گروه تجسمی هنرآنلاین: دومین دوره پروژه هنری خور در حال برگزاری است و پس از داوری مرحله اول، ۳۰ هنرمند به فهرست برتر منتخب داوری راه یافتند. نمایشگاه مجازی آثار این افراد در وب‌سایت گالری سرادی‌پور و فضای نمایشی وب‌سایت آرتسی برپاست و در روزهای آینده پنج نفر برتر پروژه هنری خور ۱۴۰۰ اعلام خواهند شد و هم‌زمان با اختتامیه نمایشگاه، برنده نهایی دومین دوره پروژه هنری خور معرفی می‌شود. پیام خلیلی دبیر این رویداد در گفت و گو با هنرآنلاین به ارائه توضیحاتی پیرامون پروژه هنری خور پرداخت.
درباره شکل‌گیری پروژه خور کمی توضیح دهید و آیا از ابتدا قرار بود این رویداد به شکل سالانه برگزار شود؟
از ابتدای تاسیس گالری انتخاب هنرمند برای ما یک چالش بود. در نظر داشتیم گالری دو گروه هنرمند داشته باشد؛ هنرمندان شناخته شده، و هنرمندان گمنامی که احتمال می‌دادیم می‌توانند در آینده، هنر ایران و به دنبال آن خاورمیانه را تحت تاثیر خود قرار دهند. این قسمت دوم، کار بسیار ظریف و پر ریسکی است که اغلب گالری‌ها با احتیاط فراوان وارد این حیطه می‌شوند. خیلی مایل بودیم برای انتخاب هنرمندان نوظهور به جای دخالت اراده و سلیقه شخصی خود به دنبال یک ساز و کار مشخص باشیم که خروجی آن هنرمندانی باشند که توسط صحنه هنر بین‌المللی از هر نظر مورد بررسی قرار گرفته‌اند. برنامه بر این بود که نمایشگاه‌هایی را به صورت سالیانه در لندن و یا نیویورک کیوریت کنیم و با بازخوردی که از آن نمایشگاه‌ها می‌گرفتیم افراد مدنظر را انتخاب کنیم. طبق برنامه و زمانبندی گالری این رویداد قرار بود در سال ۲۰۲۴ شروع شود، اما همه‌گیری کرونا باعث شد این اتفاق حدودا ۴ سال زودتر با کیفیتی متفاوت‌تر و بهتر از آنچه مدنظرمان بود رخ دهد.
چرا در این رویداد موضوع مشخصی برای هنرمندان در نظر گرفته نشده است؟
می‌توان دو دلیل را مطرح کرد؛ نخست، موضوع‌مند کردن رویداد و اینکه تنها آثار خلق شده حول محور یک موضوع مشخص پذیرفته شوند به این معنی است که شما بخش بزرگی از هنرمندان مستعدی که در آثارشان به موضوعات متفاوتی می‌پردازند را از دست می‌دهید. ضمن اینکه تعیین معیارهایی برای سنجش مطابقت آثار ارسالی با موضوع اعلام شده امر بسیار چالش برانگیر و مسئله دشواری است. به طور مثال چطور می‌توان تطابق آثار انتزاعی و غیر فیگوراتیو با موضوع را ارزیابی کرد؟ دوم، تجربه رویدادهای موضوع محوری که سالیان گذشته از سوی مراکز دولتی و خصوصی برگزار شده نشان می‌دهد اعلام یک موضوع واحد، موجب می‌شود هنرمندانی که تاکنون دغدغه آن موضوع خاص را نداشتند، با انگیزه شرکت در رویداد به خلق آثار تصنعی و کم عمقی دست بزنند که هیچ ارتباطی با تجربیات هنری پیشین آن‌ها ندارد. در نتیجه شما با حجم زیادی از آثار سفارشی، کم‌مایه و بی‌کیفیت روبرو خواهید شد. بنابراین با آزاد گذاشتن موضوع و همچنین ابعاد آثار، شما بخت بیشتری برای دریافت آثار هنری اصیل‌تر و خلاقانه‌تر خواهید داشت.
