سرویس تجسمی هنرآنلاین: نوریوکی هاراگوچی پیکره‌ساز ژاپنی و از پیروان مکتب مینیمالیسم در سال ۱۹۴۶ در یوکوسوکا در ژاپن متولد شد. او در سال ۱۹۷۰ از دانشگاه نیهون توکیو، در رشته نقاشی فارغ‌التحصیل شد. وی زمانی شروع به نمایش آثار خود کرد که هنوز دانشجو بود و بحران‌های سیاسی رو به رشدی اعم از تظاهرات و شورش‌های دانشجویی در برابر جنگ ویتنام و پیمان امنیتی ژاپن و آمریکا در جریان بود.

یوکوسوکا زادگاه هاراگوچی، بندر اصلی ناوگان هفتم نیروی دریایی آمریکا بود و همین موضوع بر هنر او تاثیر زیادی گذاشت و آثار اولیه او مضمونی ضد جنگ داشتند. نقاشی‌ها و مجسمه‌های اولیه هاراگوچی به زیبایی‌شناسی ابزارآلات نظامی و صنایع سنگین اشاره داشتند و بعدها، مواد مورد استفاده او شامل تیرآهن، قطعات ماشین، روغن کارکرده و لاستیک شدند. 

زیبایی‌شناسی‌ متمایز از سایر هنرمندان معاصر ژاپنی، هاراگوچی را در بستر جنبش مونو-ها که بیشتر به استفاده از مواد طبیعی در آثارشان گرایش داشتند، معطف کرد و امروزه یکی از رهبران این جنبش هنری شناخته می‌شود.

هاراگوچی معمولاً از مواد صنعتی مانند فولاد و بتن در کارهای خود استفاده می‌کند. از آثار مهم او می‌توان به "ماده و فکر" اشاره کرد که ظرف فولادی جوش‌خوردهه مربعی کم‌عمقی است که درون آن با روغن سیاه پر شده است. از آنجایی که روغن برخلاف آب ثابت مانده و خاصیت انعکاسی دارد، این اثر شبیه به یک آینه بزرگ در کف زمین دیده می‌شود.

هاراگوچی نخستین نمونه از این کار را در سال ۱۹۷۱ خلق کر و یک نمونه از این اثر که در سال ۱۹۷۷ به نمایش درآمده بود، توسط موزه هنرهای معاصر تهران خریده شد و همچنان در این موزه نگهداری می‌شود.

نشست خبری نوریوکی هاراگوچی خالق اثر ماده و فکر (حوض روغن) در موزه هنرهای معاصر

هاراگوچی در مهرماه سال 1396 پس از 40 سال به ایران سفر کرد و از اثر "ماده و فکر" خود در موزه هنرهای معاصر تهران دیدن کردند.

او در نشست خبری به همین مناسبت  با ابراز خوشحالی از حضور در ایران و دیدن اثرش گفت: برایم بسیار باعث تعجب بود که بعد از 40 سال این اثر را سالم دیدم. حضور در ایران و ارتباطی که با ایرانی‌ها برقرار کردم برای من تجربه جدید و مفیدی بود. بین ایران و ژاپن مسافت طولانی وجود دارد اما از طریق این اثر ارتباط فرهنگی و معنوی شکل گرفته است.

او با بیان اینکه "ماده و فکر" یک کار انتزاعی است گفت: همیشه تلاش می‌کنم خودم را در اثرم نشان ندهم و به همین دلیل امکان دارد بین نظری که من در مورد یک اثر دارم با نظر بیننده در مورد آن تفاوت وجود داشته باشد. چیزی که برای من بسیار مهم است عمل جسمی است و پرداختن به نظریه چندان اهمیتی ندارد. نکته مهم دیگر زمان است. همانطور که می‌بینید 40 سال پیش مردم این اثر را می‌دیدند و احساسی راجع به آن داشتند و امروزه هم قابل دیدن و درک کردن است. این یک نقش مهم برای هنرمند است که در زمینه اجتماع نقشی را پیدا کند.

هاراگوچی ادامه داد: ماده‌ای که برای ریختن در حوض استفاده کردم روغن سوخته است. قبل از آن در چهارچوب هنر مجسمه‌سازی از این ماده استفاده نشده بود ولی من از آن استفاده کردم. البته استفاده از روغن هیچ معنای خاصی نداشت و مهم انتقال احساس به بیننده است. حوض روغن شکل خیلی ساده‌ای دارد و لازم نیست در مورد آن فکر کنید، کافی است احساسی به شما منتقل شود. این نکته بسیار مهم و شیوه کاری من است.

او با بیان اینکه علاقه دارد اثر دیگری در ایران خلق کند گفت: حدود 20 حوض روغن در کشورهای مختلف ساختم اما فقط در ایران این اثر سالم مانده است. در ژاپن و 5 کشور دیگر نیز این اثر در انبار نگهداری می‌شود و قابل مشاهده برای مردم نیست. وقتی "ماده و فکر" را در موزه هنرهای معاصر دیدم احساس کردم از 40 سال پیش زمان متوقف شده و فقط من پیر شده‌ام.

او در مورد مشخصات حوضی که در تهران ساخته شد گفت: قبل از ساخت هر کدام از آثار به محل رفته و آنجا را بررسی می‌کنم تا بر اساس آن ابعاد و فرم را طراحی کنم. وقتی وارد موزه هنرهای معاصر شدم متوجه شدم در قسمت پایینی 8 ستون وجود دارد و اندازه حوض را بر اساس فضای داخلی آن انتخاب کردم. طول و عرض این حوض 6.40 در 4.20 سانتیمتر و عمق آن 18 سانتیمتر است که با 5 هزار لیتر روغن پر شده است. این کار بزرگترین نمونه از حوض‌هایی است که ساختم.

او ضمن تشکر از ریاست موزه و کارکنان آن برای کمک در مرمت اثر، در مورد مراحل این کار گفت: ابتدا روی سطح حوض تراز گذاشتیم و متوجه شدیم در این 40 سال هیچ تغییری نکرده است. اما اشیاء زیادی مانند سکه داخل آن ریخته شده بود که جمع‌آوری شد. در طول این 40 سال حدود 3 سانتیمتر از حجم روغن کاسته شده بود که با اضافه کردن 800 لیتر روغن سطح آن به اندازه اولیه رسید.  

هاراگوچی در مورد دلیل استفاده از روغن سوخته نیز گفت: به صورت اتفاقی از این ماده استفاده کردم. در آموزش آکادمیک مجسمه‌سازی معمولا از موادی مانند سنگ، برنز و... استفاده می‌شود ولی من قصد داشتم از ماده‌ای متفاوت استفاده کنم. ابتدا به آب فکر کردم اما نمونه‌هایی از آن قبلا وجود داشت. تصمیم گرفتم از روغن و ترکیب آن با رنگ سیاه استفاده کنم اما رنگ به مرور زمان ته‌نشین می‌شد. با توجه به اینکه حتما باید این ماده سیاه می‌بود تا اثر مورد نظر من را نشان دهد از روغن سوخته استفاده کردم که کربن زیادی در آن وجود دارد.