سرویس سینمایی هنرآنلاین: هفتاد و پنجمین دوره جشنواره فیلم ونیز شنبه شب با معرفی برندگان بخش‌های رسمی به کار خود پایان داد و هیئت داوران بخش مسابقه بین‌الملل به ریاست گی‌یرمو دل تورو کارگردان مکزیکی جایزه شیر طلای بهترین فیلم جشنواره را به "رُما" تازه‌ترین ساخته آلفونسو کوارون کارگردان، فیلمنامه‌نویس، تهیه‌کننده و تدوین‌گر مکزیکی اعطاء کرد.
داستان فیلم سیاه و سفید "رما" در مکزیک دهه 1970 روی می‌دهد و قصیده‌ای درباره دوران کودکی خود کوارون است. او با "رما" بار دیگر فیلمی اسپانیایی‌زبان را کارگردانی کرده است. فیلم که آشکارا شخصی‌ترین اثر کارنامه کارگردان 56 ساله تاکنون است، بر دو خدمتکار مکزیکی متمرکز است که به طور خستگی ناپذیری از یک خانواده کوچک از طبقه متوسط در محله رما در مکزیکوسیتی مراقبت می‌کنند.
کوارون بعد از دریافت جایزه گفت: این جایزه و این جشنواره بسیار برای من اهمیت دارند.
کارگردان 56 ساله هنگام ساخت "رما" نه تنها فیلمنامه را از بازیگران فیلمش دور نگه داشت بلکه در اختیار عوامل فنی پروژه نیز قرار نداد تا هر صحنه را بدون آمادگی قبلی کار کنند. "رما" یکی از شش پروژه مورد حمایت شرکت نت‌فلیکس بود که امسال در ونیز به نمایش درآمدند. داده شدند. این فیلم در لیدو بسیار مورد استقبال قرار گرفت و از اولین نمایش از آن به عنوان یکی از شانس‌های اصلی دریافت جایزه شیر طلایی جشنواره یاد می‌شد. از این رو نقش گی‌یرمو دل تورو هم‌وطن کوارون در اعطای جایزه اصلی بخش مسابقه بین‌الملل به "رما" خیلی پررنگ نبوده است.
دل تورو هنگام اعلام برنده جایزه اصلی به شوخی گفت: حالا اجازه بدهید که ببینم نام برنده را می‌توانم درست تلفظ کنم!
او در نشست مطبوعاتی بعد از مراسم اختتامیه گفت: من مثل بقیه داورها فقط یک رأی داشتم. "رما" به اتفاق آرا به عنوان برنده جایزه اصلی انتخاب شد.
کوارون - که خود در سال 2015 رئیس داوران بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره ونیز بود - سازنده تریلر فضایی "جاذبه" با بازی ساندرا بولاک و جرج کلونی است که اولین بار در دنیا سال 2013 در جشنواره ونیز به نمایش درآمد. کوران بعداً برای این فیلم برنده جوایز اسکار بهترین کارگردان و بهترین فیلم شد. کوارون چهار نامزدی دیگر نیز در کارنامه دارد که همه آن‌ها برای فیلم‌هایی است که اولین بار در لیدو روی پرده رفتند: "و مادر تو هم" (2001، نامزد بهترین فیلمنامه غیراقتباسی)، "فرزندان انسان" (2006، نامزد بهترین فیلمنامه اقتباسی و بهترین تدوین) و "جاذبه" (نامزد اسکار بهترین فیلم). ارتباط کوارون با جشنواره ونیز به سال 2001 بازمی‌گردد که "و مادر تو هم" به کارگردانی او برنده جایزه اوسلا بهترین فیلمنامه و جایزه مارچلو ماسترویانی بهترین بازیگر مرد برای گائل گارسیا برنال و دیه‌گو لونا شد. در 2006، "فرزندان انسان" جایزه اوسلا بهترین فیلمبرداری را دریافت کرد که این جایزه به امانوئل لوبزکی رسید. لوبزکی بعداً برای "جاذبه" اسکار بهترین فیلمبرداری را برد.
ونیز قطعاً در سال‌های اخیر برای فیلمسازان مکزیکی خوش‌یمن بوده است: کوارون با "جاذبه" در ونیز موفق ظاهر شد و بعدها در اسکار نیز به موفقیت دست پیدا کرد. همین طور دو فیلمساز هم‌وطن او آلخاندرو گونزالس ایناریتو ("بردمن") و گی‌یرمو دل تورو که سال گذشته با "شکل آب" جایزه شیر طلایی جشنواره ونیز را برد و بعداً برنده اسکار بهترین فیلم شد.
