گروه سینمایی هنرآنلاین: سینمای جنگ در ایران بیشتر معطوف به جنگ ۸ ساله ایران و عراق است و از آن با عنوان سینمای دفاع مقدس یاد می‌شود. در این سال‌ها آثار شاخصی با این مضمون تولید شده که برخی از جمله فیلم‌های مهم و کم‌نظیر سینمای ایران به شمار می‌آیند. سینمای جنگ و دفاع مقدس در ایران با نام چند فیلم و چند سینماگر گره خورده است که برخی برای مردم عادی هم یادآور سال‌های حماسه هستند.
ابراهیم حاتمی‌کیا
از فیلمسازان مهم سینمای ایران که در حوزه دفاع مقدس آثار بی‌نظیری خلق کرده است. بخش مهمی از حافظه نسل جوان مردم ایران از جنگ با عراق از طریق فیلم‌های حاتمی‌کیا تصویر شده و از این جهت از اهمیت خاصی برخوردار است. بیشتر فیلم‌های او حول جنگ می‌چرخد اما سعی نمی‌کند آن دوران سخت را به نمایش بگذارد، بلکه واقعیت‌های ۸ سال جنگ تحمیلی و پیامدهای پس از آن را به‌تصویر می‌کشد.
دیده‌بان
این فیلم را می‌توان شروع فعالیت‌های جدی و رسمی ابراهیم حاتمی‌کیا دانست که سال ۱۳۶۷ تولید شد. «دیده‌بان» نخستین فیلم دفاع مقدسی است که در جشنواره‌های بین‌المللی حضور یافت و مورد توجه قرار گرفت. فیلم در هفتمین جشنواره فجر برنده جایزه ویژه هیئت داوران برای بهترین کارگردانی و برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم دوم (بخش فیلم‌های اول و دوم) شد. در خلاصه داستان آمده است: ارتباط خط کمین با نیروهای خودی قطع شده و احتمال سقوط منطقه بسیار زیاد است. مقاومت نیروها برابر دشمن نیازمند حضور دیده‌بان و هدایت آتش سنگین است. عارفی برای پیوستن به خط کمین و دیده‌بانی باید از مسیری عبور کند که زیر آتش شدید دشمن قرار دارد...
از کرخه تا راین
این فیلم که محصول سال ۱۳۷۱ است، به سرنوشت قربانیان بمب‌های شیمیایی در جنگ ایران و عراق می‌پردازد. یکی از نکات مهم فیلم که همچنان در خاطره‌ها باقی مانده، موسیقی ماندگار آن اثر مجید انتظامی است که پس از این فیلم همکاری خود را در فیلم‌های «آژانس‌شیشه‌ای» و «بوی پیراهن یوسف» نیز با حاتمی‌کیا ادامه داد. «از کرخه تا راین» از اولین همکاری‌های سینمای ایران و آلمان است که در یازدهمین جشنواره فیلم فجر با استقبال خوبی مواجه شد و جوایز متعدد کسب کرد. فیلم داستان یک جوان بسیجی به نام سعید است که بر اثر بمب‌های شیمیایی نابینا و همراه گروهی از همرزمانش برای معالجه به آلمان اعزام شده است. لیلا خواهر سعید که سال‌هاست در آلمان با شوهر آلمانی و پسرشان یوناس (یونس) زندگی می‌کند، سعید را در آسایشگاه می‌بیند. یکی از همرزمان بسیجی سعید قصد دارد پناهندگی بگیرد و سعید و دوستانش به او معترضند. با کوشش پزشکان چشم سعید معالجه می‌شود اما...
