سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: امروز، سوم خردادماه، سال‌روز آزادسازی خرمشهر است. در این حوزه کتاب‌های بسیاری در جامعه ادبی ما یافت می‌شود که به این مناسبت به آن‌ها اشاره کنیم.
بنا به آمارهای منتشر شده از سال 1361 تا پایان سال 1369، 71 عنوان کتاب، در دهه‌ی 70، 175 عنوان کتاب، در دهه‌ی 80، 130 عنوان کتاب و در سال 1390، 3 عنوان کتاب دربارهی آزادسازی خرمشهر منتشر شده است که این روند تا سال 95 ادامه دار بوده است، هر چند بیشترین آثار منتشر شده در سه دهه گذشته بوده است.
از میان نویسندگان این کتاب‌ها، 28 نویسنده‌ی زن کتاب نوشته‌اند و بیش از 25 عنوان کتاب دربارهی خاطرات و نقش زنان در حماسه‌ی خرمشهر منتشر شده است.
عسکر عباس‌نژاد - پژوهشگر حوزه‌ی دفاع مقدس ـ معتقد است: اولین کتاب‌هایی که با موضوع خرمشهر منتشر شدند، مجموعه‌ی عکس‌های جنگ بودند. عکس‌‌ها در سراسر جهان مخاطبان بی‌شماری دارند و برای کسانی که هزاران کیلومتر از میدان‌های جنگ به دور هستند که زندگی‌شان را تحت تأثیر قرار داده، بیش از هر گزارش دیگری برای درک آن‌چه در جنگ می‌گذرد، آگاهی‌دهنده هستند. از کتاب‌هایی که در این حوزه منتشر شده‌اند، می‌توان به کتاب‌های "جنگ تحمیلی دفاع در برابر تجاوز (جلد 1 و 2)"، "در خون شکفت خرمشهر"، "انا فتحنا"، "انقلاب نور (جلد 3)"، "روایت فتح" و ... اشاره کرد.
بعد از آن، کتاب‌ها به گزارش‌نویسی و یادداشت‌های جنگ اختصاص داشتند. کتاب‌های "جشن حنابندان"، "پابه‌پای باران" و "یادداشت‌های خرمشهر" از آثار شاخص در این حوزه هستند.
موضوعاتی چون خاطرات فتح خرمشهر و آزادسازی این شهر بیشترین کتاب‌های منتشرشده در این حوزه را به خود اختصاص داده‌اند. از اولین کتاب‌هایی که به خاطرات آزادسازی خرمشهر پرداخته‌اند، می‌توان از کتاب‌های "اسرار جنگ تحمیلی به روایت اسرای عراقی"، "در کوچه‌های خرمشهر"، "خاطرات یک طلبه از جبهه‌های جنگ"، "عبور از آخرین خاکریز" و "گردان عاشقان" نام برد.
عباس نژاد به ایسنا می‌گوید: در حوزه‌ی خاطره‌نویسی در سال‌های اخیر کتاب‌هایی منتشر شده‌اند که در حوزه‌ی خاطره‌نویسی قابل اعتنا و مورد توجه هستند. دو کتاب "دا" خاطرات سیده زهرا حسینی که برگزیده‌ی کتاب سال جمهوری اسلامی، کتاب سال جلال آل احمد و کتاب سال دفاع مقدس شد و کتاب "یکشنبه‌ی آخر"، خاطرات معصومه رامهرمزی که برگزیده‌ی کتاب سال دفاع مقدس بود، در زمره‌ی کتاب‌های خاطرات هستند.
البته تاکنون دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه‌ی هنری بیش از 70 عنوان کتاب دربارهی خاطرات عراقی‌ها منتشر کرده است. در این کتاب‌ها، عراقی‌ها با اعترافات‌شان دربارهی جنایت‌های‌شان در خرمشهر، عذرخواهی ملی کرده‌اند. این کتاب‌ها به دلیل این‌که بُعد دیگر جنگ از نگاه فرماندهان و نظامیان عراقی بازگو شده، اهمیت بسزایی دارند. از این دست کتاب‌ها می‌توان به "خرمشهر در اسناد ارتش عراق"، "جنایت‌های ما در خرمشهر"، "آتش و خون در خرمشهر"، "اسرار جنگ تحمیلی به روایت اسرای عراقی (8 جلد) و "خرمشهر در آتش" اشاره کرد.
از موضوعات دیگر دربارهی خرمشهر، "کتاب‌های پژوهش نظامی" است که از مهم‌ترین کتاب‌های منتشرشده در این حوزه می‌توان به کتاب "خرمشهر در جنگ طولانی" اشاره کرد. این کتاب برگزیده‌ی جشنواره‌ی ربع قرن کتاب دفاع مقدس است و از لحاظ داده‌ها و اطلاعات استفاده‌شده بسیار حائز اهمیت است. اما مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ـ مرکز اسناد دفاع مقدس ـ به جز این کتاب، چندین کتاب دیگر نیز دربارهی خرمشهر منتشر کرده است. این کتاب‌ها را می‌توان با عناوین "روزشمار جنگ ایران و عراق"، "اطلس راهنما (جلد 8)" و "سیری در جنگ ایران و عراق (جلدهای 1 و 2)" در بازار نشر تهیه کرد. البته ارتش جمهوری اسلامی ایران در چند سال اخیر با چاپ کتاب‌هایی در حوزه‌ی نظامی بسیار خوب عمل کرده است. از این دست کتاب‌ها می‌توان به "ارتش جمهوری اسلامی در هشت سال دفاع مقدس (جلد 3)"، "تحلیل عملیات بیتالمقدس"، "حماسه‌ی جاوید" و حتا خاطراتی از فرماندهان ارتشی حاضر در آزادسازی خرمشهر توجه کرد.
از موضوعات دیگری که دربارهی خرمشهر است، می‌توان به مجموعه‌ی کتاب‌های شعر، رمان، داستان، داستان کوتاه و فیلمنامه اشاره کرد.