سرویس تجسمی هنرآنلاین: نمایشگاه خط نگاره‌های عبدالله مقدسی با عنوان "نگاره‌های مقدس" در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد. مقدسی قریب به 25 سال است با خوشنویسی کلاسیک آشنا شده و دوره‌های آموزشی را تحت نظر اساتیدی مانند عبدالله فرادی و صداقت جباری گذرانده است. او که در سال 2002 به عنوان یکی از برگزیدگان همایش بین‌المللی خوشنویسی جهان اسلام معرفی شد، چند سالی است گرایش‌های نوینی را در زمینه خوشنویسی ارائه می‌کند. گفت‌وگوی مقدسی با هنرآنلاین را بخوانید.
آثاری که نمایشگاه "نگاره‌های مقدس" ارائه داده‌اید بر چه اساسی شکل گرفته‌اند؟
این تابلوها شامل متن‌های مختلفی می‌شوند. در یک بخش آثار از آیات قرآن یا اشعار شاعران بزرگ ایرانی استفاده شده است و گاه یک بیت شعر در چند اثر به کار رفته است. البته من در زمان نوشتن این آثار مقید به اینکه کلمات خوانده شوند، نبودم و اشعار و کلمات صرفا دستمایه‌ای برای رسیدن به یک فرم بودند. در بخش دیگری از آثار هم فرم‌ها کاملا اگزجره شده و شخصی هستند و از کلیه خطوط مانند نستعلیق، کوفی و... وام گرفتم تا این آثار را به وجود آورم.
چه شد که به فرم جدیدی در خوشنویسی رو آوردید؟
با توجه به اینکه رشته تحصیلی من ارتباط تصویری است، در جریان آموزش هنر به شکستن ساختار علاقه‌مند شدم و بالغ بر 15 سال است در کنار تمرین خطوط کلاسیک این شیوه را هم پیگیری می‌کنم. آثار فعلی من از خطوط کلاسیک ایرانی خیلی فاصله گرفته است و اگرچه در زمینه خوشنویسی سلسله قوانین را آموزش دیدم، اما با به هم زدن آن قواعد سعی کردم دید خود را بازتر کنم.
شما فعالیت‌های هنری در خارج از کشور هم داشته‌اید؟
بله ورک‌شاپ‌هایی در زمینه خوشنویسی در چین و روسیه برگزار کردم که استقبال زیادی از آنها شد. در دانشگاه‌های روسیه، کنفرانس، سخنرانی و نمایشگاه داشتم و شنیدن نظرات هنرمندان آنها درباره آثار من باعث شد از مسیری که رفتم خرسند باشم.
آثاری که در نمایشگاه روسیه ارائه کردید چقدر با آثار نمایشگاه فرهنگسرای نیاوران متفاوت است؟
بسیار تفاوت دارد؛ بعد از تجربه نمایشگاه روسیه و تحلیل و بررسی آن، به دور از تعلقات و تعصبات می‌‌بایست عیار کار را ارزیابی می‌کردم، تعدادی از کارها خوب ولی صرفاً در حد یک تجربه بود البته آثاری هم داشتم که هنوز آنها را بسیار قبول دارم و اعتقاد دارم کارهای خوبی است ولی نه همه آنها. بعد از جمع‌بندی و بازنگری به دنبال رفع نقاط ضعف و تقویت و ارتقای نقاط مثبت گشتم. نمایشگاه نیاوران حاصل یک بازنگری کارشناسانه بود البته تا حدود ۷۰ درصد به اهدافم نزدیک شدم ولی تفاوت آن با نمایشگاه روسیه کاملاً مشهود است.
تعریف‌تان از خط و کارکرد معاصر آن چیست؟
خط به معنی نوشتار اشکالی در قالب مشخص و قاعده‌مند و برای انتقال مفاهیم و احساسات با موجزترین و ساده‌ترین شکل ممکن است که طبعاً در کمترین زمان ممکن این کار را انجام می‌دهد. به تناسب توان انتقال مفاهیم مخاطبین آن گسترده و یا محدود می‌شود و در عین انتقال مفاهیم دربردارنده یک عقبه از تاریخ و فرهنگ و هنر و در یک کلام تمدن می‌تواند باشد. ثبات و یا تغییر و جایگزینی آن بستگی به قدرت انتقال این بار معنایی عظیم دارد. با توجه به تطوّر فرهنگ‌ها و همچنین نقاط مشترک آنها، خط به عنوان معرف و نماینده یک فرهنگ و تمدن به شمار می‌آید. به طور مثال قطعات و کتب دوره‌های مختلف اسلامی، به عنوان شاهکارهای هنر خوشنویسی، نگارگری و تذهیب و تشعیر، ورّاقی و صحّافی، خصوصاً در خورشید بلامنازع آن ایران؛ نمایانگر تمدن بی‌همتای اسلامی بوده، هست و می‌تواند باشد.