بجز "رما" دو فیلم دیگر بخش مسابقه بین‌الملل هر یک با دریافت دو جایزه پیروز بزرگ این دوره جشنواره بودند: فیلم آمریکایی "سوگلی" تازه‌ترین ساخته یورگوس لانتیموس کارگردان یونانی و فیلم استرالیایی "بلبل" به کارگردانی جنیفر کنت.
درام تاریخی "سوگلی" جایزه بزرگ هیئت داوران را دریافت کرد و جایزه کوپا ولپی بهترین بازیگر زن را نیز الیویا کلمن به همراه داشت. این فیلم تولید مشترک بریتانیا، ایرلند و آمریکاست و کلمن در آن در کنار اما استون و ریچل وایس نقش‌آفرینی می‌کند. داستان "سوگلی" اوایل قرن هجدهم در دوران جنگ بین انگلستان و فرانسه روی می‌دهد و درباره رقابت دو عضو فامیل ملکه آن است که هر دو می‌کوشند سوگلی دربار باشند. کلمن در فیلم نقش ملکه آن را بازی می‌کند که مبتلا به نقرس است و تنها گاهی‌اوقات از تخت‌خواب خود بلند می‌شود و با صندلی چرخدار در قصر می‌گردد.
لانتیموس سال گذشته فیلم تحسین‌شده "کشتن یک گوزن مقدس" با بازی کالین فارل و نیکول کیدمن را روی پرده داشت که یکی از فیلم‌های بخش مسابقه اصلی هفتادمین دوره جشنواره کن بود. فارل و لانتیموس پیش از این در فیلم "خرچنگ" نیز همکاری کردند که سال 2015 در کن برنده جایزه داوران بخش مسابقه اصلی شد و سال 2016 نامزد جایزه اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی بود. "Dogtooth" فیلم دیگر لانتیموس هم سال 2009 در بخش نوعی نگاه کن نمایش داده شد.
"بلبل" جایزه ویژه هیئت داوران را گرفت و جایزه مارچلو ماسترویانی بهترین بازیگر مرد یا زن جوان جشنواره را نیز برای بایکالی گانامبار به همراه داشت.
داستان تریلر تاریخی "بلبل" در 1825 اتفاق می‌افتد و درباره یک محکوم 21 ساله ایرلندی به نام کلر (با بازی اشلینگ فرانسیوزی) است که می‌خواهد انتقام جنایت وحشیانه علیه خانواده‌اش را بگیرد. گانامبار در فیلم نقش یک ردیاب بومی استرالیایی را بازی می‌کند.
جنیفر کنت تنها کارگردان زن بود که امسال در بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره ونیز فیلم داشت. "بلبل" دومین فیلم بلند داستانی او بعد از فیلم ترسناک و تحسین‌شده "The Babadook" در 2014 است.
جایزه شیر نقره‌ای بهترین کارگردان به ژاک اودیار برای وسترن "برادران سیسترز" رسید که اولین فیلم انگلیسی‌زبان کارگردان کهنه‌کار فرانسوی است. فیلم از روی رمان "برادران سیسترز" نوشته پاتریک دوویت نویسنده کانادایی ساخته شده و درباره ایلای و چارلی سیسترز، دو برادر آدمکش حرفه‌ای (با بازی جان سی. رایلی و واکین فینیکس) است که در دهه 1850 در اورگن یک جوینده طلا را تعقیب می‌کنند. جیک جیلنهال و ریز احمد هم در فیلم بازی می‌کنند که تولید مشترک فرانسه، بلژیک، رومانی و اسپانیاست. "برادران سیسترز" در کنار "رما" در ونیز با استقبال گرم روبرو شد.
رایلی حق اقتباس سینمایی از رمان "برادران سیسترز" را سال‌ها قبل خرید و همراه همسرش آلیسن دیکی یکی از تهیه‌کنندگان فیلم است.
"برادران سیسترز" اولین فیلم اودیار 66 ساله بعد از "دیپان" در 2015 است که جایزه نخل طلای شصت و هشتمین جشنواره فیلم کن را دریافت کرد. اودیار در اصل یکی از فیلمسازان محبوب جشنواره کن است. او در سال 2009 با فیلم "پیام‌آور" جایزه بزرگ داوران این جشنواره را برد و با "زنگار و استخوان" نیز در بخش مسابقه حضور داشت.
