سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین، سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن جوادی معاون امور فرهنگی، لادن حیدری معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت ارشاد، علی‌اصغر کاراندیش معاون حقوقی وزارت ارشاد، همایون امیرزاده رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد و جمعی از ناشران و اهالی فرهنگ در این مراسم حضور داشتند.
در این مراسم که با اجرای سیدمحمد طباطبایی‌حسینی مدیر روابط عمومی معاونت فرهنگی، همراه بود نخست از سامانه نوین مجوز نشر رونمایی شد. در ادامه از کتاب‌فروشان منتخب پیش‌کسوت سراسر کشور تجلیل صورت گرفت و سپس مرکز "اسناد و کتابخانه تخصصی فرهنگ و رسانه" افتتاح شد.
فرهنگ مراجعه به کتابفروشی را ارتقا دهیم
سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم با اشاره به حضورش در سمت معاونت فرهنگی، توضیح داد: در سفرهایی که به استان‌ها داشتم، دغدغه ناشران رفت و آمدهای زیاد به اداره کتاب برای گرفتن مجوز بود. در گفت‌وگو با ناشران استانی و شهرستانی این فاصله و مشکلاتی که مانند هزینه به آن‌ها تحمیل می‌شد، برای‌شان دغدغه بود. گام اول برای حل این دغدغه با همت دوستان فعال اداره کتاب و مدیریت توسعه کتابخوانی "توسعه توکن‌ها" بود؛ با این نگاه که شهرها از امکانات بهره‌مند شوند. امروز دومین گام آن اتفاق مهم برداشته می‌شود و قدم دیگری است که ناشران شهرستانی و همچنین تهرانی شرایط بهتری نسبت به گذشته داشته باشند. از طرفی وظایف وزارت ارشاد هم با راحتی بیشتر انجام می‌شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: این که ناشر به لینک‌های هم‌زمان دسترسی نداشته باشد موجب مراجعات حضوری به وزارتخانه و اتلاف زمان بود. کار در دولت الکترونیک با این ایده شروع شده بود که از مراجعات غیرضروری و اتلاف وقت جلوگیری شود. بنابراین سامانه نوین اعطای مجوز نشر قدمی در جهت تسهیل چرخه نشر است که با حذف توکن‌ها و دسترسی آنلاین انجام می‌گیرد. با تلفن همراه و سیستم‌های هوشمند، امکان برقراری ارتباط در این سیستم نوین وجود دارد و همچنین امکان قاچاق کتاب تا حداقل ممکن پایین می‌آید و یا از آن جلوگیری می‌شود. چون با سیستم جدید کتاب مجاز و غیرمجاز به سرعت تفکیک می‌شود که این مسئله یکی از دغدغه‌های مهم نشر است. از طرف دیگر وزارت ارشاد نیز وظایف حاکمیتی خود را در تجمیع آمار و امکانات مهیاتر می‌کند.
صالحی افزود: حوزه نشر به طور قطع مسایل مختلفی دارد اما به طور اجمالی کاری که امروز انجام می‌شود یکی از گام‌های شاید به ظاهر محدود اما ولی موثر است که در نتیجه آن تسهیلات را قدم به قدم برای ناشران فراهم می‌کنیم.
او با اشاره به تجلیل از کتاب‌فروشان پیش‌کسوت کشور، توضیح داد: در حوزه کتاب‌فروشان توجه به بحث کتابفروشی یکی از مسایل جدی است که در دوره قبلی معاونت فرهنگی مطرح بود و آقای جوادی در دوره جدید این معاونت، آن را ادامه می‌دهد. با این نگرش کتابفروشی صرفا محل فروش کتاب نیست بلکه یک پاتوق فرهنگی، اجتماعی است که فضای فرهنگی جامعه را زنده نگه می‌دارد.
