سرویس تجسمی هنرآنلاین: مهدی وثوقنیا عکاس و مدرس عکاسی که این روزها مجموعهای از عکسهای او با عنوان "پامنار" در گالری راه ابریشم به نمایش گذاشته شده است درباره این نمایشگاه به خبرنگار تجسمی هنرآنلاین گفت: در سالهای اخیر موضوع اصلی کارهای من به چشماندازهای ایران و به ویژه شهرها و مکانها اختصاص داشته است. در نمایش اخیر آثارم که کتاب آن نیز همزمان از سوی نشر بنگاه منتشر شده است، آنچیزی که در شهر وجود دارد ، به تصویر کشیده شده است. در حقیقت این شیوه عکاسی که "Cityscape" نام دارد جنبههای فیزیکی شهر توسط عکاس به شکلی هنرمندانه بازنمایی میشوند. وی ادامه داد: این عکسها در حقیقت به آنچه در نقطهای چون پامنار قابل تعمق است اشاره دارند، تلاش من این است که در این عکسها پامنار امروز را نشان دهم. پامناری که سازههای جدید وارد آن شدهاند و تغییرات با سرعت در آن اتفاق میافتد. به لحاظ رنگ نیز این مجموعه دارای رنگهای ثانویه است به این معنا که رنگهای آن دقیقا همان رنگهایی است که در واقعیت دیده میشوند.
این عکاس که مجموعه قبلی خود با عنوان "انزلی" را نیز با همین شیوه کار کرده است اظهار کرد: مدرنیته و مسائل شهری پس از آن پدیدههایی را در شهرها رقم میزند که قابل توجه هستند. این عکسها میخواهند نمودی از واقعیت باشند به همین دلیل عکسها در کتاب "پامنار" روی کاغذی غیر براق چاپ شده است تا همه جذابیتهای ظاهری که ممکن است به این ترتیب در عکسها ایجاد شود، حذف شوند.
وثوقنیا با بیان اینکه رویکرد او در عکاسی این مجموعه توجه به معماری و بدنه شهر بوده است گفت: آدمها معمولا در این مجموعه حضور ندارند در مجموعه "انزلی" نیز همین رویکرد را به حضور انسان در فضای شهر داشتم. آدمها از این عکسها حذف شدهاند تا فضاها بومیتر باشد و به این ترتیب هر کسی میتواند خودش را در این فضاها تصور کند. در واقع آدمها به شکل فیزیکی حضور ندارند اما داستان آنها در این فضاها جاری است. نبود آدمها به عنوان مهمترین عامل شهری تعمدی است تا به معنای عمیقتری برسیم. وی ادامه داد: رویکرد من در نهایت به سمت نوعی حدیث نفس رفته است و نوعی برداشت من از محیط زیست خودم نیز هست. به همین دلیل من به دنبال اصلاحگری اجتماعی نیستم و عکسهایم بیشتر به مناظر اجتماعی که چند لایه نیز هست میپردازد. با آنکه سالها قبل و در یک دوره زمانی طولانی عکاسی اجتماعی کردهام اما با رویکرد مستند اجتماعی به سراغ این موضوع نرفتهام و تلاش کردم تا با بیانی هنری به عکس مستند نگاه کنم.
