از دوران بچگی به‌صورت تخصصی نقاشی می‌کشیدم و به کلاس‌های نقاشی می‌رفتم. زمانی که درسم تمام شد احساس کردم فاصله گرفتن از هنر برایم غیرقابل‌تحمل است. ابتدا می‌خواستم به سراغ طراحی دکوراسیون بروم ولی پس از جست‌وجویی که کردم متوجه شدم طراحی لباس آن چیزی است که می‌خواهم. بعد وارد جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران شدم و خوشبختانه شانس آوردم که در این زمینه استادهای خوبی داشتم. ابتدا به شکل تفریحی رفته بودم و فکر نمی‌کردم به‌صورت حرفه‌ای وارد حوزه طراحی لباس شوم، اما آنجا خوب کارکردم و خانم بلوچی من را تشویق کردند و گفتند تو می‌توانی درس بدهی. حدود پنج شش‌ترم در جهاد دانشگاهی دستیار ایشان بودم. علاوه بر ایشان، کیفیت کارم مورد قبول خانم رزم‌جو هم قرار گرفت و حمایت‌های ایشان در روند کاری من تأثیر بسیار زیادی داشت. خانم رزم‌جو از من خواستند که من در آموزشگاه شهرتاش تدریس کنم. علاوه بر جهاد دانشگاهی، یک سری دوره‌های تکمیلی را نزد خانم شاه‌کوپا گذراندم. بعد وارد آموزشگاه شهرتاش شدم و آنجا تدریس کردم. فکر می‌کنم الآن حدود چهار سال می‌شود که وارد حوزه تدریس شده‌ام. هم‌زمان پروژه پایانی آنجا را ارائه دادم. در ادامه در موسسه پایا و دانشگاه علمی کاربری تدریس کردم. خودم هم در زمینه طراحی، تدریس طراحی لباس فعالیت می‌کنم. طراحی لباس برای من فوق‌العاده جذاب است. در واقع چیزی است که انتها ندارد. آن‌قدر شاخه‌های گسترده‌ای دارد که فکر می‌کنم اگر کسی هنر را دوست داشته باشد در این شاخه هیچ انتهایی برای او تعریف نمی‌شود. در بخش طراحی هم بیشتر در زمینه کلاه، کیف و اکسسوری فعالیت می‌کنم. برند خودم با نام محدثه مشایخی را هم دارم.
فکر می‌کنید کار شما چه ویژگی‌هایی داشته که به‌عنوان مدرس توجه یک سری مدرس باتجربه‌تر را جلب کرده است؟ خودتان اشاره کردید که به اکسسوری لباس می‌پردازید. شاید کمتر کسی به این بخش از لباس بپردازد.
من همیشه با هنر ارتباط داشتم. آن‌قدر علاقه من در این زمینه زیاد بود و کمی استعداد داشتم که واقعاً هیچ‌چیز جلودار من نبود و بی‌وقفه و با عشق کار می‌کردم. فکر می‌کنم این پشتکاری بود که خود طراحی لباس به من وارد کرد و چیزی نبود که خودم دنبالش باشم. من در این چهار پنج سال شبانه‌روز کار می‌کردم و هیچی برایم مهم نبود. تفریح و عشقم همه‌چیز در این کار خلاصه می‌شد. زبان انگلیسی من خیلی خوب است و می‌توانستم جست‌وجو کنم و اطلاعات به‌روزی داشته باشم که این خیلی کمکم کرد. برعکس آن چیزی که الآن همه مانتو و لباس مجلسی طراحی می‌کنند و بدون هیچ پیش‌زمینه‌ای طرح خلق می‌کنند، من همیشه از قبل جست‌وجو می‌کردم، طراحان مطرح دنیا را می‌شناختم و روند آثار آن‌ها را آنالیز می‌کردم. وقتی مجله ووگ را در اینترنت جست‌وجو می‌کردم متوجه می‌شدم که چقدر پشت این قضیه تخصص است. چیزی که متأسفانه بسیاری از طراحان و مزون‌دارهای ایران رعایت نمی‌کنند.
کمی درباره نمایشگاه‌های خصوصی و گروهی که برگزار کردید بگویید.
من در نمایشگاه‌های گروهی زیاد شرکت کرده‌ام. اول در زمینه تصویرسازی فعالیت داشتم ولی فهمیدم این یک رشته علمی است. یک کار تصویرسازی من در مجله مانامد چاپ شده است. در نمایشگاه‌های پارچه‌سازی و مکرومه هم شرکت کرده‌ام. در حال حاضر هم مشغول ساخت یک کالکشن ساخت کلاه هستم که آن را تا چند ماه بعد در برند خودم به فروش می‌رسانم.
