سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: حسن بن علی بن محمد (ع) مشهور به امام حسن عسکری، فرزند امام هادی (ع) و پدر امام زمان (عج) هستند. ایشان هشت ربیع‌الثانی سال 322 هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشودند.
امام حسن عسکری (ع) در سنین کودکی (سال233 یا 236 قمری) به همراه پدرشان توسط حاکم وقت به عراق فراخوانده شدند و در شهر سامرا تحت‌نظر قرار داشتند. ایشان بیشتر عمر خود را در این شهر به سر بردند. امام حسن عسکری (ع) به مدت 6 سال امامت شیعیان را عهده‌دار بودند.
زندگی امام یازدهم شیعیان، آکنده از تلاش و جهاد در راه تبلیغ معارف دینی بوده است و شاگردان بسیاری در مکتب او تربیت یافتند. ایشان علاوه بر تربیت شاگردان و تشویق نویسندگان، خود نیز دست به قلم برد‌ه‌اند و کتاب‌ها و نامه‌های فراوانی را برای توسعه علم و دانش و هدایت و راهنمایی جامعه از خود به یادگار گذاشته‌اند.
لقب‌های ایشان را هادی، نقی، زکی، رفیق و صامت ذکر کرده‌اند. برخی از مورخان لقب "خالص" را هم گفته‌اند. "ابن الرضا" نیز لقبی است که امام جواد(ع)، امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) به آن شهرت یافته‌اند. لقب "عسکری" نیز مشترک میان امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع)، است زیرا هر دو ایشان در شهر سامرا اقامت اجباری داشتند. "عسکر" عنوان غیرمشهوری برای سامرا بوده است.
آثار متعددی پیرامون زندگی یازدهمین اختر امامت نوشته شده و به چاپ رسیدند؛ معرفی 10 عنوان کتاب:
1- "زندگی و سیمای امام حسن عسکری علیه السلام" محمدتقی مدرسی، ترجمه محمد صادق شریعت، تهران، انصارالحسین علیه السلام ، 1372، وزیری، 91 ص
2- "داستان‌هایی از امام هادی و امام حسن عسکری علیه السلام"، قاسم میرخلف‌زاده، قم، مهدی یار، 1380، رقعی، 184 ص.
3- "در آستانه غیبت؛ زندگانی امام حسن عسکری علیه السلام" محمد دشتی و مهدی صادقی، تهران، فیض کاشانی، 1377، وزیری، 308 ص.
4- "دیدار شیرین؛ گزیده‌ای از زندگانی امام حسن عسکری علیه السلام" مسلم ناصری، تهران، پیام آزادی، 1381، رقعی، 96 ص.
5- "ذکری مولد الامام الحسن العسکری علیه السلام" گروهی از نویسندگان، نجف، مطبعة الغری، 1386 ق، رقعی، 36 ص.
6- "راز بزرگ" مهدی رحیمی، تهران، بنیاد بعثت، 1375، خشتی، 24 ص.
7- "زندگانی امام حسن عسکری علیه السلام" منصور کریمیان، تهران، اشرفی، 1379، رقعی، 40 ص.
8- "زندگانی حضرت امام حسن عسکری علیه السلام"، گروهی از علمای لبنان، ترجمه حمیدرضا کفاش، تهران، عابد، 1379، رقعی، 64 ص.
9- "زندگانی حضرت امام حسن عسکری علیه السلام" رضا استادی، قم، دفتر نشر برگزیده، 1380، رقعی، 40 ص.
10- "با خورشید سامرا؛ تحلیلی از زندگانی امام حسن عسکری علیه السلام" محمدجواد طبسی‌حائری، ترجمه عباس جلالی، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، 1379، وزیری، 344 ص.
