سرویس سینمایی هنرآنلاین: آکی کوریسماکی کارگردان صاحب‌نام فنلاندی پس از شش سال غیبت روز سه‌شنبه تازه‌ترین فیلم خود "وجه دیگر امید" (The Other Side of Hope) را در جشنواره برلین به نمایش گذاشت، فیلمی که برای مهاجرانی که در اروپا به دنبال پناهگاه هستند، طلب بخشش می‌کند.
کمدی – درام "وجه دیگر امید" در نمایش مطبوعاتی خود در برلیناله که یکی از مهم‌ترین رویدادهای سینمایی اروپاست، با تشویق زیاد روبرو شد. فیلم جدید کوریسماکی یکی از 18 فیلم بخش مسابقه بین‌الملل است که امسال شانس دریافت جایزه خرس طلایی را دارند، جایزه‌ای که برنده آن شنبه‌شب مشخص خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، "وجه دیگر امید" که به سبک دیگر آثار کوریسماکی، بی‌پرده و گزیده‌گوست، اولین فیلم او بعد از "لو آور" در 2011 و دومین فیلم سه‌گانه‌ای با موضوع مهاجرت است.
فیلم فنلاندی سرنوشت غم‌انگیز خالد، مهاجر سوری (با بازی شیروان حاجی بازیگر سوری) را روایت می‌کند که برخلاف میل خود از جایی دورافتاده در فنلاند سر درمی‌آورد، مکانی در نگاه اول خصمانه با مردمی کم‌حرف و سرد. مردی درمانده به نام ویکستروم (با بازی ساکاری کوسمانن) که قبلاً فروشنده دوره‌گرد بوده است و اکنون سعی می‌کند در حرفه رستوران‌داری، کار جدیدی را شروع کند، با خالد آشنا می‌شود.
آن‌ها ابتدا با تردید به هم نگاه می‌کنند، اما ویکستروم در نهایت تصمیم می‌گیرد به خالد کمک کند تا زندگی جدیدی در پیش بگیرد. او متوجه می‌شود مشکلات مرد سوری به مراتب بزرگ‌تر از مشکلات شخصی خودش است.
آکی کوریسماکی
کوریسماکی به خبرنگاران گفت خیلی از فنلاندی‌ها ورود پناهجویان مسلمان به کشورشان را یک جور "تهاجم" می‌دانند و به همین دلیل تصمیم گرفت این نگاه را به چالش بکشد.
او با لبخندی شیطنت‌آمیز گفت: خیلی فروتن بودم که ابتدا می‌خواستم تماشاگران را عوض کنم. من می‌خواهم دنیا را عوض کنم. اروپا جای کوچکی است. اول اروپا را عوض می‌کنم و بعد سراغ آسیا می‌رویم!
او افول ارزش‌های دموکراتیک اروپایی را محکوم کرد، اما گفت بعد از آن که دولت آنگلا مرکل از 2015 اجازه ورود بیش از یک میلیون پناهجو را صادر کرد، آلمان یک حرکت مثبت در این زمینه انجام داد.
کوریسماکی که به انگلیسی صحبت می‌کرد، گفت: از این نظر برای خانم مرکل احترام قائلم... او تنها سیاستمداری است که به نظر می‌رسد حداقل به رفع این مشکل علاقه‌مند است.
فنلاند مانند خیلی از کشورهای اروپایی، برای کاهش ورود مهاجران از کشورهای درگیر جنگ مانند سوریه و عراق، سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای اتخاذ کرده است.
حاجی 31 ساله، بازیگر اصلی فیلم "وجه دیگر امید" در شمال شرقی سوریه به دنیا آمد، اما بعد از آشنایی با زنی فنلاندی در دمشق، یک سال پیش از آغاز درگیری‌ها در سوریه در 2011 از این کشور به هلسینکی رفت.
او که خانواده خودش هم ناچار به فرار از سوریه شده‌اند، گفت: خودم را یک شبه پناهنده می‌دانم، چرا که نمی‌توانم به کشورم برگردم.
حاجی در دوران تحصیل در رشته بازیگری در دمشق با کارهای کوریسماکی آشنا شد؛ ابتدا با فیلم "مرد بدون گذشته" (2002) که برنده جایزه بزرگ جشنواره کن شد، اما اصلاً فکرش را نمی‌کرد که سال‌ها بعد در فیلمی به کارگردانی او نقش یک پناهجوی سوری را بازی کند.
