سرویس مد و لباس هنرآنلاین: همایش بین‌المللی طراحی و تولید پوشاک و منسوجات با رویکرد توسعه پایدار، در حالی از اول تا ششم دی در دانشگاه الزهرا برگزار می‌شود که با عنوان هفته نوآوری در صنعت مد و پوشاک، جریانی تازه را در بخش علمی دانشگاهی و همچنین تولید این هنر صنعت دیرپا به وجود آورده است.
تغییرات سلیقه افراد در پوشیدن لباس، تاریخی طولانی در جوامع انسانی دارد اما با آغاز دوره صنعتی و توسعه توان تولید، اطلاق واژه مد به این تغییرات، کاربرد بیشتری یافته و به‌تناسب بستر شکل‌گیری خود و پاسخ به نیازهای صنعت پوشاک، به‌عنوان راهکاری برای تأمین اقتصاد این صنعت و تحرک بیشتر چرخه تولید، از هنر، فرهنگ و رسانه به‌منظور ابزاری برای توسعه مصرف بهره برده است.
این امر با تغییرات اقتصادی، توسعه کانون‌های تولید، افزایش بازارهای مصرف، افزایش رقابت و رشد اقتصادی جوامع ناشی از توسعه فناوری دوره معاصر، شتاب بیشتری یافته است و بدون شک موارد مذکور مهم‌ترین انگیزه‌ها از برپایی هفته نوآوری در صنعت مد و پوشاک هستند.
امروزه مد سریع و ارزان به‌عنوان ابزاری برای توسعه سلایق، پاسخگویی به تمامی گزینه‌های ممکن مورد درخواست از سوی مصرف‌کننده و با تلاش برای حذف سریع ارزش یک مصرف و جایگزینی آن با نمونه‌های دیگر و ترغیب به افزایش مصرف برای حفظ سطح تولید، علاوه بر خسارت‌های اقتصادی متوجه کشورهای مصرف‌کننده، به تخریب‌های زیست‌محیطی، فقدان عدالت اقتصادی حوزه کار و حجم زیاد ضایعات مخرب منجر شده و توسعه پایدار جهانی را به خطر انداخته است.
در تقابل با این پدیده منفی، جنبش مقاومتی در جهان امروز در حال شکل‌گیری است که درصدد است تا با کاهش حجم مصرف و تغییر سامان تولید، از مصرف بی‌رویه منابع، توسعه آلودگی‌های زیست‌محیطی صنعت پوشاک، به‌عنوان یکی از آلاینده‌ترین صنایع بکاهد.
این کوشش به دو بخش عمده تقسیم می‌شود که بخشی از آن بر عهده صنایعی است که در سالیان اخیر در راستای تولید مواد خام و تولید گونه‌ای از پوشاک گام برداشته‌اند که مخاطرات زیست‌محیطی کمتری داشته باشد. اما توسعه فرهنگی عمومی جامعه، به‌منظور پذیرش این امر توسط مصرف‌کننده و تحقق این اهداف، اهمیت بیشتری دارد زیرا گام برداشتن در مسیر توسعه پایدار، نیازمند فرهنگ‌سازی برای جوامع و حصول تداوم عمل در راستای دستیابی به مقصود است.
و اما در مواردی که پذیرش و اقبال جمعی به محصولات پایدار کم باشد، این طراحان هستند که باید وارد صحنه شده و به بازتعریف محتوای طراحی در چهار حوزه تفکر طراحی، تولید، مصرف و پس از مصرف دست بزنند.
دانشگاه الزهرا(س) از سال‌های گذشته علاوه بر همکاری با بخش علمی و دانشگاهی کارگروه مد و لباس، مسئولیت کمیسیون آموزش و فرهنگ این کارگروه را بر عهده گرفته و امسال نیز بر همین اساس برنامه‌هایی را در دستور کار قرار داده است.
به‌منظور ایجاد توسعه پایدار در حوزه مد و لباس، باید توجه داشت که فرآیند استفاده و مصرف پوشاک از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و یکی از راهکارهای ایجاد پایداری، ارزش‌آفرینی از طریق خدمات است و لازم است از زاویه‌ای جدید به یکی از راهکارهای توسعه پایدار با تأکید بر مرحله مصرف در صنعت مد و لباس پرداخت.
لازم است بخش علمی دانشگاهی با تمام قوا بر راهکارهای ارزش‌آفرینی از طریق خدمات مطالعه داشته و با تحلیل چندین نمونه از مسیرهای توسعه پایدار، چالش‌ها و الزامات طراحی یک سامانه مشخص برای نوآوری در هنرصنعت پوشاک در ایران را مورد بررسی قرار داد.
در دو قرن گذشته الگوی پوشش از منظر جامعه‌شناسی نشانه موقعیت اجتماعی بوده اما در قرن حاضر آنچه پوشیده می‌شود، به معنای نوعی بدن محوری و کسب هویت است. مد به‌مثابه یکی از روندهای تغییر در جامعه، باعث شده در شیوه زندگی و طرز تلقی گروه‌های مختلف سنی، به‌ویژه جوانان به‌طور عام و زنان به‌طور خاص تغییر ایجاد شود بنابراین شاهدیم علاوه بر تابعیت از بازار توده‌ای در زمینه مصرف کالا در ترکیب و ابداع سبک‌های نو در بازار مصرفی بیشترین تغییرات و تأثیرات را بر جای می‌گذارند.
