سرویس تجسمی هنرآنلاین: نمایشگاه آثار آیدین باقری و حمیدرضا علی ثانی با عنوان "شهیدگاه بخش دوم" در گالری طراحان آزاد برپاست. آیدین باقری در گفت‌وگو با هنرآنلاین با بیان اینکه بخش اول پروژه شهیدگاه سال ۹۷ در بخش کیوریتوریال تیرآرت در فضای عمومی برگزار شد، گفت: خاستگاه من جامعه‌شناسی است، اما فعالیت‌هایی که بالاخص در هنر معاصر داشته‌ام در واقع تقلایی برای گسترش زبان جامعه‌شناختی بوده است.

او با اشاره به اینکه در این موارد فعالیت‌های بینارشته‌ای اهمیت زیادی پیدا می‌کند، افزود: اغلب آنچه به‌عنوان کار بین‌رشته‌ای می‌بینیم به سمت یکی از وجوه پدید آورنده آن گرایش بیشتری دارد. این در حالی است که در کار بینارشته‌ای نباید هیچ‌کدام از عرصه‌ها بر آن دیگری برتری داشته باشد، بلکه محصول نهایی باید منتهی به جامع دیدن موضوع شود.

باقری ادامه داد: شهیدگاه ماحصل یک موقعیت بینارشته‌ای است که منظری را تخیل می‌کند و سعی می‌کند یک فهم همه‌جانبه نسبت به آن به دست دهد. شهیدگاه نام فضایی است که بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در آن قرار دارد و در واقع گورستانی است که پس از جنگ چالدران، شاه اسماعیل دستور داد کشته‌شدگان جنگ را آنجا دفن کنند. این عنوان را بدین دلیل انتخاب کردیم که بعضی لحظه‌ها در بستر تاریخی ما هست که زن‌ها نقش مهمی در آن ایفا کرده و به اندازه مردان مؤثر بوده‌اند یا باعث تغییرات مهمی در تاریخ ایران شده‌اند، اما همه این بخش‌ها به نحوی حذف شده‌اند.

باقری افزود: در پروژه شهیدگاه در عین اینکه سعی می‌کنیم این لحظات را برجسته کنیم، قصد داریم توضیح دهیم که جنسی از سیطره عقل مذکر در تاریخ‌نویسی و به یک معنا نظام دانش ما وجود داشته است. سیطره‌ای که تمامی روایت‌ها و خرده روایت‌ها را به نحوی غیر زن‌ورانه توصیف و تبیین می‌کند. تاریخ مردانه روایت می‌شود و طبیعی است که در این فرآیند تولید و بازتولید، آنچه واگویی نشود محذوف و به حاشیه رانده می‌شود. ناگفته‌هایی که به‌مرور تصویر گذشته ما را مخدوش کرده و منتهی به از خودبیگانگی تاریخی می‌شود. به چالش کشیدن مسائلی مانند جنس دوم یا فرودست بودن زنان نسبت به مردان و... دقیقا با برجسته کردن چنین لحظات استثنایی ممکن خواهد شد و چه‌بسا ایستادن بر این پرسش اصلی که چرا این لحظات بازگویی و مورد واکاوی قرار نگرفته‌اند؟

او درباره دلیل انتخاب جنگ‌ چالدران گفت: قصد ما این نبود که مواردی منحصربه‌فرد را از تاریخ  پیدا کرده و آن را بررسی کنیم، بلکه کار ما بر مبنای یک روایت خطی تاریخی است و یک روند تاریخی را پیگیری می‌کنیم. بنابراین در هر دوره از این پروژه ممکن است کار ما به یک دوره یا واقعه تاریخی بپردازد.

او درباره آثاری که در این مجموعه به نمایش درآمده است گفت: در این نمایشگاه چندرسانه‌ای یک آرتیست‌بوک قرار دارد که شامل صفحاتی از ۱۹ منبع اصلی روایی تاریخ جنگ چالدران است. در هیچ‌کدام از اینها هیچ‌گونه ارجاعی به حضور زنان نشده است و در واقع زنان به طور کل از این اتفاقات حذف شده‌اند. ما این صفحات را در آرتیست‌بوک آوردیم و به نوعی آن را تخریب و کمرنگ کردیم. نوشته‌های محو شده روی ورق کالک، جنسی از فقدان روایت را در این کار مطرح می‌کند.

باقری ادامه داد: چهار حجم چوبی بر اساس سنگ‌قبرهایی که در شهیدگاه اردبیل موجود هستند ساخته شده که در این آثار متریال کار عوض شده و از آن‌خودسازی صورت گرفته است. قصد ما صرفاً بازنمایی آن سنگ‌قبرها نبوده و دخل و تصرفی در آن‌ها انجام شده است. این چهار حجم چوبی منبت‌کاری شده، پس از ساخت، تخریب شده‌اند تا دچار فرسایش شده و شبیه به مدل اصلی سنگی باشند.

نمایشگاه "شهیدگاه بخش دوم" تا 1 مهر در گالری طراحان آزاد به نشانی میدان فاطمی، میدان گل‌ها، میدان سلماس، شماره 5 برقرار است.