"برادران سیسترز" تنها فیلم وسترن بخش مسابقه بین‌الملل این دوره جشنواره ونیز نبود. داستان "ترانه باستر اسکراگز" تازه‌ترین ساخته جوئل و ایتن کوئن برادران فیلمساز آمریکایی نیز در غرب وحشی روی می‌دهد. از قضا برادران کوئن برای تازه‌ترین ساخته خود توانستند جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره ونیز را دریافت کنند.
داستان "ترانه باستر اسکراگز" در غرب وحشی روی می‌دهد و در آن شش داستان متفاوت با هم تلفیق شده‌اند. برای اولین بار است که برادران کوئن یک کار را به صورت دیجیتال فیلمبرداری کرده‌اند. برادران کوئن با ژانر وسترن بیگانه نیستند و پیش از این فیلم‌های "شهامت" و "پیرمردها کشوری ندارند" را در این حوزه ساخته‌اند. تیم بلیک نلسن، زوئی کازان، لئام نیسن و تام ویتس در "ترانه باستر اسکراگز" بازی می‌کنند.
برادران کوئن در نشست مطبوعاتی فیلم جدید خود در ونیز گفتند که نوشتن تعدادی از داستان‌های فیلم را 25 سال پیش شروع کردند و در نهایت به این نتیجه رسیدند که این داستان‌ها را در یک فیلم واحد کنار هم قرار بدهند.
سال گذشته از "ترانه باستر اسکراگز" به عنوان یک سریال کوتاه تولید نت‌فلیکس از آن یاد شد. البته همان موقع اعلام شد قرار است حاصل کار به گونه‌ای باشد که این پروژه همزمان قابل پخش تلویزیونی و سینمایی را داشته باشد. برادران کوئن اعلام کرده‌اند "ترانه باستر اسکراگز" در کنار پخش از شبکه نت‌فلیکس، به صورت سینمایی نیز اکران خواهد شد.
از سوی دیگر، جایزه کوپا ولپی بهترین بازیگر مرد به ویلم دافو بازیگر آمریکایی برای "در دروازه ابدیت" به کارگردانی جولین اشنیبل فیلمساز و نقاش آمریکایی رسید. او در این فیلم نقش ونسان ون گوگ نقاش هلندی را در آخرین روزهای زندگی‌اش بازی می‌کند.
فیلم با ون گوگ فقیر در پاریس دهه 1880 آغاز می‌شود، جایی که نقاشی‌های در بهترین حالت نادیده گرفته می‌شوند و در بدترین حالت به‌عنوان آثاری فاقد ارزش مورد تمسخر قرار می‌گیرند. "در دروازه ابدیت" ون گوگ را تا جنوب فرانسه، زمانی که در تیمارستان بستری شد و سرانجام مرگ او در چند سال بعد در 37 سالگی دنبال می‌کند؛ با یک گلوله در شکمش که در فیلم اشنیبل برخلاف آنچه مورخان می‌گویند یک خودکشی نیست.
اشنیبل که خود یک هنرمند است برای فیلم تعدادی از آثار ون گوگ را از نو خلق و به دافو کمک کرد کار کردن با قلم‌مو را یاد بگیرد. دافو در ونیز گفت: کلی صحنه‌های نقاشی در فیلم هست و من باید این کار را یاد می‌گرفتم. جولین یک هنرمند بزرگ و یک معلم بزرگ است.
دافو که بیش از همه برای بازی در نقش عیسی مسیح در فیلم "آخرین وسوسه مسیح" شهرت دارد، نقاش هلندی را در قالب مردی بسیار تنها به تصویر می‌کشد که با پناه بردن به نقاشی و کارش آرامش پیدا می‌کند. او در لحظه‌ای از فیلم می‌گوید: "نقاشی می‌کشم که فکر نکنم." ون گوگ با بازی دافو یک مرد مجنون نیست، اما قطعاً فردی است که از عذاب ذهنی رنج می‌برد.
اسکار آیزاک، روپرت فرند و مس میگلسن دیگر بازیگران "در دروازه ابدیت" هستند که تولید مشترک آمریکا و فرانسه است. امانوئل سینیه بازیگر فرانسوی و همسر رومن پولانسکی نیز در "در دروازه ابدیت" بازی می‌کند. فیلمنامه را اشنیبل، لوییسه کوگلبرگ و ژان-کلود کریر نوشته‌اند.