لذا بخشی از این رسالت نیز بر عهده طراحان قرار گرفته تا با تغییر ذائقه و شیوه مصرف، گامی در راستای پذیرش پدیده مد زیستپایدار، به‌عنوان جایگزینی برای پدیده ارزش‌های بصری و کاذب مد سریع بردارند.
ازاین‌رو هفته نوآوری در صنعت مد و پوشاک با هدف شناسایی معضلات و کاستی‌های عرصه مد و لباس در ایران از جنبه‌های گوناگون در تلاش است تا با ارائه راه‌حل‌های مؤثر به بررسی راهبردها و رویکردهایی جهت فرهنگ‌سازی در این زمینه پرداخته و برای این امر از رویکرد دانشگاهی درصدد توسعه ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی مصرف همسو با جریانات زیبایی‌شناختی و متوجه به جنبه‌های اخلاقی مصرف گام بردارد.
سازوکارهای برند شدن صنایع دستی روستاییان
انسیه زاهدی دبیر اجرایی هفته نوآوری در صنعت مد و پوشاک در سخنانی به سازوکارهای برند شدن صنایع دستی روستاییان اشاره کرده و امید دارد که با حمایت شرکت‌های مادر این محصولات قابل رقابت در بازار داخل و خارج کشور می‌شود. دانشگاه الزهرا در همین راستا طرح خوشه‌های فناوری و صنایع دستی را در نظر گرفته و به دلیل اجرایی شدن خوشه‌ها باید صنایع پوشاک، منسوجات و دانشگاه با یکدیگر در ارتباط نزدیکی باشند. امروزه بسیاری از دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های کشور همچنین معاونت ریاست جمهوری به دنبال تشویق مردم در روستاها به‌ویژه زنان هستند که کارآفرینی و توانمندسازی آن‌ها را مد نظر قرار دهند و تولیدات قابل توجهی از صنایع دستی آن‌ها را به بازار عرضه کنند بدون اینکه نیاز به مهاجرت این افراد به شهرهای بزرگ باشد.
به دلیل اینکه بسیاری از این افراد دسترسی به بازار ندارند همچنین رقابت با صنایع نیز وجود ندارد تولیدات روی دست روستاییان می‌ماند ولی خوشه‌ها می‌تواند صفر تا صد کار را برعهده گرفته و اقداماتی نظیر آموزش، توانمندسازی، آشنایی با رویکردهای نوین و اقدامات تسهیل‌گرایانه برای روستاییان مانند مسائل و حمایت‌های مالی و حقوقی را انجام دهند.
دبیر اجرایی هفته نوآوری در صنعت مد و پوشاک افزوده است که خوشه‌ها می‌توانند ثبت مالکیت فکری، ثبت طرح، برند و فراهم کردن بازار همراه این افراد باشند حتی به همت خوشه‌ها روستاییان می‌توانند محصولات خود را به مرحله صادرات نیز برساند.
به گفته زاهدی در حال حاضر 200 کارآفرین موفق، برند آن‌ها تجاری شده که شناسایی شدند و تولیدات آن‌ها در این نمایشگاه عرضه خواهد شد و وزارت ارشاد نیز قول داده که به کارآفرینان موفق در این زمینه جایزه اهدا کند. خوشه‌ها نیز شرکت‌های مادر و تشکیلات هلدینگی هستند که از این افراد در مسیر تولید حمایت می‌کنند بدون این که احتیاج به مکان بزرگ برای تولیدات خود یا دغدغه بازار فروش داشته باشند.
به هر روی در برهه‌ای استمرار و پافشاری بر روش‌های غلط و غیر کارآمد برای حمایت از صنعت پوشاک کشور در کنار امکان اجرایی و توجیه اقتصادی قاچاق پوشاک به کشور که نتیجه آن آمارهای حیرت‌انگیز قاچاق پوشاک است، صنعت پوشاک کشور را در بدترین شرایط تاریخی خود قرار داد و امروز وقت آن رسیده و برای خروج از شرایط دشوار حاکم بر این حوزه، اشراف و حضور فعال و هدفمند در چرخه جهانی صنعت پوشاک، تقویت ظرفیت‌های رقابتی تولیدکنندگان داخلی برای تولید محصولاتی با کیفیت و قیمت رقابتی و توسعه نام‌های تجاری ایرانی در صنعت پوشاک، ارتقای سطح نگرش و دانش هم برای عموم مردم و مصرف‌کنندگان و هم برای متخصصین و فعالان بخش‌های مختلف این صنعت، تمرکز به توسعه نظام خوشه‌ای و تعاملات تولیدکنندگان و نیز ارتقای سطح تولیدکنندگان کوچک و متوسط بر اساس الگوهای علمی، کنترل هرچه دقیق‌تر مبادی ورودی، راه‌ها و انبارها برای جلوگیری از انجام قاچاق پوشاک، رفع مداخلات غیرکارشناسانه یا غیرضروری دولتی، تسهیل فعالیت‌های قانونی و رفع برخی موانع قانونی و اقدامات فرهنگی و تبلیغی عمومی در جهت ارتقای سطح نگرش، دانش و اعتماد مصرف‌کنندگان، و امکان تبلیغات ارزان و باکیفیت برای تولیدکنندگان و نام‌های تجاری ایرانی از مهم‌ترین ملزومات توسعه پایدار در چرخه طراحی و تولید منسوجات و پوشاک است.