سرویس تجسمی هنرآنلاین: "دورنما از نمای نزدیک" عنوان نمایشگاهی است که انجمن هنرمندان نقاش ایران به کیوریتوری رزیتا شرف‌جهان از 14 مهرماه در فرهنگسرای نیاوران برگزار می‌کند. این نمایشگاه شامل ۱۷۰ اثر از ۷۶ هنرمند در ۷۰ سال اخیر است و قدیمی‌ترین اثر آن از علی‌اصغر پتگر است که تاریخ ۱۳۲۵ را بر خود دارد. رزیتا شرف جهان در گفت و گو با هنرآنلاین در مورد نقش خود در این نمایشگاه گفت: من عضو انجمن هنرمندان نقاش ایران هستم و 9 سال مسئول کمیته نمایشگاه‌ها بودم بر همین اساس به فعالیت‌های انجمن خیلی اهمیت می‌دهم و باتوجه به تجربه‌ای که در گالری طراحان آزاد و برگزاری نمایشگاه‌های مختلف به دست آوردم، مایل بودم در این زمینه با انجمن نیز همکاری داشته باشم.

شرف‌جهان ادامه داد: برنامه انجمن این بود که همکاری‌هایی با اعضای انجمن انجام شود تا هر نمایشگاه توسط یک کیوریتور و با موضوع مشخصی برگزار شود تا دقت بیشتری در گردآوری و برگزاری نمایشگاه وجود داشته باشد. موضوع "طبیعت" از قبل انتخاب شده بود و من مسئولیت برگزاری این نمایشگاه را برعهده گرفتم. طبیعت یک ژانر است که در تاریخ هنر همیشه وجود داشته و در ایران هم هنرمندان در دوره‌های مختلف به آن پرداخته‌اند.

او با اشاره به اینکه در انجمن بحث‌هایی مختلفی در مورد این نمایشگاه انجام شده، افزود: از طرفی من با نظریه مهمی مواجه شدم که می‌توانست در زمینه رویکرد هنرمندان معاصر به منظره، راه‌گشا باشد. دکتر عشرت عرفانیان در تز دکترای خود در مورد دورنما و چگونگی تغییر ماهیت آن در دوره معاصر، گفته است که امروزه دیگر هیچ جا با منظره طبیعی به مفهوم آن دورنمایی که در قرون گذشته وجود داشته، مواجه نیستیم. از دوره سرمایه‌داری با افزایش جاده‌ها، سدها، تیرهای چراغ برق و... طبیعت تحت کنترل انسان درآمده و در نتیجه به جای منظره با آن مفهوم بکر، با دورنماهای دستکاری شده مواجه هستیم.

کیوریتور این نمایشگاه ادامه داد: در آثار هنرمندان معاصر هم این نوع دورنما بیشتر دیده می‌شود که معمولا همراه با اضطراب، تلخی و نگرانی است. ایران هم چنین راهی را طی کرده و هرچند بعضی هنرمندان هنوز سعی می‌کنند آن حس پناه بردن به طبیعت را در نقاشی منظره نشان بدهند، اما به نظر می‌رسد آنها هم اغلب هنرمندان خارج از تهران هستند. حتی در نگارگری هم با یک طبیعت مثالی مواجه هستیم و منظره واقعی در آنها نمی‌بینیم. در ایران هم دوره کوتاهی در زمان کمال‌الملک و شاگردان او به منظره به صورت مستقل توجه می‌شد، اما در دوران معاصر هم این شکل تغییر ماهیت داده است.

شرف‌جهان افزود: در نهایت یک نمایشگاه پژوهشی فراهم شد تا این نظریه را بهتر توضیح بدهد. حجم آثار بسیار زیاد است اما ادعا نداریم که تمام آثار این ژانر را جمع‌آوری کرده‌ایم. با وجود این سعی کردیم آثار شاخص هر دوره را به نمایش بگذاریم. آثاری از هنرمندان پیشامدرن همچون علی‌محمد حیدریان، علی‌اصغر پتگر و علی‌اکبر صنعتی، سپس نمونه‌هایی از اولین نسل مدرنیست‌ها تا دوره‌ اوج مدرنیسم مانند محسن وزیری‌مقدم، محمود جوادی‌پور و احمد اسفندیاری تا بهجت صدر، سهراب سپهری، منوچهر یکتایی، مارکو گریگوریان، ابوالقاسم سعیدی، کورش شیشه‌گران و ... در این نمایشگاه دیده می‌شود. از نظر کمّی تعداد این بخش از آثار بیشتر است و اسامی شاخصی هم در آنها دیده می‌شود، اما دوره متاخر و هنرمندان جوان برای من اهمیت ویژه‌ای داشت و تاکید زیادی روی آن داشتیم.

او با بیان اینکه بیشتر آثار نمایشگاه شامل آثار نقاشی است افزود: علاوه بر آن آثاری از 2 هنرمند عکاس، 9 اثر ویدئو و تعدادی طراحی به نمایش گذاشته می‌شود. بیشتر کارها را توانستیم از کلکسیونرها و گالری‌دارها امانت بگیریم و آنها بر اساس حسن شهرت انجمن و لطفی که به من داشتند آثار را در اختیار ما قرار دادند.

شرف جهان افزود: به دلیل وسعت پروژه و دسترسی به آثار هنرمندان، برگزاری این نمایشگاه برای انجمن کار ساده‌ای نبود و تلاش زیادی شد تا این کار انجام شود. نمایشگاه بودجه زیادی لازم داشت در حالی که انجمن یک نهاد مستقل است که هیچ درآمدی جز حق عضویت اعضا ندارد. با وجود این اسپانسرهای خوبی داشتیم که باعث شدند این نمایشگاه به خوبی برگزار شود. کاتالوگ نمایشگاه را سازمان زیباسازی شهرداری تهران تدارک دیده و گرافیک آن هم که بودجه زیادی لازم داشت توسط استودیو تهران انجام شد. مسائل ریزتری مانند حمل و نقل، بیمه و... باعث شد در مجموع حدود 140 میلیون تومان برای این نمایشگاه هزینه شود که بیشتر آن از طریق اسپانسرها فراهم شد و حمایت آنها بسیار تاثیرگزار بود.

او در مورد مکان برگزاری نمایشگاه نیز گفت: در یک سال اخیر نمایشگاه‌هایی که انجمن در خانه هنرمندان ایران برگزار کرد با مشکلاتی مواجه بود، بنابراین انجمن به دنبال مکان‌هایی با شرایط بهتر بود تا نمایشگاه‌های بعدی در آنها برگزار شود و به همین دلیل فرهنگسرای نیاوران انتخاب شد.