فرزان سجودی نشانهشناس معاصر در یادداشتی باعنوان "شهر: روایت گسست و واپاشی" درباره این نمایشگاه نوشته است: شـهر نیـز ماننـد هـر دال دیگـری در گفتمانهای متفـاوت به شـیوههای متفاوتـی مفصلبندی میشـود و در نتیجـه هـر گفتمانـی همسـوی بـا سـازمان کلـی گفتمانـیاش و مناسـباتش بـا اعمـال اجتماعـی و سـاختار قـدرت تصویـر متفاوتـی از شـهر ارائـه میکنـد. هـدف عکاسـی انتقـادی بـه چالـش کشـیدن و نقـد تصویـری اسـت کـه متـون برآمـده از گفتمـان قـدرت از موضوعـی (بـرای مثـال شـهر) ارائـه میکننـد. به عبـارت دیگر عکاسـی انتقـادی آن چـه را در تصاویـر بازتولیـد شـده نهادهـای قـدرت (مثلا رسـانههای وابسـته بـه شـهرداری) بـه غیاب رانـده شـده و دیـده نشـده اسـت بـه تصویـر میکشـد. متـون دیـداری برآمـده از گفتمانهای مسـلط میکوشـند تصویـری "طبیعـی" از موضـوع مـورد نظـر ارائه کننـد؛ آن قـدر "طبیعی" کـه مـوارد نقـض آن اصـوال دیـده نشـوند. عکاسـی انتقـادی آن چه را تحـت تاثیـر کارکردهای گفتمـان مسـلط دیـده نمیشـود، میبینـد و مخاطبانـش را بـه دیدنـش فرامیخوانـد و بـه این ترتیـب سـازوکار گفتمانـی مسـلط و تلاش آن بـرای طبیعـی سـازی را وامیسـازد و در نقـش یـک پادگفتمـان ظاهر میشـود. وثوقنیا در ادامه مجموعه قبلیاش انزلی، در حوزه عکاسی انتقادی شهری، این بار عکسهایی قابل تامل از محله پامنار تهران گرفته است. عکسهای مهدی وثوق نیا از پامنار از جمله متون دیداری برآمده از گفتمان انتقادی هستند. او گسستها و "زخمهایی" - زخمهایی بر پیکر شهر- را در پامنار دیده است که گفتمان مسلط آنها را به غیاب میراند، نمیبیند و نمیخواهد دیده شوند. کافی است نگاهی به پرتال محله پامنار بیندازید: محلهای بینقص، مرفه، "اصیل"، زیبا و تمیز؛ نمونه پیوستگی. اما پامنار وثوقنیا دچار گسست است؛ محله زخمهای باز است. محله تخریبهای ناتمام است. محله ردهای باقیمانده از گذشته است. محله نقصان است. ردهای باقیمانده از محله قدیمی دیگر به هیچ ساختار منسجم شهری تعلق ندارند. گسسته، معلق و رها هستند. آن چه در کنارشان شکل گرفته، افزودههای فاقد پیوستگی هستند. از یک سو هیچ پیوستگی با ردهای مانده از گذشته ندارند و از سوی دیگر خود فاقد وحدت و انسجاماند. در نتیجه پامنار مجموعه وثوقنیا، پامنار لایههای گسسته همنشین است که هر نوع توهم کمال و سعادت را در نقصان بزرگی که به تصویر میکشد فرومیپاشد. و سـرانجام ایـن کـه عکسهـای وثوقنیـا از پامنـار را میتوان چونان اسـتعارهای از نسـبت ما بـا تاریـخ خوانـد. وثـوق نیـا در نـگاه انتقادی خـود و با رسـانه عکس بـه ما نشـان میدهد که چطـور برخلاف شـیوههای تصویرگـری گفتمـان مسـلط، تاریـخ- و در اینجا تاریخ یـک محله- بـه شـکل ردهـای واپاشـیده، به شـکل اجـزای در حـال فسـاد پیکرهای کـه دیگر نیسـت، و بی هیـچ نسـبتی بـا اکنـون زوال انفعالی خـود را ادامـه میدهد." کتاب "پامنار" در 106 صفحه با مجموعهای از عکسها مهدی وثوقنیا از سوی نشر بنگاه منتشر شده است.
نمایشگاه آثار مهدی وثوق نیا تا 12 بهمن ماه در گالری راه ابریشم به نشانی خیابان لواسانی غربی(فرمانیه)،بینخیابان آبکوهوآقایی، پلاک 103،واحد 2 ادامه دارد.