اشنیبل 66 ساله کارگردان فیلم "پیش از آن که شب فرا برسد" است که خاویر باردم برای بازی در آن نامزد اسکار شد. "زنگ شیرجه و پروانه" دیگر ساخته او در 2007 در جشنواره کن جایزه بهترین کارگردان را گرفت و بعدها برنده یک جایزه گلدن گلوب و نامزد یک جایزه اسکار شد.
"اولین انسان" (First Man) به کارگردانی دامین شازل که فیلم افتتاحیه جشنواره امسال بود، "غیر داستانی" (Non-Fiction) ساخته اولیویه آسایاس با بازی ژولیت بینوش، "وکس لوکس" (Vox Lux) به کارگردانی برادی کوربت با بازی ناتالی پورتمن، "22 ژوئیه" (22 July) به کارگردانی پل گرین‌گرس، "سوسپیرا" (Suspiria) به کارگردانی لوکا گوادانینو، "هرگز رو برنگردان" (Never Look Away) ساخته فلوریان هنکل فون دونرسمارک، "پیترلو" (Peterloo) به کارگردانی مایک لی، "غروب" (Sunset) ساخته لاسلو نمش و "دوران ما" (Our Time) ساخته کارلوس ریگاداس، جزو 21 فیلم بخش مسابقه بین‌الملل بودند، اما مراسم اختتامیه جشنواره ونیز را دست خالی کردند.
سیلویا چانگ بازیگر، نویسنده، خواننده، تهیه‌کننده و کارگردان تایوانی، ترینه دورهلم بازیگر، خواننده و ترانه‌سرای دانمارکی، نیکول گارسیا بازیگر، کارگردان و فیلمنامه‌نویس فرانسوی، پائولو جنووزه کارگردان و فیلمنامه‌نویس ایتالیایی، مالگوژاتا شوموفسکا کارگردان، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده لهستانی، تایکا وایتیتی کارگردان، فیلمنامه‌نویس و بازیگر نیوزیلندی، کریستوف والتس بازیگر اتریشی و نائومی واتس بازیگر بریتانیایی، همکاران دل تورو در هیئت داوری این بخش بودند.
از سوی دیگر داوران بخش مسابقه افق‌ها – دومین بخش مسابقه رسمی جشنواره ونیز – جایزه بهترین فیلم را به " Manta Ray" به کارگردانی پوتیپونگ آرونفنگ اعطاء کردند. "همچنان که می‌مردم" به کارگردانی مصطفی سیاری از ایران یکی از 19 فیلم این بخش جشنواره بود. فاطمه معتمدآریا بازیگر ایرانی یکی از داوران بخش افق‌های ونیز بود.
امسال امیر نادری کارگردان کهنه‌کار ایرانی مقیم آمریکا در ونیز فیلم "فانوس جادویی" (Magic Lantern) را در بخش غیررقابتی Sconfini (با نام سابق سینما در باغ) داشت. رامین بحرانی کارگردان ایرانی- آمریکایی نیز فیلم "پیوند خونی" (Blood Kin) در این بخش به نمایش گذاشت. در همین حال، نسخه ترمیم‌شده فیلم "خشت و آینه" (1343) به کارگردانی ابراهیم گلستان در بخش کلاسیک‌های ونیز روی پرده رفت.
دیوید کراننبرگ کارگردان کانادایی و ونسا رد گریو بازیگر بریتانیایی امسال جایزه شیر طلای یک عمر دستاورد را دریافت کردند و جایزه یک عمر دستاورد "افتخار فیلمساز ژژر لوکولتر" به ژانگ ییمو کارگردان چینی رسید. درام تاریخی/رزمی "سایه" (Shadow) تازه‌ترین ساخته ییمو نیز اولین بار در دنیا در بخش خارج از مسابقه ونیز نمایش داده شد.
امسال تعداد تماشاگران جشنواره ونیز در مقایسه با سال 2017 حدود 19 درصد افزایش داشت و 2470 دست‌اندرکار صنعت در جشنواره حضور داشتند.
هفتاد و پنجمین دوره جشنواره فیلم ونیز 29 اوت تا هشت سپتامبر (7 تا 17 شهریور) برگزار شد.