او گفت: فیلم، نگاهی عمیق به پناهجویان دارد. آن‌ها انسان هستند که عزیزانی دارند، کسی آن‌ها را دوست دارد؛ تاریخ، احساسات، درد و رنج دارند. یکی از رنج‌های یک پناهجو، نادیده گرفته شدن است.
ساکاری کوسمانن همبازی حاجی، 60 ساله است و در بیش از 10 فیلم کوریسماکی بازی کرده است. او با اشاره به شخصیت خود در فیلم که خالد را از خیابان نجات می‌دهد، گفت: مردم باید بیشتر فعالیت‌های مدنی انجام بدهند و کمی بیشتر شورش کنند.
"لو آور" فیلم قبلی کوریسماکی که داستانی درباره یک پسر مهاجر آفریقایی در شهر بندری فرانسوی لو آور است، در جشنواره کن 2011 برنده جایزه فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم (فیپرشی) شد.
مستند یوزف بویس به برلیناله آمد
روز سه‌شنبه همچنین فیلمی مستند درباره یوزف بویس هنرمند آلمانی (1986-1921) در برلیناله به نمایش درآمد که شامل تصاویر ویدیویی و فایل‌های صوتی دیده و شنیده نشده از این چهره بانفوذ "هنر مفهومی" است که به خاطر کلاه خاص، مجموعه آثارش از جمله اشیاء، نمودارها، عکس‌ها و آثار اجرایی شهرت دارد.
"بویس" (Beuys) به کارگردانی آندرس فایِل مستندساز تحسین‌شده، از دیگر فیلم‌هایی است که برای دریافت جایزه اصلی این دوره جشنواره برلین رقابت می‌کند. فایِل پرتره‌ای از هنرمند جنجالی ترسیم می‌کند که به گفته خودش قهرمان دوران جوانی او بود. فیلم، بویس را در اجراهایش، به عنوان یک استاد هنر، یک فعال اجتماعی و یکی از اولین اعضای حرب سبز نشان می‌دهد.
بویس که جمله معروف "هر کس یک هنرمند است" از اوست، در مستند آلمانی "بویس" در نماهای نزدیک درباره فلسفه خود توضیح می‌دهد، از حادثه سقوط هواپیمایش در جنگ جهانی دوم می‌گوید یا از درختانی که برای پروژه "7000 بلوط" کاشت.
فیلم کاترین دونوو در بخش خارج از مسابقه
از سوی دیگر در روز سه‌شنبه فیلم "ماما" (The Midwife) به کارگردانی مارتن پرووو در بخش خارج از مسابقه نمایش داده شد. کاترین فرو، کاترین دونوو و اولیویه گورمه در این فیلم بازی می‌کنند که تولید مشترک فرانسه و بلژیک است.
از چپ به راست، کاترین فرو، مارتن پرووو، کاترین دونوو
"ماما" داستان کلر (فرو)، زنی مجرد با یک پسر بزرگ است که یک قابله متعهد است و کاملاً خود را در این کار غرق کرده است. زایشگاهی که کلر در آن کار می‌کند قرار است بسته شود. او پیشنهاد یک کلینیک بزرگ‌تر را رد می‌کند، چون روش‌های آن‌ها در مامایی را قبول ندارد. در این بین، یک تماس تلفنی کلر را یاد خاطرات جوانی‌اش می‌اندازد. بئاتریس (دونوو)، معشوقه سابق پدر کلر می‌خواهد او را ببیند. بئاتریس یک کولی واقعی است – پرسروصدا، پرهیجان، خودپسند و کاملاً متفاوت با کلر که شخصیتی حواس‌جمع و کمک‌کننده است. زن جوان‌تر از خود می‌پرسد چرا بئاتریس بعد از این همه سال سکوت ناگهان تصمیم گرفته است از او کمک بگیرد و...
مارتن پرووو کارگردان فیلم "ماما" به خاطر پرتره‌های قوی خود از زنان در فیلم‌هایی چون "سرافین" و "ویولت" شهرت دارد.
نمایش فیلم ستاره "گرگ و میش"
روز سه‌شنبه همچنین فیلم آمریکایی "شهر گمشده زد" (The Lost City of Z) در بخش ویژه برلیناله نمایش داده شد. رابرت پتینسن و چارلی هانام بازیگران بریتانیایی در این فیلم بازی می‌کنند که از روی داستانی واقعی ساخته شده و درباره یک جستجوی نافرجام برای پیدا کردن تمدن آمریکای جنوبی در دل جنگل است.