چرا آثار این نمایشگاه گونه‌های بسیار مختلف از کارهای‌تان را در بر می‌گیرد؟ و آیا آثار اخیرتان دچار تغییر ویژه‌ای شده است؟
این نمایشگاه دو گروه مخاطب دارد. اول شهروندان علاقمند به زیبایی و هنر که جهت بهره‌مندی و یا کنجکاوی به نمایشگاه سر می‌زنند و دیگر مخاطبین خاص که هنرآموزان، اساتید، مجموعه‌داران و در یک کلام اصحاب هنر را شامل می‌شود. برخی آثار که عمدتاً تجربیات گذشته و از مجموعه شخصی من به شمار می‌آید برای عموم شهروندان قابل فهم‌تر و به ذائقه آنها نزدیک‌تر است؛ همچنین برای هنرآموزان و اساتید سیر حرکت و شاید پیشرفت من را هم به تصویر می‌کشد و برای اخص مجموعه‌داران و متخصصین هم تعدادی از آثار شاخص می‌تواند محل بحث باشد. اگرچه این نوع نگاه معمول نیست و گوناگونی طرح و فرم، لزوماً ممدوح نیست ولی با توجه به مقصد من که معرفی گذشته و حال خود به جامعه هنری و یا هنردوستان ایرانی بود، علی‌رغم نظر نه چندان مساعد بعضی دوستان این دو در کنار هم به نمایش درآمد. آثار اخیر من هم همان طوری که خود گویا هستند، یک رهایی و ساختارشکنی خاصی دارند که به نظر خودم یک جهش محسوب می‌شود که عنایت ویژه صاحب‌نظران و منتقدین را هم به همراه داشت.
آثار بزرگ شما مانند تابلوهای پنج و هفت متری، چقدر مهندسی شده و تا چه حد فی‌البداهه هستند؟
پر واضح هست که آثار با اشل بزرگ، ادبیات، شرایط انجام و نحوه ارائه آن بسیار متفاوت از کارهای کوچک‌تر است. اگر درست محاسبه و اجرا شوند می‌توانند اثر عمیق‌تری هم داشته باشند. البته عکس آن هم صادق است؛ به این معنا که اگر درست محاسبه و اجرا و یا درست ارائه نشود حتماً از اهداف هنرمند و میزان اثرگذاری فاصله می‌گیرد. البته با توجه به حال و هوای آثار من تا اتمام کار نمی‌توان دقیق محاسبه کرد که موفقیت به همراه داشته و یا خیر، این نگرانی تا اتمام کار معمولا با من همراه است.
این آثار را نقاشی خط می‌دانید یا مدیوم دیگری برای آن قائل هستید؟
شروع کار من با کار بر روی خطوط کلاسیک مثل نستعلیق و شکسته با تکنیک‌های رایج نقاشی بود. این کار در بهترین وجه ممکن توسط اساتیدی همچون استاد مرحوم مافی، استاد جلیل رسولی، استاد محمد احصایی، استاد علی شیرازی، استاد نصرالله افجه‌ای و بعضی دیگر از اساتید انجام پذیرفته لذا بهتر دیدم تا آزموده دیگران را تکرار نکنم؛ بنابراین و در طول زمان هم طراحی حروف و خطوط و هم تکنیک‌ها خاص‌تر شد و با توجه به اینکه قید خوانده شدن کم‌کم از کار جدا شد، انتزاع بر فرم نوشتار غلبه پیدا کرد. فی‌الحال چنان از فرم و جغرافیای حروف و کلمات فاصله گرفتم که می‌توان گفت؛ دیگر این فرم‌ها خط به معنی ترتیب حروف و کلمات نیست و بیشتر رو به انتزاعی شدن رفته و این در اسم آثار هم تاثیر گذاشت و آن را از خط نگاره به نگاره تبدیل کرده است.
البته من در ابتدای راهی بی‌پایان هستم. لطف و نظر بی‌پایان پروردگار، عنایت و مشاورت اساتید و منتقدین و هنرشناسان، از شروط لازم این مسیر است. همین‌جا از پدر و مادر و مخصوصاً همسر بزرگوارم صمیمانه تشکر می‌کنم و از دیگر عزیزان که بی‌وقفه و جانانه من را همراهی و حمایت کردند کمال تشکر را دارم.