گروه سینمایی هنرآنلاین: فیلم سینمایی «عنکبوت» به کارگردانی ابراهیم ایرج‌زاد در جشنواره سی و هشتم فجر بدون اینکه به مسابقه سینمای ایران راه پیدا کند، در نوبتی ویژه برای اهالی رسانه به نمایش گذاشته شد و بعد از دو سال بالاخره از ۲۶ بهمن در سینماهای سراسر ایران روی پرده رفت. فیلم روایتی از سعید حنایی، قاتل سریالی ایرانی است و محسن تنابنده، ساره بیات، شیرین یزدان‌بخش، ماهور الوند و مینا ساداتی نقش‌های اصلی آن را بازی می‌کنند.
ابراهیم ایرج زاد در گفتگو با هنرآنلاین درباره شرایط اکران فیلم بعد از دو سال توضیح داد: در جشنواره سی‌وهشتم فیلم فجر پروانه نمایش نداشتیم، چرا که مسئولان آن دوره موافق نمایش فیلم نبودند اما با هزار رفت‌وآمد، گرفتاری و رایزنی بالاخره ساعت ۱۲:۳۰ شب یکی از روزهای آخر جشنواره یک نمایش به ما دادند که با استقبال اصحاب رسانه و منتقدان همراه شد و نشان داد چقدر نسبت به این فیلم کنجکاوی وجود دارد.
وی افزود: متاسفانه بعد از جشنواره سی‌وهشتم کرونا آغاز شد و تعطیلی اجباری گریبان تمام دنیا را گرفت. به هر ترتیب ما به مسیر خود برای اکران فیلم ادامه دادیم و با رعایت ملاحظاتی که اعمال شده بود، پروانه نمایش گرفتیم اما با توجه به شرایط کرونا سعی کردیم صبر کنیم تا اوضاع بهتر شود. این صبر تا قبل از جشنواره چهلم ادامه داشت و قرار بود فیلم را اکران کنیم ولی این اجازه داده نشد. بالاخره بعد از رایزنی‌های متعدد موفق شدیم اجازه اکران «عنکبوت» را بگیریم.
این کارگردان همچنین در پاسخ به این پرسش که نسخه اکران‌شده در جشنواره سی‌وهشتم با نسخه امروزی چه تفاوت‌هایی دارد گفت: حداقل پنج شش مورد اضافه بر همه چیزهایی که در مسیر پروانه ساخت و تولید به ما گوشزد کرده بودند، دوباره روی فیلم اتفاق افتاد اما در دور جدید وقتی فیلم دیده شد، غیر از یک مورد، ممیزی دیگری نداشتیم.
ایرج‌زاده درباره هدف خود از ساختن «عنکبوت» گفت: اول اینکه می‌خواستم از این سوژه مراقبت کنم تا تبدیل به چیز دیگری نشود. به هر حال شاید در ایده‌آل‌ترین حالت هم نتوان تمام جزئیات آن را نمایش داد اما تلاش کردم آن چیزی که به نمایش درمی‌آید همان چیزی باشد که مردم نسبت به موضوع می‌دانند. هدف دوم این بود که حتما فیلم در همین زمان در داخل ایران به نمایش عمومی دربیاید و رنگ پرده را ببیند. خوشبختانه باتوجه به اکران مشهد که از چند روز پیش عملی شد، تقریبا امکان دیده شدن فیلم در سینماهای همه شهرهای ایران فراهم است.
وی درباره مشکل اکران فیلم در شهر مشهد توضیح داد: به خاطر اینکه واقعیت ماجرا در مشهد اتفاق افتاده بود، از همان ابتدا این شهر یک منطقه ممنوعه برای ما به شمار می‌آمد. جدا از اینکه اجازه فیلمبرداری در مشهد نداشتیم، در بحث گویش هم امکان استفاده از لهجه مشهدی نبود. در نهایت تصمیم گرفته شد شخصیت‌های اصلی فیلم یک لحن و آهنگ مشابه و تعدادی واژه مربوط به جغرافیای مشهد را در گویش استفاده کنند.
این فیلمساز در ادامه بیان کرد: وقتی «عنکبوت» را می‌بینید، با دو اتفاق مهم مواجه هستید. اول در بحث انتخاب لوکیشن و دوم در بحث لهجه. مشهد با تهران از بعد جغرافیا تفاوت‌های بسیار دارد. چون مشهد در فلات واقع شده و تخت است ولی تهران پر از تپه و پستی و بلندی. ویژگی دیگر تهران نیز رشته‌کوه‌های البرز هستند که در آن خیلی مشخص است.
ایرج‌زاد ادامه داد: تصمیم ما برای انتخاب لوکیشن این بود که اگر قرار است مشهد نباشیم، طوری کار کنیم که فضای تهران تصور نشود. به همین دلیل با توجه به شناختی که از شهر مادری خود داشتم، یک نگاهی از مشهد را در لوکیشن‌هایی که انتخاب شده رعایت کردیم. بنابراین شهری که در «عنکبوت» تصویر می‌شود، مشهد نیست اما جای دیگری هم نیست.
این کارگردان سینما افزود: این‌ها چیزهایی بود که ما بخشی از آن را مجبور بودیم نداشته باشیم و بخشی از آنها را نیز مجبور بودیم در این حد داشته باشیم. به همین دلیل وقتی به اکران رسیدیم هم شرایطی که در ابتدا مبنی بر تولید نشدن فیلم در مشهد مطرح بود، در راستای اتفاق‌های قبلی خواستار اکران نشدن فیلم در مشهد بودند که خوشبختانه مشکل حل شد.
ایرج‌زاد در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره کارکرد پرداختن به سوژه‌ای که سال‌ها از آن گذشته گفت: زمانی که من و اکتای براهنی نویسنده کار تصمیم گرفتیم این فیلم را کار کنیم، دلیل اصلی‌مان وقوع اتفاق‌های مشابه سوژه فیلم بود که همچنان در حال رخ دادن به شکل‌های مختلف و متفاوت‌تر است.
کارگردان «عنکبوت» در پایان بیان کرد: در نتیجه دیدیم با گذشت ۲۰ سال از این اتفاق، اکنون جامعه پذیرای نمایش و واکاوی چنین سوژه‌ای است تا به این واسطه، تاثیری در افکار عمومی و فضای جامعه گذاشته شود. می‌خواستیم فیلم تلنگری به همه ارکان جامعه از ارگان‌ها و مسئولان تصمیم‌گیرنده و بقیه نهادها باشد تا برای مشکلاتی از این دست و ریشه‌یابی آنها فکری کنند و چاره بیندیشند.