فهرست برندگان جشنواره فیلم ونیز 2018 به این شرح است:
بخش مسابقه بین‌الملل (ونیز 75)
شیر طلای بهترین فیلم: "رما" (Roma) به کارگردانی آلفونسو کوارون (مکزیک)
جایزه بزرگ هیئت داوران: "سوگلی" (The Favorite) به کارگردانی یورگوس لانتیموس (آمریکا)
شیر نقره‌ای بهترین کارگردان: ژاک اودیار برای "برادران سیسترز" (The Sisters Brothers) (فرانسه/ بلژیک/ رومانی/ اسپانیا)
جایزه کوپا ولپی بهترین بازیگر مرد: ویلم دافو برای "در دروازه ابدیت" (At Eternity’s Gate) به کارگردانی جولین اشنیبل (آمریکا/ فرانسه)
جایزه کوپا ولپی بهترین بازیگر زن: الیویا کلمن برای "سوگلی" به کارگردانی یورگوس لانتیموس (آمریکا)
جایزه مارچلو ماسترویانی بهترین بازیگر مرد یا زن جوان جشنواره: بایکالی گانامبار برای "بلبل" (The Nightingale) به کارگردانی جنیفر کنت (استرالیا)
جایزه بهترین فیلمنامه: جوئل و ایتن کوئن برای "ترانه باستر اسکراگز" (The Ballad of Buster Scruggs) به کارگردانی خودشان (آمریکا)
جایزه ویژه هیئت داوران: "بلبل" به کارگردانی جنیفر کنت (استرالیا)
بخش مسابقه افق‌ها:
بهترین فیلم: " Manta Ray" به کارگردانی پوتیپونگ آرونفنگ (تایلند/فرانسه/چین)
بهترین کارگردان: امیر بایگازین برای "رودخانه" (The River) (قزاقستان/لهستان/نروژ)
جایزه ویژه هیئت داوران: "اعلام" (The Announcement) به کارگردانی محمود فاضل جوشکون (ترکیه/بلغارستان)
بهترین بازیگر مرد: قیس ناشف برای "تل آویو در آتش" (Tel Aviv on Fire) به کارگردانی سامح زعبی (لوکزامبورگ/فرانسه/اسرائیل/بلژیک)
بهترین بازیگر زن: ناتالیا کودریاشووا برای "مردی که همه را غافلگیر کرد" (The Man Who Surprised Everyone) به کارگردانی ناتاشا مرکولووا، الکسی چوپوف (روسیه/استونی/فرانسه)
بهترین فیلمنامه: پما سدن برای "Jinpa " به کارگردانی خودش (چین)
بهترین فیلم کوتاه: " Kado" به کارگردانی آدیتیا احمد (اندونزی)
شیر آینده - جایزه لوییجی دی لورنتیس بهترین فیلم اول: "روزی که سایه خود را گم کردم" (The Day I Lost My Shadow) به کارگردانی سوداده کادان (سوریه/لبنان/فرانسه/قطر)
کلاسیک‌های ونیز:
جایزه بهترین فیلم ترمیم‌شده: "شب سان لورنتسو" (The Night of the Shooting Stars) به کارگردانی برادران تاویانی (ایتالیا)
جایزه بهترین مستند درباره سینما: "باستر بزرگ: یک ضیافت" (The Great Buster: A Celebration) به کارگردانی پیتر باگدانوویچ (آمریکا)
بخش واقعیت مجازی
بهترین واقعیت مجازی (VR): " Spheres: Chorus of the Cosmos" به کارگردانی ایلایزا مکنیت (آمریکا/فرانسه)
بهترین تجربه واقعیت مجازی (VR): " Buddy VR" به کارگردانی چاک چائه (کره جنوبی)
بهترین داستان واقعیت مجازی (VR): "جزیره مردگان" (Isle of the Dead) به کارگردانی بنجامین نویل (فرانسه)
برخی از جوایز جنبی:
جایزه فیپرشی (انجمن منتقدان بین‌المللی)
بهترین فیلم بخش مسابقه بین‌الملل: "غروب" به کارگردانی لاسلو نمش (مجارستان/فرانسه)
بهترین فیلم بخش افق‌ها و بخش‌های موازی: "همچنان در حال ضبط" (Still Recording) به کارگردانی سعید البطال و غیاث ایوب (سوریه)
جایزه SIGNIS: "رما" به کارگردانی آلفونسو کوارون (مکزیک)
تقدیر ویژه: "22 ژوئیه" به کارگردانی پل گرین‌گرس (نروژ/ایسلند)
جایزه سینماهای اروپا: "جوی" (Joy) به کارگردانی سودابه مرتضایی (اتریش)
جایزه اینترفیلم: "تل آویو در آتش" به کارگردانی سامح زعبی (لوکزامبورگ/فرانسه/اسرائیل/بلژیک)
علی افتخاری