به گزارش هنرآنلاین، به نقل از روابط عمومی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کهگیلویه و بویراحمد، همه ساله با آغاز محرم، ماه پیروزی خون بر شمشیر، استان کهگیلویه و بویراحمد شاهد برپایی مراسم و آئین های ویژه ای است که در شهرها، روستاها و مناطق مختلف این استان با حضور مردم مومن و متدین برگزار می شود.
مردم استان کهگیلویه و بویراحمد در این آئین ها که به اشکال مختلف برگزار می شود، عشق و ارادت خود را به حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) و یاران باوفایش نشان داده و در سوگ آنها عزاداری و نوحه سرایی می کنند.
اجرای تعزیه، تشکیل هیئت های عزاداری، سینه زنی و زنجیر زنی، حرکت شتران اسب های سیاه پوش به عنوان نمادی از کاروان کربلا و اسرا، اطعام و نذری دادن به ویژه در شب های تاسوعا، عاشورا و شام غریبان از جمله سنت هایی است که ماه محرم هر سال در استان کهگیلویه و بویراحمد برگزار می شود.
شروه خوانی (نوای جان سوز) زنان ایلی کهگیلویه و بویراحمد یکی از آئین ها در رثای مظلومیت امام حسین (علیه السلام) و یاران باوفای آن حضرت است.
شروه خوانی زنان نوعی نوای غمگینانه به معنای گریستن بر مرده و بیان کارهای شایسته اوست، این نوع موسیقی آوازی با لحنی اندوهبار و سوز درونی از سوی زنان و دختران به گویش های مختلف به صورت تک خوان اجرا می شود.
در این آئین زنان و دختران ایلی و عشایری با بستن کمربندها و شال بندهای سیاه اطراف زن نوحه خوان حلقه می زنند و در غم مظلومیت شهدای کربلا سوگواری می کنند.
در این آئین که از ابتدای محرم در بخش زیلایی آغاز می شود زنان با تشکیل حلقه های جداگانه به طوری که یک نفر به عنوان نوحه خوان (یا شروه خوان) در وسط قرار گرفته و بقیه خانم ها در حالی که چارقدها یا چادرهای سیاه رنگ را به پشت و سینه خود می کوبند به شیوه ای خاص با لباس های محلی نوحه هایی به لهجه لری عزاداری می کنند.
یک پژوهشگر کهگیلویه و بویراحمدی با اشاره به اینکه در گذشته ایلات و عشایر این استان چند روز قبل از ماه محرم با فراهم کردن مقدمات مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) به استقبال محرم می رفتند، اظهار داشت: انتخاب محل عزاداری و نظافت آن و درست کردن علَم ها از مهم ترین این اقدامات بود.
فریدون داوری ادامه داد: همچنین برخی افراد چند روز از قبل از آغاز محرم، هنگام غروب در کوچه ها به راه افتاده و با خواندن برخی نوحه های محلی در مورد آمدن محرم اطلاع رسانی می کردند.
وی درباره شیوه عزاداری مردم استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: خانم ها و آقایان با حلقه های جداگانه برای سید و سالار شهدا عزاداری می کردند، به طوری که یک زن به عنوان تک خوان در وسط قرار گرفته و بقیه خانم ها دست به گردن هم می انداختند و به نوعی خاص و با لباس های محلی عزاداری می کردند و چارقدها یا چادرهایشان را به پشت و سینه خود می زدند. همچنین آقایان در هنگام سینه زنی، کمر همدیگر را گرفته دایره وار می چرخیدند و بر سینه می زدند.
کـُتل بندی و سیاهپوش کردن نیز از دیگر شیوه های سنتی و آئین های عزاداری در ایام حزن انگیز محرم به ویژه در شب تاسوعا و روز عاشورای حسینی در این خطه از ایران اسلامی مرسوم است.
در این آئین اسبی را به عنوان اسب امام حسین (علیه السلام) زین و تزئین کرده و بین هیئت ها می گردانند، نوحه خوانان نوحه می خوانند و گاهی تعزیه واقعه کربلا را به تمثیل اجرا می کنند و زن ها نیز با دیدن این نمایش ها به رسم های محلی شیون می کنند که این آئین به "کتل" مشهور است.
زنان عشایری حجله ای برای حضرت قاسم (علیه السلام) و گهواره ای (به زبان محلی تهته) برای حضرت علی اصغر (علیه السلام) درست می کنند و به آن زنگوله و چشم زخم، آویزان می کنند و روی آن را پارچه سبز می کشند.
زنان در ایام محرم به صورت دایره ای دور این گهواره می نشینند و برای دامادی حضرت قاسم (علیه السلام) و حضرت علی اصغر نوحه (شروه) خوانده و عزاداری می کنند و بعد از آن نیز با وصل کردن سنجاق یا گره زدن پارچه از آنان طلب حاجت می کردند.
آئین تعزیه خوانی سنتی نیز یکی از آئین های فاخر ماه محرم در کهگیلویه و بویراحمد است که به طور معمول از سال ١٢٨٧ در میان اقوام، ایلات و مناطق عشایر نشین این خطه اجرا می شود.
مقتل خوانی و تعزیه خوانی در حقیقت شرح حال تاسوعا و عاشورای سال ٦١ هجری در دشت نینوا و ذکر مصیبت های اهل بیت پیامبر (صل الله علایه وآله وسلم) در کربلا است.
این نوع ذکر مصیبت به صورت نوحه برای مردم بیان می شود و سوگواران برای آنچه بر امام حسین (علیه السلام) و یارانش گذشته به سوگواری و سینه زنی می پردازند.
استان کهگیلویه و بویراحمد نیز که از دیرباز تاکنون به عنوان یک منطقه تماما شیعه نشین معرفی شده از این موضوع مستثنی نبوده و عزاداری برای امام حسین (علیه السلام) در این استان آداب و رسوم خاص و قدمتی دیرینه دارد.
آئین تعزیه خوانی سنتی سوق از جمله آداب و رسوم ویژه مردم استان کهگیلویه و بویراحمد در ایام عزاداری امام حسین (علیه السلام) است که سابقه ١٠٠ ساله در شهر سوق از توابع شهرستان کهگیلویه داشته و در سال ٩٠ در فهرست میراث معنوی کشور ثبت شد.