در مدتی که در این حوزه فعالیت کردید، به نظرتان آمده که مقوله مد و لباس کمکم دارد به یک جایگاه معتبر اجتماعی دست پیدا می‌کند تا افراد خدایی نکرده از این مسئله واهمه نداشته باشند که اگر دارند به این سمت می‌آیند انگ خیاط بودن یا از بیکاری به سمت این حوزه آمده‌اند را نخورند؟ شما به‌هرحال تازه‌کار هستید و راه زیادی دارید که بخواهید به آن درجه از اعتبار و جایگاه اجتماعی برسید. می‌خواهم بدانم نظر دیگران درباره کاری که شما انجام می‌دهید و بازخوردی که گرفتید چه بوده است؟
اطرافیانم واقعاً من را حمایت می‌کردند. من از زندگی خودم می‌زدم و روی این کار متمرکز می‌شدم. از کارهایی که باید برای همسرم انجام می‌دادم می‌گذشتم. خانواده‌ام تا جایی که می‌توانستند و از دستشان برمی‌آمد من را کمک می‌کردند. در اولین جلسه کلاس‌هایم همیشه به بچه‌ها می‌گویم که طراحی لباس هیچ ربطی به خیاطی ندارد و کاملاً یک موضوع علمی است. بیشتر از اینکه شما بخواهید چیزی بدوزید، باید بلد باشید که تخیلتان را چگونه روی کاغذ پیاده کنید. این ماجرا نیازمند این است که شما پیش‌زمینه علمی، هنری و سواد تاریخی داشته باشید و تاریخ هنر را بدانید. یک‌چیزی که اهمیت بسیار زیادی دارد شناخت استایل‌ها است ولی متأسفانه برخی افراد استایل‌ها را نمی‌شناسند. آدم باید به‌روز باشد و همه این‌ها را بداند تا بتواند در این بازار با رقیب‌هایش رقابت کند.
فکر می‌کنم دست‌اندرکاران صنعت هم هنوز آن‌طور که بایدوشاید ماهیت کار شمارا درک نکرده است. درست است؟
بله، صنعت که اصلاً نمی‌شناسد. یک‌بار از یک تولیدی من را دعوت کردند که به‌عنوان طراح با آن‌ها کارکنم ولی من واقعاً نمی‌دانستم که چه چیزی از من می‌خواهند. اساساً خودشان هم هیچ تعریفی از خواسته‌هایشان نداشتند. دیدم این‌طور نمی‌شود کارکرد. آن‌ها انتظار دارند که شما یک کار کپی ارائه بدهید که در آن صورت دیگر به طراح احتیاجی نیست. به نظر من دست طراح باید آن‌قدر باز باشد که نخست خلاقیتش کور نشود و دوم اینکه انگیزه داشته باشد تا طرز فکرش را بروز بدهد و به این فکر کند که می‌خواهد روی سلیقه جامعه تأثیر بگذارد. متأسفانه شرایطی که ایجاد می‌کنند اصلاً چنین نتیجه‌ای ندارد. این روزها همه به سراغ طراحی و تولید مانتو رفته‌اند. مگر ما چقدر طراح مانتو می‌خواهیم؟
در برندتان چه چیزهایی طراحی و تولید می‌کنید؟
من لباس تولید می‌کنم و ترجیح می‌دهم تعداد لباس‌هایم چندان زیاد نباشد و از هر مدل یکی دو لباس بیشتر کار نمی‌کنم. دوست دارم در کارهایم روند نقوش اسلامی ایرانی را حفظ کنم و کمی ساختارشکنی هم داشته باشم. در مورد اکسسوری‌هایم نیز دوست دارم این‌طوری باشد. دوست دارم تکنیک‌ها و متریال جدید وارد کارم کنم. مثلاً دوست دارم برای کلاه از پاپیه ماشه استفاده کنم. اصل پاپیه ماشه براییک هنر ایرانی بوده ولی متأسفانه همه آن را به نام کشمیر و هند می‌شناسند. این که از متریال‌های غیرمرتبط استفاده کنم برایم لذت‌بخش است.
با توجه به سن و سالتان چقدر سلبریتی‌ها را در زمینه استفاده از کیف، کلاه و لباس‌ها رصد می‌کنید؟
سلیقه سلبریتی‌های ایرانی را اصلاً نمی‌پسندم و برای هر کالکشنی که می‌زنم فشن آیکون انتخاب می‌کنم، چون فشن آیکون‌ها کمک می‌کنند تا منسجم‌تر طرح بزنیم. بسیاری از افراد مفهوم ارائه کالکشن را نمی‌دانند. مثلاً من در کالکشن آخری که طراحی کردم همسر امیر قطر را به‌عنوان فشن آیکون در نظر گرفتم. فشن آیکون به این معنا نیست که شما آن لباس‌ها را برای آن شخص طراحی می‌کنید، بلکه برای استایل آن آدم طراحی می‌کنید. برخی از مردم دنبال این هستند که ببینند فلان چهره معروف چطور لباس می‌پوشد تا آن‌ها هم بروند مثل او لباس بپوشند. معمولاً در ایران چنین کسی را نداریم چون همه از آن‌طرفی‌ها کپی می‌کنند. این خانمی که می‌گویم یک فشن آیکون محجبه است که خیلی به سبک‌کاری من می‌خورد. اصلاً هدفم این بود که برای خانم‌های محجبه که دوست دارند کمی متفاوت لباس بپوشند لباس‌های پوشیده و جدید طراحی کنم که بتوانند استفاده کنند.
