سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: در روزهای آخر اسفند ماه درخت آبی دومین رمان احسان علیرضایی پس از گذشت چهار سال از انتشار رمان تنها روی پله سوم و اولین مجموعه شعر او با نام الثیا منتشر شدند. احسان علیرضایی دانشجوی سال آخر دکتری فلسفه هنر است که سابقه برگزاری چندین نمایشگاه عکس، ساخت فیلم کوتاه، کارگردانی تئاتر و تدریس در دانشگاه را نیز در کارنامه خود دارد.
پیرامون رمان درخت آبی دکتر یلدا آزرمی، مدرس زبان و ادبیات فارسی چنین نوشته است: "مختصرترین تعریف از این داستان در فصل اول نامتعارف آن نهفته است؛ آنجا که نویسنده / راوی به نگارش تنها یک جمله کوتاه اکتفا کرده است:
"درخت شده بودم، آن هم نه یک درخت معمولی، یک درخت آبی."
این جمله به خوبی بیانگر چرایی عنوان کتاب و دو رویکرد اصلی رمان: مینیمالیسم و سورئالیسم است. داستان از منظر ساختاری در دو زمان و مکان متفاوت روایت میشود که در اثنای داستان آرامآرام در یکدیگر ادغام میشوند. در زمان نخست راوی به بیان ماهیت وجودی خود و کیفیت حلول خویش در درخت آبی میپردازد و در زمان دوم به بیان خاطرات هویت انسانی خویش. در واقع راوی با یادآوری خاطراتش میکوشد موقعیت وجودی خود و "معنای زندگی" را دریابد.
"درخت آبی" از جهت تکنیکی یک رمان سیال ذهن و زاویه دید، اول شخص است که البته نویسنده از هردو رویکرد سوبژکتیو و ابژکتیو آن بهره جسته است. این داستان با نثری منسجم، روان و کموبیش شاعرانه در سه فصل با عنوانهای: اختراع اسم، اختراع عشق و اختراع زمان تنظیم شده است و چنانکه از نامگذاری فصلهای دوم، سوم و چهارم بر میآید "هستی، زمان و عشق" درونمایه اصلی این اثر را تشکیل میدهند.
در این رمان، نامهای مستعاری چون واگنر، فیگارو، خانم دالووی، کارامازوف و ... به چشم میخورد که به همراه برخی دیگر از ویژگیهای تکنیکی و ساختاری دیگر مانند لحن گزارشگونهی برخی از فصلها که بی-شباهت به شیوه نگارشی بورخس نیست و یا برخورد مینیمالیستی نویسنده با شخصیتها مانند آنچه که از کالوینو در داستانهایش دیدهایم، باعث ایجاد یک شبکه بینامتنی با آثار نویسندگانی مانند: داستایوسفکی، ویرجینیا وولف، ایتالیو کالوینو، کافکا و... شده است.
بطور کلی این رمان مانند اغلب آثار پستمدرنیستی سرشار از نشانهها و ارجاعات بیرونمتنی است و با توجه به رویکرد مینیمالیستیاش پر از تکرار ایماژها و لایههای مختلف روایی داستان و تلفیق و تبدیل آنها به یکدیگر است که بر غنای ساختار قطعه قطعه و پازل گونه رمان درخت آبی افزوده است. در اینجا برش کوتاهی از کتاب را میخوانیم:
در آغاز تاریکی بود و آن تاریکی همجوار من بود و آن تاریکی خود من بودم. لحظهای شگفت بود. من آنجا بودم، تاریکی آنجا بود و من غرق در جذبهای هراسآور، بیحرکت و منجمد ایستاده بودم و به تاریکی، به خودم نگاه میکردم. نمیدانستم، کجا هستم، در جهان پس از مرگ یا در زهدان زنی فقط احساس میکردم، هستم. شاید این تاریکی آغاز یک حیات تازه بود اما نشانی از هیچکس و از هیچچیز نبود. به هر سو که سر میچرخاندم، تاریکی مطلق بود. سیاهی با همه چیز در آمیخته بود. انگار در سطل رنگ سیاهی سقوط کرده بودم. همچنان متحیر ایستاده بودم که ناگهان دستی وجود مرا لمس کرد و زیر لب چیزی گفت... .
کتاب شعر الثیا مجموعهای از43 شعر سپید این نویسنده است که اغلب آنها بین سالهای 89 تا 95 سروده شده است. در توضیح معنای کلمه الثیا در پاورقی شعری با همین نام در کتاب نوشته شده است که الثیا کلمهای یونانی و به معنای حقیقت و افشا است. مارتین هایدگر این کلمه را دوباره احیاء کرد و آن را در بازتعریف حقیقت در معنای نامستوری و آشکارگی وجود در فلسفهی خویش بکار برد.
رمان درخت آبی در 104 صفحه با قیمت 10000 تومان و کتاب شعر الثیا در 58 صفحه با قیمت 8000 تومان توسط نشر داستان منتشر شده است.