صالحی ادامه داد: ممکن است برای نقل و انتقال کتاب، راه‌های دیگری هم باشد اما آن راه‌ها موجب زنده نگه داشتن کتابفروشیها نمی‌شوند. نباید بگذاریم کتابفروشیها رو به افول رفته و چراغ‌شان خاموش شود. به همین دلیل هم بحث تجهیز کتابفروشیها و تاسیس فروشگاه‌های جدید مطرح شد؛ بحثی که در حال حاضر مطرح است، توسعه بیشتر آن‌هاست؛ این که نگذاریم کتابفروشیها تعطیل شوند و یا حداقل کمتر چنین اتفاقی رخ دهد. از طرف دیگر فرهنگ مراجعه به کتابفروشی را ارتقا دهیم به این معنا که نسل جدید عادت کند یا تشویق شود که مراجعه به کتابفروشی را بیاموزد و این آموزش در تربیت اجتماعی قرار بگیرد. طرح‌هایی چون عیدانه، تابستانه، پاییزه و زمستانه کتاب با همین نگاه اجرا شده و می‌شوند که ممکن است خیلی از نظر اقتصادی چشم‌گیر نباشند اما عادت مراجعه به کتابفروشی را گسترش می‌دهند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این که جام باشگاه‌های کتابخوانی که در حال حاضر بیش از ۱۴ باشگاه را در برمی‌گیرد و موجب شده که اعضای این باشگاه‌ها مقید به خرید از کتابفروشیها باشند، اظهار داشت: همچنین طرح دوشنبه‌های کتابخوانی در مهدکودک‌های شهرستان‌ها و تهران از چندی پیش آغاز شده و در تهران در حال حاضر ۱۲۰۰ مربی مهدکودک، آموزش می‌بینند و در شهرستان‌ها هم کار این مربیان از مدتی قبل آغاز شده است. در مجموع این فعالیت‌ها برای تبدیل این عادت به یک فرهنگ در رفتار اجتماعی است که نیازمند ایده‌های جدید، ابتکار و منابع است.
او با این توضیح که بند(ج) ماده ۹۲ برنامه ششم نیز دارد اتفاق می‌افتد که کتابفروشیها بتوانند از تخفیفات عوامل انرژی، مولفه‌های مربوط به شهرداری و تاسیس در اماکن مسکونی بهره‌مند شوند، افزود: نگاه اصلی در این زمینه این است که کتابفروشیها که دریچه‌های تنفسی شهر هستند بسته نشوند و توسعه پیدا کنند.
صالحی درباره بازگشایی کتابخانه مرکزی وزارت ارشاد، اظهار داشت: امیدوارم این کتابخانه به عنوان یکی از کتابخانه‌های جدی اهالی فرهنگ تلقی شود. در کار این کتابخانه فترتی افتاد و این بازگشایی می‌تواند نقطه عطف جدیدی باشد. هر قدر بتوانیم این کتابخانه را به عنوان یک کتابخانه غنی تثبیت و خدمات‌رسانی آن را بیشتر کنیم، مخاطبان می‌توانند با احساس اطمینان به آن مراجعه و از خدماتش استفاده کنند.
کتابفروشیها پاتوق فرهنگی هستند
در ادامه مراسم محسن جوادی معاون فرهنگی وزیر ارشاد نیز اظهارامیدواری کرد با این سه برنامه بتوان به خواسته‌های دیرین معاونت فرهنگی جامه عمل پوشاند و افزود: سامانه نوین مجوز نشر موضوعی است که در مقاطعی برخی از دوستان به سراغ آن رفته بودند اما بسیاری فکر می‌کردند که به سرانجام نمی‌‌رسد و نشدنی است اما این کار با اصرار و پافشاری صورت گرفت.
او با اشاره به برنامه تجلیل از کتاب‌فروشان پیش‌کسوت، گفت: کتابفروشی یکی از حلقه‌های اصلی رساندن محتوا به دست مصرف‌کننده است که در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی ما مغفول مانده و باید تناسبی بین ناشران و کتاب‌فروشان وجود داشته باشد. امیدوارم بتوانیم به مرور این نقیصه را برطرف کرده و تعداد کتابفروشیها را افزایش دهیم زیرا کتابفروشیها نه تنها محل عرضه کتاب بلکه پاتوق فرهنگی و مایه دلخوشی بسیاری از جوانان هستند و در این مکان اهالی کتاب می‌توانند دوستانی داشته باشند تا به آن‌ها در انتخاب کتاب کمک کنند.
در سامانه جدید مجوز نشر خلاها برطرف شده است
در ادامه محمدجواد مرادی‌نیا مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی با اشاره به سامانه نوین مجوز نشر توضیح داد: سامانه قدیم دیگر قابل ارتقا نبود و اصلاحاتی نیاز داشت. در این راستا سامانه جدیدی برای این موضوع طراحی شد. از سویی ارایه توکن به ناشران هزینه‌هایی در برداشت و با توجه به شرایط اقتصادی و واردات این توکن‌ها از خارج از کشور، در سامانه جدید نیاز به توکن‌ها حذف و بار مالی آن از دوش کشور برداشته شد.