این رویداد به نقاشی و طراحی اختصاص دارد. چرا فرصتی برای حضور هنرمندان رشته‌های دیگر فراهم نشده است؟
سیاست فعلی گالری ارائه آثار طراحی و نقاشی است و به طبع آن رویداد خور در دو دوره اول به این رسانه هنری اختصاص داشت. هر چند ایده‌هایی برای افزودن رسانه‌های هنری دیگر هم وجود دارد که البته برای حفظ سطح کیفی رویداد نیاز به تامل بیشتر و ایجاد بسترهای نظری و همچنین زیرساخت‌های فنی دارد. با این حال امیدوار هستیم که در سال‌های آینده با برنامه‌ریزی دقیق به صورت گام به گام امکان شرکت سایر رشته‌های هنرهای تجسمی فراهم شود.
آیا قضاوت آثار طراحی در کنار آثار نقاشی انجام می‌شود؟ این مسئله مشکلی را برای داوری ایجاد نمی‌کند؟
قطعا مقایسه یک اثر طراحی کوچک با یک نقاشی بزرگ و قضاوت میان آن‌ها کار آسانی نیست. ولی در هنر معاصر به ویژه میان دو رسانه نقاشی و طراحی مشترکات زیادی وجود دارد و در موارد متعددی مرز میان آثار نقاشی و طراحی چنان باریک و کمرنگ شده است که به راحتی نمی‌توان آن‌ها را به صورت قطعی به یکی از این دو دسته متعلق دانست. با توجه به این موضوع گالری تمایل داشت آثاری که روی این مرز حرکت می‌کنند هم سهمی در رویداد داشته باشند. در ضمن جا دارد به این نکته هم اشاره شود که معیار قضاوت داوران تنها یک اثر نبوده است بلکه هویت هنری هنرمندان از روی مجموعه آثار ارائه شده در کنار مواردی مثل استیتمنت و… مورد ارزیابی قرار گرفته است.
شرکت‌کنندگان این سالانه در چه بازه سنی هستند؟
از منظر کلی هنرمندان جوان بیشترین سهم را دارند. امسال شرکت‌کنندگانی در بازه سنی ۲۴ تا ۵۰ سال حضور داشتند.
درباره نحوه انتخاب داوران این رویداد توضیح دهید.
در این دوره در انتخاب داوران دو ویژگی را مدنظر داشتیم؛ در وهله اول تسلط داورها بر هنر معاصر خاورمیانه و همچنین سابقه فعالیت‌شان در این حوزه، و در مرحله بعد سعی کردیم افرادی با تجربیات و زمینه‌های حرفه‌ای متفاوت را از میان کیوریتورها، نویسندگان، منتقدین هنری و هنرمندان انتخاب کنیم. به اعتقاد ما با توجه به معادلات جاری هنر معاصر و نقش تعیین‌کننده نهادهای هنری و دست‌اندرکاران شاغل در این نهادها، قضاوت آثار هنری توسط هنرمندان باتجربه‌تر و اساتید هنر، به تنهایی نمی‌تواند تصویر روشنی از جایگاه یک هنرمند در صحنه هنر بین‌المللی ارائه دهد. بنابراین هیئت داوری امسال متشکل از افرادی آشنا به هنر معاصر خاورمیانه و در عین حال با سوابق کاری متنوع است.
نوع داوری آثار در دوره نخست پروژه خور نظرات مختلفی به دنبال داشت. آیا امسال نیز هر داور تعدادی از آثار را داوری می‌کند؟
خیر. گالری سرادی‌پور با آغوش باز پذیرای نقطه نظرات متفاوت است. در همین راستا امسال با برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته، و با بازتعریف فرایند داوری بستری ایجاد شد که تک تک داوران، آثار کلیه شرکت‌کنندگان واجد شرایط را مورد بازبینی و قضاوت قرار دهند. بنابراین ۵ هنرمند برگزیده نهایی، نتیجه همفکری و توافق میان اعضای هیئت داوری در جلسات گروهی هستند.