گروه تجسمی هنرآنلاین: نمایشگاه مروری بر سه دهه فعالیت‌های هنری نوشین نفیسی، از مجموعه رویدادهای «رود زنده‌ هنر» در موزه هنرهای معاصر اصفهان برپاست. نوشین نفیسی متولد سال ۱۳۳۸در اصفهان است. او سال ۶۵ برای آموختن نقاشی راهی تهران شد و پس از آن در نمایشگاه‌های متعدد داخلی و خارجی آثار خود را به نمایش گذاشت. آموزش هنر به کودکان و سالمندان نیز از جمله فعالیت‌های اوست.

نفیسی در گفت‌وگو با هنرآنلاین با بیان اینکه حدود ۱۸۰ تابلو نقاشی، ۲۰ ویدئوآرت و ۱۵ چیدمان در این مجموعه دیده می‌شود، درباره فعالیت‌های هنری خود گفت: از سال ۶۵ در تهران شروع به آموختن نقاشی کردم و نزد استادان مختلف آموزش دیدم. دهه ۷۰ فقط به نقاشی پرداختم اما سال ۸۰ نخستین نمایشگاه چیدمان و هنر مفهومی خود را در اصفهان برگزار کردم و همان آثار بعداً در گالری آریا نیز به نمایش درآمد. این سرآغازی شد برای شرکت در نمایشگاه‌های هنر مفهومی، چیدمان، پرفورمنس و.... با این حال همیشه نقاشی را ادامه دادم و در تهران و کشورهای مختلف نمایشگاه گذاشتم. در طول این سال‌ها مدیاهای مختلف هنری را به تناوب کنار یکدیگر استفاده کردم و به مقتضای کانسپتی که مدنظرم بود از آن‌ها بهره بردم.

نفیسی ادامه داد: نقاشی‌های من با موضوعات مختلف و در سبک‌های گوناگون کار شده‌اند. همیشه از زیست و تجربه شخصی خودم در کارها استفاده کردم و به همین دلیل آثارم بیشتر جنبه بیانگری و اکسپرسیونیستی دارد. اما این تجربیات را به مسائل و موضوعات گسترده‌تری پیوند می‌دهم. به عنوان مثال در یک دوره نقاشی‌هایی داشتم که موضوع اولیه آن‌ها مادربزرگم بود و رنج و درد زندگی او را مدنظر داشتم، اما همین موضوع بسط پیدا کرد و به یک مادرِ بزرگ همه انسان‌ها تبدیل شد. تمایلم بیشتر به نقاشی فیگوراتیو است اما چون هر مجموعه یک کانسپت مشخص دارد، بر اساس آن کانسپت نحوه کارم را انتخاب می‌کنم.

او درباره گرایش خود به هنر محیطی گفت: من فردی تجربه‌گرا هستم و هر چیز را که بتوانم در آثار خود استفاده کنم حتما تجربه می‌کنم. از سال ۹۰ تا به حال بیشتر در محیط طبیعی کار کردم و هرچه جلوتر رفتم کارهایم بیشتر با طبیعت در ارتباط بوده است. پیش از آن در دهه ۸۰ یک گروه هنری بودیم که بدون این که شناخت و اطلاعات زیادی درباره هنر محیطی داشته باشیم در این زمینه کار می‌کردیم. در آن زمان لندآرت در ایران مقوله جدیدی بود و کمتر کسی در این زمینه فعالیت می‌کرد. من با دوستان در طبیعت کار می‌کردم و این راهی برایم باز کرد که بعد هم آن را ادامه دادم.

نفیسی ادامه داد: در این سال‌ها یا در طبیعت کار ‌کردم و یا از عناصر طبیعی برای ساخت آثاری که در گالری‌ها به نمایش می‌گذاشتم بهره بردم. به عنوان مثال پروژه‌ای با عنوان ۳۶۰ را در خانه هنرمندان تهران و عطارخانه شاهی اصفهان به نمایش گذاشتم که مدیوم آن ادویه‌ها و بوی آن‌ها است. بوی ادویه‌ اثری روی حواس و خاطره انسان دارد که برایم اهمیت داشت و از آن استفاده کردم. فکر می‌کنم عناصر طبیعی ظرفیت جدیدی به کار هنرمند می‌افزاید که چیز دیگری نمی‌تواند جایگزین آن شود.