آژانس شیشه‌ای
«آژانس شیشه‌ای» از مهم‌ترین فیلم‌های سینمای ایران و تولید سال ۱۳۷۶ است. بسیاری فرم این فیلم را مشابه «بعد از ظهر سگی» سیدنی لومت می‌دانند اما حاتمی‌کیا فیلمنامه را با الهام از یک رویداد واقعی نوشته است. فیلم در هفدهمین جشنواره فیلم فجر برنده چند جایزه شد و همچنان از برترین آثار سینمای سیاسی و دفاع مقدس ایران است. در خلاصه داستان آمده است: عباس، بسیجی خراسانی به اصرار همسرش نرگس برای درمان به تهران می‌آید. پزشک توصیه می‌کند عباس باید برای بیرون آوردن ترکش زودتر به لندن برود و حاج کاظم برای اینکه همرزم قدیمی خود را به خارج بفرستد، مشتریان یک آژانس مسافرتی را گروگان می‌گیرد...
علاوه بر این آثار، فیلم‌های «روبان قرمز»، «موج مرده»، «به‌نام پدر» و «چ» از دیگر آثار حاتمی‌کیا برای سینمای دفاع مقدس هستند که هر کدام در زمان خود با موفقیت‌هایی مواجه شدند.
رسول ملاقلی‌پور
زنده‌یاد ملاقلی‌پور از فیلمسازان مهم سینمای ایران بود که آثاری خاطره‌انگیزی از خود یادگار گذاشته است. او با خلق شخصیت‌هایی واقعی به‌گونه‌ای داستان خود را روایت می‌کند که مخاطب خود را در زمان قصه ببیند. «سفر به چزابه» محصول ۱۳۷۴ و یازدهمین فیلم بلند ملاقلی‌پور در مقام کارگردان است که در آن جنگ به شکل هنرمندانه تصویر شده است. این فیلم در زمان خود با استقبال کم‌نظیر منتقدان مواجه شد و ملاقلی‌پور هم درباره آن گفته بود: «سفر به چزابه شخصی‌ترین فیلم زندگی من است. اصلاً به سینما و مخاطب فکر نمی‌کردم. دلم می‌خواست این فیلم را بسازم که پاسخی باشد به تنها خواسته حسن شوکت‌پور از من وقتی هنوز شهید نشده بود. بارها به من گفت بیا و مردانگی کن درباره تنگه چزابه فیلم بساز.»
ملاقلی‌پور آثار متعددی در حوزه دفاع مقدس ساخته که از جمله آنها می‌توان به فیلم‌های «میم مثل مادر»، «پرواز در شب»، «قارچ سمی»، «افق»، «پناهنده» و... اشاره کرد. بسیاری از آثار او همچنان با استقبال مخاطبان مواجه است.
احمدرضا درویش
درویش از فیلمسازان مهم سینمای ایران است که اکثر آثار او با استقبال مخاطبان و منتقدان همراه بوده است. نقطه قوت فیلم‌های درویش، داستان جذاب آنهاست که سبب شده مخاطبان تا انتها با آنها همراه شوند.
کیمیا
«کیمیا» محصول ۱۳۷۳ در سیزدهمین جشنواره فیلم فجر با استقبال کم‌نظیر تماشاگران و هیات داوران مواجه شد و توانست جوایز بسیاری به خود اختصاص دهد. در خلاصه داستان این اثر آمده است: در آغاز جنگ ایران و عراق، همسر رضا باردار است و باید جراحی شود. رضا او را به بیمارستان می‌رساند و خود به اسارت درمی‌آید. همسر رضا حین عمل می‌میرد ولی فرزندش نجات می‌یابد. پس از ۹ سال وقتی رضا از اسارت آزاد می‌شود، پی می‌برد همه اعضای خانواده‌اش را از دست داده است. حال او در جست‌وجوی تنها بازمانده خود است...
دوئل
«دوئل» محصول ۱۳۸۲ و اولین فیلم سینمایی ایران است که با صدای دالبی دیجیتال ضبط شد. این فیلم که از گران‌ترین فیلم‌های مستقل تاریخ سینمای ایران به شمار می‌آید، در جشنواره فجر درخشید و توانست جوایز متعددی به خود اختصاص دهد. در خلاصه داستان آمده است: در بحبوحه جنگ عده‌ای تلاش می‌کنند از خروج یک گاوصندوق از کشور جلوگیری کنند. زینال در این بین به حسن نیت آنها شک و سعی می‌کند گاوصندوق را از چنگ‌شان دربیاورد. گاوصندوق در اروند غرق و زینال اسیر می‌شود. داستان ۲۰ سال بعد، پس از آزادی زینال ادامه می‌یابد و حین درگیری برای تصاحب گاوصندوق حقایقی کهنه آشکار می‌شود.
