گروه سینمایی هنرآنلاین: محمدرضا برونی مستندساز در گفتگو با هنرآنلاین با اشاره به اینکه سینمای امید یک بحث پیشینهدار است و شاید معروفترین آن توصیه امام خمینی(ره) به هنرمندان باشد که گفتند هنرمندان سمت هنر انقلابی و هنری که درهم کوبنده ظلم و سرمایهداری باشد و مقابل ستمگری بایستد بروند، گفت: پس از این توصیه، یک بحثی در فضای روشنفکری شکل گرفت که مگر هنرمند باید مرامنامهای داشته باشد و بر اساس آن عمل کند.
وی ادامه داد: افراد مخالف معتقد بودند آنچه بیان میشود از درون هنرمند میجوشد که خود متاثر از جامعه است. در همان زمان شهید مرتضی آوینی مقالهای در این باره مینویسد البته نه نقد کامل ماجرا بلکه با صحه گذاشتن روی آن اثبات میکند حرفی که امام زده عمیق است. این بحث از سالها قبل تا همین لحظه پابرجا بوده و شاید عجیب باشد که کمتر به این مساله پرداخته شده است. گرچه باید مستندهایی در این فضا ساخته و حرفهای مختلف را شنیده و به نقد گذاشته شود.
این مستندساز با بیان اینکه «کاپرا کجاست؟» سراغ یک مصداق عینی رفته و این جزو نقاط قوت اثر است، مطرح کرد: این مستند خود را در بحثهای نظری غرق نکرده است یعنی به جای آنکه بگوید سینما بیانگر جلوهای از درونیات هنرمند و متاثر از جامعه است یا نه و پاسخ نظری به مخاطب بدهد به سراغ مصداق عینی رفته و بسیار دقیق و درست سوژه را انتخاب کرده است.
برونی افزود: این مستند به این نکته میپردازد که اوضاع در حال حاضر ما بدتر از بحران 1930 آمریکا نیست و با این گزاره مخالفان را خلع صلاح میکند. یعنی میگوید سینمای آمریکا حتی در آن دوران از سینمای امید هم تنزل پیدا نکرد و افرادی مانند فرانک کاپرا سینمای امیدوارانه را پی گرفتند و اتفاقا آثار پُرفروشی هم به جا گذاشتند چراکه نیاز مردم بوده است.
وی با بیان اینکه کارگردان به لحاظ فرمی، خلاقیت به خرج داده و برای خروج از یک مستند آرشیوی کامل یک گفتگو در فضای کافه طراحی کرده است تا به ذهن استراحتی بدهد، درباره دیگر نکات برجسته مستند مطرح کرد: «کاپرا کجاست؟» تدوین خوبی دارد و خوشریتم است و این موارد باعث میشود مخاطب با تماشای اثر احساس خستگی نکند. البته بسیاری از نکات در متن اثر رعایت شده و در خروجی برای مخاطب قابل لمس است.
کارگردان «پرزیدنت آکتور سینما» با اشاره به طولانی بودن مستند «کاپرا کجاست؟» عنوان کرد: اگرچه سوژه این مستند، قابل تامل است اما در برخی از سکانسهای فیلم بیش از حد معمول به برخی از مسایل پرداخته شده و این مساله جزو نقاط ضعف فیلم محسوب میشود.
برونی ادامه داد: یکی دیگر از نکاتی که در این پروژه توجهم را جلب کرد این بود که کارگردان معتقد است کاری که جنجال ندارد نباید برای آن جنجال درست کرد. من هم با این گزاره موافقم اما موضوعی که ایشان بر مبنای آن مستندش را ساخته است، جنجالهای واقعی در این سالها داشته است و میتوانست اثر جنجالی باشد. همچنین در این اثر شاهد این هستیم در برخی از سکانسها از دور ایستادن و نزدیک نشدن به دعواهای رایج موضع ضعف به حساب میآید البته حتما در همه موارد جنجال به کار نمیآید اما جایی که کارگردان میتوانست درگیر شود و به چالش بکشد، اتفاق نیفتاده است.
وی تاکید کرد: در «کاپرا کجاست؟» فیلمساز در نقطه دوری ایستاده و به ماجرا نزدیک نمیشود و این اتفاق باعث میشود در پخش، مخاطب محدودتری مستند را ببیند.
به گفته این مستندساز، امروزه یک فیلمساز پایش را از منطقه سه تهران پایین نگذاشته و زندگی نکرده است، اثری از فلاکتبارترین نقاط ایران خلق میکند و میگوید این بازتاب جامعه اطراف من است در صورتی که در چنین جوامعی زندگی نکرده و با نگاه اگزوتیک سراغ این سوژهها رفته است.
برونی بیان صریح نظر کارگردان را جزو نقاط قوت مستند «کاپرا کجاست؟» دانست و مطرح کرد: اساسا آدمهای تنبل و کسانی که میخواهند ژست روشنفکری بگیرند، اظهار بیطرفی میکنند، جرعت بیان صریح مواضعشان را ندارند و به این معتقدند کار بدون قضاوت وجود دارد یا باید وجود داشته باشد اما اینکه کارگردان نظرش را به صورت صریح بیان کرده، جزو نقاط برجسته اثر محسوب میشود.
وی در پایان با اشاره اینکه این اثر با نمایش در محافل هنری و حرفهای میتواند یک ذهنیت تازه برای بازیگران و سینماگران ایجاد کند، خاطرنشان کرد: نمایش «کاپرا کجاست؟» در محافل هنری مانند کانون فیلم و عکس دانشگاهها و... که قرار است درباره آینده خود تصمیم بگیرند و روش خود را انتخاب میکنند، میتواند تاثیرگذار باشد چراکه بحثی فراگیر است و مربوط به سینما نیست. به همین دلیل توصیه میکنم بازاریابی برای این مستند به این شکل صورت بگیرد.
مستند «کاپرا کجاست؟» به تهیهکنندگی و کارگردانی مهدی انصاری که نگاهی انتقادی به سیاهنمایی در آثار هنری-تصویری ایران و واکاوی جایگاه امید در سینمای ایران دارد، تازهترین محصول مرکز مستند سوره است که تازه رونمایی شده و روزهای آینده از تلویزیون پخش میشود.