چطور شد سبک و استایل پوشش همسر امیر قطر را انتخاب کردید؟
من برای استایل ایشان طراحی کردم چون فکر کردم در حال حاضر در ایران یک عده هستند که حجاب دارند ولی به خاطر تغییر شکل مهمانی‌ها یا نمی‌توانند خوب لباس بپوشند و یا باید در یک‌گوشه‌ای بنشینند. بعد دیدم این را می‌شود حتی به مهمانی‌های خودمان هم ربطش داد. وقتی خروجی لباس را دیدیم متوجه شدیم که چقدر می‌تواند برای فرش قرمز سلبریتی‌های خودمان هم مناسب باشد. مثلاً من یکی از لباس‌هایم را می‌خواستم به خانم کتایون ریاحی پیشنهاد بدهم چون خیلی به استایل‌شان می‌خورد. اگر دسترسی داشتم حتماً آن لباس را به ایشان می‌دادم.
به نکته بسیار جالبی اشاره کردید که طراح باید ذائقه مردم را عوض کند و این مردم نباشند که به طراح بگویند چه چیزی می‌خواهند و طراح بخواهد باب طبع آن‌ها طراحی کند. یک بحث هم بحث دسترسی به سلبریتی‌ها است چون در وهله اول سلبریتی‌ها نقش بسزا و پررنگی در تبلیغ کارهای شما دارند و در وهله دوم می‌توانند در تغییر الگوی پوشش جامعه هم کمک کنند، به نظر شما با این در دسترس نبودن آن‌ها چه‌کار می‌توان کرد؟ البته یک سری از آن‌ها طراح لباس خودشان را دارند، اما فکر نمی‌کنید که بهتر باشد یک ان‌جی‌او بیاید شما را به سلبریتی‌ها وصل کند؟
درست است. هم سلبریتی‌ها وقت ندارند که بخواهند یکی‌یکی طراحان را امتحان کنند و هم اینکه یک سری از بچه‌های ما هستند که استعداد زیادی دارند و می‌توانند برای آن‌ها لباس درست کنند. بنابراین بهتر است جایی باشد تا بتواند آن‌ها را به هم وصل کند.
آیا در خارج از ایران این اتفاق می‌افتد که یک طراحی این فضا برایش فراهم شود که به یک سلبریتی بگوید من می‌خواهم برای استایل شما طراحی کنم؟
در این زمینه مطالعه چندان زیادی نداشته‌ام ولی فکر می‌کنم آن‌ها راحت‌تر از سلبریتی‌های ما این کار را انجام می‌دهند.
فکر می‌کنم در نهایت آن چهره و ستاره سینما است که انتخاب می‌کند تا چه طراحی برای او کار کند.
صد درصد همین‌طور است. اغلب طراح‌ها از طریق یک آشنا با سلبریتی‌ها ارتباط برقرار می‌کنند. این‌ها خلأهایی است که اگر پُر شود می‌تواند کمک‌های زیادی کند. سلبریتی‌ها جلوی چشم هستند، دیده می‌شوند و آدم‌ها از آن‌ها تقلید می‌کنند و به همین خاطر ما از طریق آن‌ها می‌توانیم روی سلیقه جامعه تأثیر بگذاریم. البته اگر گوش بدهند. من با آن‌ها ارتباط نداشته‌ام و نمی‌دانم گوش می‌دهند یا نه.
در پایان اگر صحبتی باقی‌مانده است بفرمایید.
در کنار تدریس به‌صورت جدی‌تر روی برندم کار می‌کنم که بتوانم لباس و اکسسوری داشته باشم. مخصوصاً در زمینه کلاه، کیف و لباس. هیچ‌وقت دوست ندارم از لباس فاصله بگیرم ولی به خاطر محدودیت‌ها مجبور هستم این کارها را پله‌پله پیش ببرم. ان‌شاءالله به‌زودی کالکشن جدید کلاهم را ارائه خواهم داد. می‌خواهم یک تارتان جدید ارائه دهم. درگذشته هر قوم و قبیله‌ای شکل چهارخانه‌ای خودشان را داشته‌اند و هیچ‌کس اجازه نداشته که چهارخانه قوم دیگری را بپوشد ولی در ادامه استایل پانک می‌آید و آن را زیر سؤال می‌برد. فکر کردم یک شهر خیالی درست کنم. در تصویرسازی هم یک دختر خیالی با نام ترنج دارم که یک صورت خاصی است و در نقش‌های مختلف تکرار می‌شود. این شهر خیالی با ترنج هم بی‌ارتباط نیست. برای این شهر که هرکسی که دوست داشت می‌توانست وارد آن شود، تارتان مخصوص خودش تعریف‌شده و آن چهارخانه با المان‌هایی که برای برندم تعریف کرده‌ام تعریف می‌شود.