سرویس تجسمی هنرآنلاین: نمایشگاه "پروسه (مجموعه اول)" که به ارائه آثاری از امیر اثباتی، آراپیک باغداساریان، علی پزشک، محمد طلوعی، محمدحسین عماد، نیما مجلسی، نزار موسوی‌نیا، مهر آرا مولوی و مهدی وثوق‌نیا پرداخته است، این روزها در گالری آ برپاست. آثار این نمایشگاه به نوعی زیر مجموعه‌ای از نوعی پروسه پژوهشی قرار می‌گیرد که با عنوان "study" در هنر معاصر ارائه می‌شود.
البته مبنای "اِستادی" کمی عمیق‌تر و گسترده‌تر از نمایش چگونگی خلق یک پروسه است و در آن به مسائل تاثیرگذار بر هنرمند در خلق یک اثر نیز پرداخته می‌شود؛ اما از منظری دیگر این که روند خلق اثر توسط یک هنرمند در معرض دید مخاطب قرار می‌گیرد نوعی پژوهش به حساب می‌آید.
این نوع نگرش بیش از هر کشور دیگری در غرب رایج است. چرا که به دنبال یک رفتار جستجوگر و کنجکاو هستند، غربی‌ها دوست دارند که از چگونگی روند خلق یک اثر و از شکل و شمایل برخورد هنرمند با اثر هنری در جریان تولید با خبر شوند. این امکان جدای از این که می‌تواند وجهی آموزشی و مطالعاتی داشته باشد به عنوان یک عنصر جذاب برای مخاطب کنجکاو امری هیجان‌انگیز و گاها تماشایی به نظر می‌آید.
البته در غرب این نوع رویکردها بیشتر در قبال سلبریتی‌ها و افراد مشهور صورت می‌گیرد اما در ایران این پروسه در این سال‌ها حول محور هنرمندان تجسمی شکل گرفته است. یکی از نکات مثبت نمایشگاه "پروسه" در انتخاب هنرمندان آن است. هنرمندانی که هرکدام در حوزه‌های کاری خود در عرصه تجسمی از شهرت برخوردارند و به نوعی تماشای چگونگی پروسه ساخت یک اثر توسط این افراد جالب توجه به نظر می‌آید.
مواجهه با جهان شخصی هنرمند
مرتضی آکوچکیان مدیر هنری "گالری آ" و یکی از کیوریتورهای این نمایشگاه در این باره به هنرآنلاین گفت: در این نمایشگاه سعی کردیم به سمت نمایش دادن بخش نامرئی خلق یک اثر هنری برویم. در اکثر نمایشگاه‌های هنری روی خروجی نهایی پروسه خلق اثر هنری تاکید می‌شود. ما هدف‌مان این بود طرحی بریزیم تا بخش‌هایی از پروسه خلق یک اثر هنری که هیچ‌گاه به نمایش در نمی آید اما قابل ردیابی هستند را در مسیر کاری یک هنرمند و یک اثر خاص او دنبال کنیم و آن را به نمایش بگذاریم. در واقع در این نمایشگاه مخاطب با جهان شخصی هنرمندان رو به رو می‌شود.
او ادامه داد: بخش زیادی از پروسه خلق یک اثر هنری در ناخودآگاه هنرمند رخ می‌دهد و ممکن است، هرگز به امر دیدنی تبدیل نشود و برای همین در بخش‌هایی از طراحی این نمایشگاه سعی کردیم برای برخی از هنرمندان فرصت گفتگو با مخاطب درباره این بخش‌ها را بگنجانیم و کنار هر اثر یادداشتی وجود خواهد داشت که در آن هنرمند مسیر خلق اثرش را توضیح می‌دهد.
این گرافیست اظهار داشت: هدف ما این بود که مخاطب شانس داشته باشد چیزی غیر از دیدن اثر نهایی هنری را در این نمایشگاه ببیند. ما آن چیزهای دیدنی که به خروجی یک اثر هنری منتهی می‌شود را به نمایش گذاشتیم. از جمله اتودها و آنچه هنرمند را تحت تاثیر قرار داده است. دنبال این بودیم که ببینیم بین خود هنرمند و اثرش چه چیزهایی ممکن است باقی مانده باشد و ردشان را بشود، گرفت.
مدیر هنری "گالری آ" گفت: برای رسیدن به نتیجه مطلوب فضا را بین رشته‌ای کردیم و رشته‌هایی مانند طراحی لباس، طراحی صحنه، فیلم، معماری و حتی طراحی کاراکتر در انیمیشن را هم به نمایشگاه آوردیم. مخاطب در این نمایشگاه با سیر تحول یک ایده تا خروجی نهایی آشنا می‌شود.
آکوچکیان درباره دو بخش کردن این نمایشگاه بیان کرد: هر هنرمند در این نمایشگاه با فریم‌های زیادی می‌آید. حتی ممکن است با ۲۰ فریم در نمایشگاه حضور داشته باشد. می‌خواستیم فضای گالری را به گونه‌ای به آثار اختصاص دهیم که کار کامل دیده شود و یک فاصله‌ای هم بین کارها باشد و از فضایی به فضای دیگر مخاطب فرصت کنده شدن از کار قبلی را داشته باشد. ما تا پایان سال چندین پروژه با هدف‌گذاری‌های اینچنینی را طراحی کرده‌ایم و قصد داریم به سمت نمایشگاه‌هایی برویم که خلا آن در فضای تجسمی کشور احساس می‌شود.
