گروه تجسمی هنرآنلاین: نمایشگاه «احیای هنر پرده‌کشی و نقاشی قهوه‌خانه‌» با آثاری از مهدی طالع‌نیا در خانه هنرمندان ایران برگزار شد. طالع‌نیا در گفتگو با هنرآنلاین درباره این نمایشگاه گفت: هنر پرده‌کشی یکی از هنر‌های سنتی منسوخ در ایران است که بیش از ۲۰۰  سال عمر دارد. بر اساس آمار‌های وزارت میراث فرهنگی از حدود سی چهل سال پیش کارگاه‌های آن تعطیل و این هنر منسوخ شده است. ولی ما تلاش کردیم این هنر را دوباره احیا کنیم.

طالع نیا ادامه داد: روزگاری نقال‌ها پرده درویشی را به دوش می‌گرفتند و به کوچه و خیابان می‌رفتند و آن را می‌خواندند. این پرده‌ها همیشه الگوی مشخصی داشتند و در همه آن‌ها قمر بنی هاشم در مرکز تصویر قرار گرفته و افراد دیگر در اطراف او هستند. دیدگاه مذهب محور و معاد باور در این آثار وجود داشت و ما هم در گام نخست فعالیت خود پرده‌ها را با همین موضوع احیا کردیم.

طالع نیا افزود: این پروژه را از سال ۹۵ شروع کردم و از ابتدا با یک گروه از نقال‌ها گفت و گو کردم و در یک هیئت پژوهشی مطالب را جمع کرده و بر اساس مجموعه آن مطالب پرده‌ها را نقاشی کردیم. به عنوان مثال یک پرده کاملاً عاشورایی درست کردیم که وقایع از عید غدیر تا روز عاشورا در آن آمده است و در واقع ریشه‌یابی عاشورا است و این واقعه را به صورت ریشه‌ای تصویر‌سازی می‌کند.

او درباره جایگاه پرده خوانی در جامعه امروز گفت: پرده خوانی به مردم دیدگاه می‌دهد و همان چیزی که توسط خطیب گفته می‌شود در این پرده‌ها تصویر‌سازی شده است. در یک پرده می‌توان یک کتاب ۳۰۰ صفحه‌ای را گنجاند و نقال می‌تواند به خوبی آن را به شنونده انتقال دهد. ما از روز اول ماه محرم در مناطق مختلف پرده‌خوانی داشتیم و پیش از این هم در مراسم گوناگون و در مکان‌های مختلف شهر اجرا داشتیم. در این پروژه پرده‌کش‌ها و پرده‌خوان‌ها با هم کار می‌کنند و این تلاش گروهی خیلی خوب جواب داده است. وقتی پنج سال پیش را با امروز مقایسه می‌کنیم می‌بینیم که چقدر تفاوت ایجاد شده است و در تمام مناسبت‌هایی که اجرای پرده خوانی داریم استقبال مردم بی‌نظیر است. وقتی پرده خوانی وارد اجتماع می‌شود جایگاه خودش را پیدا می‌کند و از آن استقبال می‌شود. پایه جامعه ما سنتی است و یک پوسته مدرن دارد. بنابراین وقتی مسائل سنتی مطرح شده و با مدرنیته ترکیب می‌شود، پست مدرن وطنی به وجود می‌آید که خیلی جذاب است.

مدیر و موسس انجمن نقاشی قهوه‌خانه‌ای ایران درباره سایر فعالیت‌های خود در این حوزه گفت: گام دوم ما در احیای پرده کشی این بود که اولین نمونه شاهنامه‌ای آن را درست کردیم. پرده‌کشی نوعی نگارگری است و تمام مکاتب نگارگری ایرانی دارای شاهنامه‌نگاری و علوی‌نگاری بودند، اما تنها جریان نگارگری که این دو را نداشت هنر پرده کشی بود. ما این کار را انجام دادیم و به این ترتیب پرده کشی را به هنر ملی-مذهبی تبدیل کردیم. نکته دیگر آن است که این هنر مرد محور بوده و همه قهرمان‌های آن مرد بودند ولی ما اولین نمونه زنانه را برای تکریم مقام زن در جامعه معاصر درست کردیم و بر اساس محتوای شاهنامه، سی زن مهم شاهنامه را در یک تصویر آوردیم که در مرکز آن شیرین سوار بر اسب سفید دیده می‌شود. در بخش دیگری از کار خود میانبری هم به پرده‌های سینمایی زدیم. پرده‌های سر در سینما که قبلاً نقاشی می‌شد سالهاست منسوخ شده ولی ما سعی کردیم پیوندی میان پرده کشی و این پرده‌های سینمایی ایجاد کرده و رویکرد‌های معاصر آن را بررسی کنیم.

او با بیان اینکه همه این پرده‌ها را خودش نقاشی کرده است گفت: من فارغ التحصیل دانشگاه هنر هستم و کارم پژوهش هنر است. برای این پروژه با نقال‌ها و دراویش ارتباط گرفتم و درباره پرده‌ها و قصه‌ها صحبت کردیم. پرده‌ها را در موزه‌ها پیدا کرده و بر اساس آن‌ها تطبیق اسطوره انجام دادیم. به گفته یونگ فقط یک اسطوره مادر وجود دارد که در جغرافیا و زمان‌های مختلف به شکل‌های گوناگون در آمده است. ما هم بر اساس پرده اصلی، پرده‌های دیگری را کار کردیم. این آثار کاملاً به شکل سنتی اجرا شده و حتی متریال و ابعاد آن‌ها کاملاً مطابق نمونه‌های قدیمی است. این آثار را به پژوهشکده میراث فرهنگی ارائه دادیم و نشان ملی از وزارتخانه دریافت کردیم.

طالع نیا با بیان اینکه پرده‌خوانی یک هنر رسانه‌ای بوده است ادامه داد: کار ما تولید محتوا است و زمانی که یک پرده ساخته می‌شود در واقع محتوایی در حال ساخته شدن است. ما الان زیر پوست سنت مسائل معاصر را مطرح می‌کنیم و به مسائل روز جامعه پرداختیم که مطرح کردن این‌ها باعث ایجاد گفتمان می‌شود.