عزیزالله حمیدنژاد
حمیدنژاد فیلمسازی بدون حاشیه است که با ساختن فیلم‌های «هور در آتش» «اشک سرما»، «ستارگان خاک» و «قله دنیا» زمینه آشنایی بسیاری از مردم را با دفاع مقدس فراهم کرده است.
هور در آتش
این فیلم تولید ۱۳۷۰ است که در زمان خود با استقبال منتقدان در جشنواره فجر مواجه شد و شهید مرتضی آوینی در نقد آن نوشت: «هور در آتش» یک فیلم معمولی نیست؛ حتی در میان فیلم‌هایی که به دوران هشت ساله جنگ تحمیلی توجه یافته‌اند، یک فیلم معمولی نیست. این سخن را به حساب علاقه‌ها و دلمشغولی‌های خاص من نگذارید، گرچه انکار نمی‌کنم که چنین علاقه‌ای وجود دارد؛ بلکه فضایی که در «هور در آتش» تحقق یافته تا آنجا به حقیقت نزدیک است که تماشاگر را به این توهم دچار کند که خود را در برابر یک فیلم مستند ببیند.
مواجهه نسل جوان سینما با دفاع مقدس
در سال‌های اخیر شاهد ظهور فیلمسازان جوانی بودیم که با ساختن آثار قابل تامل در حوزه دفاع مقدس پا به عرصه سینما گذاشتند. نرگس آبیار، محمدحسین مهدویان و منیر قیدی از جمله این افراد هستند.
شیار ۱۴۳
این فیلم به کارگردانی و نویسندگی نرگس آبیار محصول ۱۳۹۲ است و در زمان خود با استقبال کم‌نظیر مخاطبان مواجه شد، در بیش از ۳۰ جشنواره بین‌المللی حضور یافت و ۱۶ جایزه دریافت کرد. آبیار فیلمنامه را از خاطره‌ای به همین نام از کتاب تفحص حمید داودآبادی اقتباس کرد. در متن فیلم، «شیار ۱۴۳» یکی از محدوده‌هایی است که در منطقه جنگی برای مین‌یابی و یافتن اجساد کشته‌شدگان تفحص و کاوش می‌شود.
ایستاده در غبار
فیلمی به کارگردانی و نویسندگی محمدحسین مهدویان محصول ۱۳۹۴ سازمان هنری رسانه‌ای اوج است. این فیلم برای حضور در بخش نگاه نو سی‌وچهارمین دوره جشنواره فیلم فجر انتخاب شد اما با رهیابی به بخش سودای سیمرغ، سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از آن خود کرد. «ایستاده در غبار» در ژانر مستند درام و جنگی به زندگی یکی از سرداران سپاه در جنگ می‌پردازد. احمد متوسلیان که دوران نوجوانی را در سکوت گذرانده، فرمانده لشکری می‌شود که باید در دروازه‌های خرمشهر با دشمن بجنگند اما سرنوشت او فرسنگ‌ها دورتر از مرزهای ایران رقم می‌خورد.
ویلایی‌ها
فیلمی به کارگردانی منیر قیدی که در واپسین روزهای اردیبهشت ۱۳۹۵ کلید خورد. فیلم قصه خانواده‌های فرماندهان سپاه و ارتش را در سال ۱۳۶۵ روایت می‌کند که در زمان خود با استقبال خوب تماشاگران و داوران جشنواره فجر مواجه شد. «ویلایی‌ها» داستان زنانی است که در حوالی جبهه‌های جنگ در یک شهرک حضور دارند و شرایطی دشوار را تجربه می‌کنند.