هم‌چنین اشعاری در مدح و ستایش ولادت ایشان سروده شده است؛ نمونه چند شعر:
آسمان در طلوع یک خورشید
می‌کند روز‌های خود تمدید
این چه نوریست در افق پیدا
این چه نوریست نور عشق و امید
در سحر جلوه‌اش که می‌گوید
نور او فاطمی‌ست بی‌تردید
در میان سکوت سرد حجاز
گوش دل یک صدای ناز شنید
خبری آمد از سرادق عرش
گل بریزید فاطمه خندید
پدرش دور خانه می‌گردد
بر لبش ان یکاد یا توحید
چشم در چشم کودکش دائم
می‌نماید خدای خود تمحید
تا که دستی برد به گیسویش
هر چه دلداده را کند تهدید
دیدگان حدیث روشن شد
تا که نور جمال او را دید
جبرئیل آمد و تبرک کرد
بال خود را به صورتش مالید
مثل گردونه زمین و زمان
با ملائک به دور او چرخید
او که باشد امیر انس و جان
سومین نسل حضرت سلطان
قاسم نعمتی
لشکر شادی گرفت ملک جهان را
کرد مسخر همه کون و مکان را
برد به یک حمله دل پیر و جوان را
داد به جسم وجود روح و روان را
خیز و بپایش فدا کن سرو جان را
داری اگر کن نثار خوب‌تر از جان
وجد و سرور و شعف گشته عبادت
مهر فلک داده با خنده شهادت
آمده بر شیعیان دور سیادت
دور سیادت مگو صبح سعادت
صبح سعادت مگو روز ولادت
ولادت حجت قادر منان
یازدهم اختر برج ولایت
ماه محمد جمال شمس هدایت
ابر کرم فلک جود بحر عنایت
قصه فضل ورا نیست نهایت
کار نمی‌آید از شعر و حکایت
لال در اینجا بود منطق انسان
عروس زهرا حدیث قرص قمر زاد
هشتم ماه ربیع پاک پسر زاد
بهر امام دهم نور بصر زاد
از شجر احمدی طرفه ثمر زاد
بلکه برای همه خلق پدر زاد
خلق به خاک درش در خط فرمان
او که به صلبش بود مصلح عالم
او که به خاکش بود چهره آدم
او که ثنایش کنند آدم و خاتم
او که مدیحش بود ذکر دمادم
جنت بی جلوه‌اش خانه ماتم
دوزخ در سایه‌اش روضه رضوان
اهل ولا سرخوش از ساغر اویند
خلق خدا جمله در محضر اویند
جن و ملک سر به سر عسگر اویند
پیر و جوان، چون گدا بر در اویند
خیل نبیین ثنا گستر اویند
بلکه خدا وصف او گفته به قرآن
غلامرضا سازگار
جهان به کام غلام امام عسکری است
که شاه می‌شود آنکه غلام عسکری است
برای بار دهم مرتضی نما آمد
نمای عرش مزین بنام عسکری است
زمین اگر پس از این رنگ و روی دیگر یافت
ز روشنایی ماه تمام عسکری است
شراب ناب چکید از لب گدا اینجا
اگر فرشته هوایی جام عسکری است
رسیده کعبه برای طواف قبله نما
که قبله حاجی بیت الحرام عسکری است
حلال زاده کشیده است به عمو این بار
کرامت حسنی در امام عسکری است
کبوتران مدافع اسیر سامره‌اند
که این زخاصیت جذب بام عسکری است
کریم کار ندارد که کیست سائل او
نگاه خاص ز الطاف عام عسکری است
گدای سامره‌ایم و نمی‌رویم از رو
همیشه روی گدا از مرام عسکری است
برای مهدی‌اش انگار یار می‌طلبد
"هرآنکه کرد اطاعت"، غلام عسکری است
علی‌اکبر نازک‌کار
کی می‌شود به سامره در "سر من رای"
گویم به هادی و تو سلام علیکما
تا روز مرگ جان بدهم در ولایتان
حب شما طلب بکنم روزی از خدا
در فضل "ابومحمّد"ی ای چشمه کرم
"ابن الرضا"ست شهرتت ای معدن سخا!
صاحب لوای عسگر دین است باب تو
ای مادر عفیفه تو "سوسن" حیا
ای همچو بومسیلمه کذاب، خصم تو
تو از کجا و مدعی جاهل از کجا؟
ای آفتاب یازدهم، سر احمدی
ای نور از سلاله خورشید انما
ای وارث ودیعه زهرا، امام نور
ای امتداد چشمه تطهیر تا شما
مسموم زهر خصم ولایت چنان حسن
مظلوم روزگار تویی مثل مرتضی
امروز چشم شیعه به صحن و سرای توست
فرزند نور، ای پسرت حجت خدا
در پشت ابر، ماه تمام تو تا به کی؟
با پای خسته گرم طلب شیعه تا کجا؟
أین الامام؟ یا حسن عسگری، دخیل
در انتظار سامره توست، کربلا
محمدسعید میرزایی