در "پروسه" مسائل ناخودآگاهم را بررسی کردم
محمد حسین عماد هنرمند مجسمه‌ساز که در نمایشگاه "پروسه" حضور دارد به هنرآنلاین گفت: برگزاری این دست نمایشگاه‌ها به توجه به شرایط و فضای هنر در جهان معاصر بسیار اهمیت دارد. اهمیت به نمایش گذاشتن چگونگی به وجود آمدن یک اثر هنری به آن جهت است که هنرمند می‌تواند نسبت بین فکر اولیه تا اثر نهایی را بررسی کند و می‌تواند دریابد که در طول اجرا چقدر بر آن فکر اولیه پایبند بوده و یا این که در اثر نهایی چه تغییراتی ایجاد شده است.
او ادامه داد: این اتفاق البته در طول تاریخ هنر نیز اهمیت داشته است و برخی آثار هنری مشهور نیز که بررسی می‌شوند، می‌توانند به اطلاعاتی درباره این که چه تغییراتی بر روی یک اثر رخ داد و اثر نهایی بر کدام مبناها شکل گرفته است؛ منتج شوند.
این هنرمند مجسمه‌ساز گفت: در طول خلق یک اثر فکر دیروز، یک ماه بعد و فکر امروز اهمیت دارد و این سوال پیش می‌آید که آیا زمان یک اثر را شامل تغییرات کرده یا این که هنرمند پایبند به اجرای همان ایده اولیه است که از جهات مختلفی به خود هنرمند و مخاطب آگاهی می‌دهد.
او اظهار داشت: به عنوان مثال من در اثری که ارائه کردم، بخشی از طراحی دیجیتال خود را در یک ال سی دی در کنار یک نوشته و خود آثار ارائه کردم. من این حجم‌ها را برای مکان خاصی طراحی کردم و وقتی به شکل قطعی آن رسید، دیدم که از لحاظ شکل درست نیست و خوشم نیامد بنابراین آن اثر را به دو نیم تقسیم کردم و به صورت واژگون ارائه دادم و دیدم که هم فرم و هم مفهوم تغییر کرد. بنابراین من نیاز داشتم این مسئله‌ای که از ناخودآگاهم شکل گرفته بود را بررسی کنم و این یک شکل صحیح برای بررسی این روند بود.
این نمایشگاه نوعی یادآوری بر لزوم نگهداری اسناد است
امیر اثباتی طراح صحنه باسابقه، دیگر هنرمند حاضر در این نمایشگاه به هنرآنلاین گفت: هر اثری یک پروسه تکمیلی را طی می‌کند. مرور این پروسه هم برای خود هنرمند یک تجربه دوباره است و اگر مخاطبی بخواهد شاهد این روند باشد هم نکته‌های جذاب و آموزنده‌ای را به دست می‌آورد که این نشان از اهمیت و فایده این نمایشگاه دارد که بسیار کم در ایران رخ می‌دهد.
او ادامه داد: از سوی دیگر مساله مهمی وجود دارد و آن این که بسیاری از هنرمندان اسناد مربوط به شکل‌گیری یک اثر را معمولا ثبت و نگهداری نمی‌کنند و این باعث تاسف است. من فکر می‌کنم خود هنرمند در یک روند مقایسه‌ای می‌تواند با بررسی پروسه خلق هنری خود، نکات پنهانی را در کارش پیدا کند.
این هنرمند گفت: از طرفی جنبه‌های مطالعاتی این اسناد نیز اهمیت دارد. امروز دست‌نوشته‌های ویکتور هوگو درباره رمان "بینوایان" بسیار اهمیت دارد. آن که این هنرمند کدام جملات را ویرایش کرده یا در دست‌نویس چه نکاتی وجود داشته که در اثر نهایی حذف شده، بسیار مهم است و به همین نسبت من فکر می‌کنم برای مخاطبان هنر نیز نکته‌های جالبی دارد که می‌تواند به تمام هنرمندان تعمیم پیدا کند.
اثباتی گفت: متاسفانه در ایران به این مساله کمتر توجه می‌شود در صورتی که هر کدام از این اسناد و کاغذها می‌تواند گوشه‌ای از زندگی هنری یک فرد را تشکیل دهد و کاربردهای جدیدی را به وجود بیاورد. من فکر می‌کنم این نمایشگاه یک نوع یادآوردی درباره لزوم نگهداری از این اسناد است.
لازم به یادآوری است، نمایشگاه "پروسه (مجموعه‌ی اول)" با ارائه آثاری از امیر اثباتی، آراپیک باغداساریان، علی پزشک، محمد طلوعی، محمدحسین عماد، نیما مجلسی، نزار موسوی‌نیا، مهر آرا مولوی و مهدی وثوق نیا 23 تیر تا 3 مرداد در خیابان کریم‌خان زند، خیابان عضدی (آبان جنوبی)، کوچه اردشیر ارشد، شماره 7 به تماشا در می‌آید.این نمایشگاه بخش نخست از یک پروژه نمایشگاهی است و مجموعه دوم "پروسه" 6 تا 17 مرداد ماه برگزار می‌شود.