جیمز گری کارگردان "شهر گمشده زد" است که اولین نمایش بین‌المللی خود را در جشنواره برلین داشت. فیلم از روی رمانی پرفروش نوشته دیوید گران از اعضای تحریریه نیویورکر ساخته شده است.
هانام که بیش از همه برای بازی در سریال "Sons of Anarchy" شهرت دارد در "شهر گمشده زد" نقش پرسی فاوسِت، نقشه‌ساز و جهانگرد بریتانیایی را بازی می‌کند که باور دارد مدت‌ها پیش از ورود اروپایی‌ها، یک جامعه پیشرفته در آمازون بود.
رابرت پتینسن در صحنه ای از فیلم "شهر گمشده زد"
پتینسن ستاره محبوب سری فیلم‌های "گرگ و میش"، نقش هنری کاستین، فرد دست راست فاوسِت را دارد که در چند سفر اکتشافی خطرناک، قبل و بعد از جنگ جهانی اول برای پیدا کردن آن چه فاوسِت "شهر گمشده زد" می‌نامد، او را همراهی کرد.
سی‌ینا میلر (بازیگر فیلم "شکارچی روباه") نقش نینا همسر فاوسِت را بازی می‌کند؛ یک زن مستقل و ماجراجو که آرزو داشت او را در سفرهایش همراهی کند، اما در انگلستان ماند تا سه فرزندشان را بزرگ کند.
داستان از دو جنبه روایت می‌شود. از یک سو فاوسِت به دنبال آن است که در سیستم طبقاتی سفت و سخت بریتانیا، شناخته شود و از سوی دیگر به دنبال آن است که ایده‌های غرب در مورد برتری فرهنگی را رد کند.
گری که آخرین بار در 2013 فیلم "مهاجر" با بازی ماریون کوتیار را روی پرده داشت، گفت این ایده‌ها با توجه به موج ملی‌گرایی که امروز دنیا را در بر گرفته است، برای او جذاب بود.
او در برلین به خبرنگاران گفت: کل دنیا و نژاد بشری، این ضرورت، نیاز، علاقه شدید و گرایش به رده‌بندی را دارد تا آدم‌ها را در طبقه‌های مختلف قرار بدهد.
گری ادامه داد: متأسفانه فکر می‌کنم فیلم بیش از هر زمان دیگر به وقایع امروز مربوط است، برای این که ما نمی‌توانیم کتابی را ببندیم که – اجازه بدهید صادقانه بگویم – نگاهی کاملاً سفید، خیلی نژادپرستانه و استعمارگرانه به دنیا دارد.
از چپ به راست، رابرت پتینسن، چارلی هانام، سی‌ینا میلر و جیمز گری
گری گفت گروه او هفته‌ها با چهار قبیله بومی در آمازون کار کرد، اما او حاضر نشد "یک فیلم مردم‌شناختی" متمرکز بر تفاوت‌های غریب بسازد.
هانام با اشاره به این که کار کردن سر صحنه با وجود عقرب‌ها، مارها و عنکبوت‌های سمی گاهی اوقات خطرناک بود، گفت: کاملاً ماجراجویانه بود.
پتینسن که در سال‌های اخیر بیشتر در فیلم‌های با موضوعات مربوط به بزرگسالان بازی می‌کند و در دو فیلم "نقشه ستاره‌ها" و "کاسموپلیس" به کارگردانی دیوید کراننبرگ ظاهر شده است، گفت خارج شدن از منطقه امن برای او مفرح بود.
او گفت: در زندگی روزمره، زیاد از این فرصت‌ها پیدا نمی‌کنید که در یک جنگل ناپدید شوید. وقتی اولین بار فیلمنامه را خواندم، دوست داشتم در آن بخش‌های دنیا باشم که هنوز جای کند‌و‌کاو دارد و کاملاً غیرقابل کنترل است.
پل ورهوفن کارگردان هلندی رئیس هیئت داوران بخش مسابقه بین‌الملل شصت و هفتمین جشنواره فیلم برلین است که 9 تا 19 فوریه (21 بهمن تا 1 اسفند) برگزار می‌شود.
علی افتخاری