او با بیان اینکه در هنر محیطی رویکردهای مختلفی دارد افزود: گاهی اوقات آثارم جنبه محیط زیستی دارد. به عنوان مثال در تالاب گاوخونی «سوگواره برای پرندگان زاینده‌رود» را کار کردم. در این اثر ده عَلَم با پارچه سفید و پرنده‌های سفید ساختم و آیین عزاداری برای پرندگان را در بستر خشک رود اجرا کردم. اما بعضی از آثار مانند پروژه ۳۶۰ یک برداشت مفهومی از عناصر طبیعت دارد. بعضی از کارها نیز بیشتر جنبه زیبایی‌شناسی دارد، مانند چیدمانی که در شیارهای کوه اجرا کردم که می‌تواند مفاهیم مختلفی را به ذهن آورد. بعضی از آثارم نیز مکان محور است و فضا به کانسپت کارم کمک می‌کند.

نفیسی ادامه داد: هنر محیطی برای من یک شاخه مجزا نیست بلکه آن را جزئی از هنر مفهومی و هنر معاصر می‌دانم. بستگی به حال و هوای هنرمند دارد که چه زمانی بیشتر از این مدیوم استفاده کند. هنر محیطی به من کمک می‌کند مسائل دوره معاصر را بیان کنم و زمانی که موضوع مورد نظرم با این قالب هماهنگ شود از آن استفاده می‌کنم. خودم را در یک دسته‌بندی خاص نمی‌گذارم که بگویم نقاش یا ویدئو آرتیست هستم، بلکه می‌خواهم یک هنرمند معاصر باشم. با این حال در همه آثارم رویکرد من بیشتر استفاده از مصالح طبیعی است و به شکل‌های مختلف از آن‌ها استفاده می‌کنم.

او درباره آثار ویدیوآرت خود گفت: تعدادی از کارهایم ویدئوآرت به شکل مستقل است اما بیشتر آن‌ها ویدئو پرفورمنس هستند، یعنی ویدئوهایی که حاصل ضبط یک پرفورمنس هستند. پرفورمنس هنری میرا است و برای ثبت آن باید از ویدئو استفاده کرد و من هم اغلب کارهایی را که در طبیعت اجرا می‌کنم فیلم‌برداری می‌کنم تا آن لحظه را ثبت کنم.

نفیسی درباره شرایط فعالیت یک هنرمند حرفه‌ای در خارج از تهران گفت: من ۱۷ سال در تهران زندگی کردم و دوره‌های اولیه کارم آنجا بود، اما بعد تصمیم گرفتم به اصفهان برگردم. اگرچه همه امکانات در تهران متمرکز است و برگزاری نمایشگاه برای هنرمندان شهرستانی که رابطه و آشنایی با گالری‌های تهران ندارند بسیار دشوار است، با این حال در تهران و مراکز هنری قالب‌هایی برای هنرمند تعریف می‌شود که آزادی او را سلب می‌کند. به همین دلیل تصمیم گرفتم به شهر خودم برگردم.

نفیسی افزود: هنرمندی که خارج از پایتخت زندگی می‌کند شرایط دشواری دارد زیرا کار او دیده نمی‌شود و نمی‌تواند از رسانه‌های جمعی برای معرفی اثرش استفاده کند. من در این سال‌ها چندین بار در تهران نمایشگاه گذاشتم و مخاطبین با دیدن آثارم تعجب می‌کردند که من تا به حال کجا بودم و چرا هیچ شناختی از من ندارند. این در حالی است که من سالهاست به فعالیت هنری می‌پردازم اما به دلیل دور بودن از تهران برای مخاطبان شناخته شده نیستم. با این حال عقیده دارم که انسان باید تکلیف خود را مشخص کند. برای من شناخته شدن در جامعه در درجه نخست اهمیت نیست، بلکه کار کردن طبق ذهنیت خودم و انگیزه‌ای که برای کار دارم در درجه اول است. در نتیجه همه این سختی‌ها را تحمل می‌کنم تا بتوانم آن طور که می‌خواهم کار کنم.

این هنرمند افزود: امیدوارم شرایط غیرمنصفانه‌ای که برای ارائه آثار در اختیار هنرمندان شهرهای دیگر قرار می‌گیرد از بین برود و امکاناتی برای معرفی آن‌ها فراهم شود. هنرمندان شهرستانی از رسانه‌ها برای معرفی شدن و از امکان نشر و چاپ آثار خود بهره‌مند نیستند. امیدوارم شرایطی فراهم شود که رسانه‌های هنری و انتشارات مختلف به هنرمندان خارج از تهران نیز توجه کنند.