گروه فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: کتاب از دو بخش منابع و آثار پژوهشی به زبان فارسی و آثار منتشر شده به زبانهای خارجی از جمله انگلیسی، آلمانی، فرانسه و روسی تشکیل شده است. هدف، معرفی گزیدهای از منابع و پژوهشهای اصلی در این حوزه و برآوردن فقط بخشی از نیازهای اولیه محققان از میان هزاران منابع و ماخذ است. کتابشناسی حاضر فقط به معرفی آثار شامل نام پدیدآورندگان کتاب اعم از نویسندگان، مترجمان، مولفان و محققان تاریخ ماد میپردازد، نه نقد و بررسی آنها.
مادها گروهی از مردمان هند و اروپایی آسیای میانه بودند که در سدههای نخستین هزاره نخست پیش از میلاد در حرکتی آهسته و تدریجی از موطن نخستین خود که احتمال در منطقه خوارزم و جنوب دریاچه آرال بوده است تا کوههای زاگرس پیش تاخته، در غرب و شمال غرب فلات ایران فرود آمدند و جانشین بومیان منطقه شده و احتمال زندگی یکجانشینی را برای خود انتخاب کردند و پهنه جغرافیایی زیستگاه آنان سرزمین ماد نام گرفت.
شواهد باستانشناسی نشان میدهند که مادها سالها قبل از ظهور نامشان در گزارشهای شاهان آشوری از جمله متون شلمنسر سوم، شمشی ادد پنجم، اداد نیراری سوم، آشوردان پنجم، تیگلات پلیسر سوم، سارگن دوم، سناخریب، آسارحدون و آشور بانیپال دیده شده است.
متاسفانه از مادها دادههای باستانشناسی زیادی در دست نیست در حالی که آنها تاثیرات زیادی از خود بر جای گذاشتهاند و بنابراین برای شناخت بیشتر این تمدن باید به مطالعات دیگری همچون منابع مکتوب آشوری، بابلی و عبری استناد کرد. به دست آمدن این متون در کاوشهای باستانشناسی جهت روشن کردن جنبههای مختلف اقوام مادی که تاکنون در هالهای از ابهام باقی مانده است پژوهشهای مادشناسی را تحتتاثیر قرار داد.
در حال حاضر این متون از مهمترین و مستندترین منابع برای بازسازی ساختارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی همچنین جغرافیای تاریخی مادها بهشمارمیآیند، حجم فراوانی از این دست متون بهصورت سالم با قطعات شکسته قابل بازیابی در کاوشهای باستانشناسی به دست آمدهاند.
تاکنون یکی از مهمترین منابع تاریخی در مورد مادها «تاریخ هرودوت» بوده و بازسازی تاریخی و ساختار سیاسی ماد عمدتا بر اساس روایتهای این کتاب صورت میگرفته است، از طرفی یکی دیگر از مهمترین منابع تاریخی که میتواند ما را در دستیابی بهشناخت بهتر نسبت به این دوره کمک کند متون آشوری هستند. هر چند مدت زیادی از خواندن و استخراج اطلاعات فراوان از این متون میگذرد و بهرغم صورت گرفتن تحقیقات گسترده بر اساس این متون، اما هنوز میتوان اطلاعات بسیار ارزشمندی را درباره مادها از آن به دست آورد.
«کتابشناسی ماد باستان» نوشته مهرداد نوریمجیری در ۲۱۴ صفحه و با قیمت ۱۱۰ هزار تومان از سوی انتشارات ندای تاریخ منتشر شده است.