او با بیان این که در سامانه پیشین به صورت جزیره‌ای عمل می‌شد، افزود: نمیتوانستیم اطلاعات نهادهای مرتبط مانند خانه کتاب و کتابخانه ملی را در آن داشته باشیم. خوشبختانه در سامانه جدید تمامی این خلاها بر طرف شده است.
مرادی‌نیا با اشاره به مزیت‌های سامانه نوین مجوز نشر، گفت: این سامانه از ضریب امنیت بالاتری نسبت به سامانه قبلی برخوردار است و هر ناشر در هر نوبت مراجعه، رمز یک بار مصرفی را برای ورود به سامانه دریافت می‌کند. همچنین نیازی به توکن نیست و متقاضیان در هر زمان و از طریق هر دستگاه هوشمندی می‌توانند وارد سامانه شوند. از سوی دیگر صدور پروانه نشر نیز از طریق این سامانه قابل پی‌گیری است و دیگر نیازی به حضور فیزیکی متقاضیان نیست. در بحث کارشناسی کتاب، ابلاغ و تطبیق نیز این سامانه فعالیت خواهد کرد و امیدوارم با این روند سرعت بررسی‌ها نیز بالاتر برود.
او با اشاره به افتتاح مرکز اسناد و کتابخانه تخصصی فرهنگ و رسانه، اظهار داشت: در سال 1395 کتاب‌های این مرکز جمع‌آوری و به انباری جهت نگهداری منتقل شدند. در هنگام ورودم به مجموعه یکی از دغدغه‌های دوستان در معاونت امور فرهنگی بازگشایی این کتابخانه بود و پس از بحث و بررسی و جستجوی بسیار به این نتیجه رسیدیم که بخشی از ساختمان شورای فرهنگ عمومی را به محل کتابخانه تبدیل کنیم. البته با توجه به این که منابع بسیاری در کتابخانه بودند، تصمیم گرفتیم بخشی از آثار را به مانند کتاب‌های سنگی، کتاب‌های نفیس، آرشیو روزنامه‌های قدیمی و کتاب‌های تخصصی را به این کتابخانه منتقل کنیم و دیگر آثار غیرتخصصی نیز به نهاد کتابخانه‌ها اهدا شد.
مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی به روند انتخاب کتاب‌فروشان و تجلیل از آن‌ها، اشاره کرد و افزود: با توجه به این که کتاب‌فروشان تهرانی از مزیت‌های نسبی، نسبت به کتاب‌فروشی‌های شهرستان برخوردارند صرفا کتاب‌فروشی‌های استان‌ها را مورد توجه قرار دادیم. معیارهایی را تعریف کردیم و از ادارات فرهنگ و ارشاد در استان‌ها خواستیم تا براساس آن‌ها کتاب‌فروشان استان خود را معرفی کنند. ویژگی‌هایی هم‌چون داشتن سن 60 سال، خوش‌نامی، اثرگذاری در کتابخوانی، قدمت و سابقه فعالیت و بهره‌گیری از رسانه‌های نوین از جمله این معیارها بودند.
به گفته او، از تمامی استان‌ها نامزدهایی انتخاب شدند و در جلسه نهایی با حضور تشکلهای صنفی نتایج بررسی شده و در پایان 7 کتاب‌فروش برای تقدیر انتخاب شدند.
در ادامه از کتابفروشی "بابک" به مدیریت منصور طبرسی از مازندران، کتابفروشی "ناصرخسرو" به مدیریت بهمن عبادالله‌وند از میاندوآب، کتابفروشی "مژده" به مدیریت مهدی مژده از گیلان، کتابفروشی "پاپیروس" به مدیریت شجاع‌الدین دستغیب از بوشهر، کتابفروشی "امیرکبیر" به مدیریت جعفر سامانی از سنندج، کتابفروشی "ناصرخسرو" به مدیریت محمدعلی بهرادفر از همدان و کتابفروشی "یاوریان" به مدیریت اسرافیل یاوریان از اردبیل تقدیر صورت گرفت و جوایز آن‌ها توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اهدا شد.
پایان بخش این مراسم افتتاح مرکز "اسناد و کتابخانه تخصصی فرهنگ و رسانه" بود.