سرویس سینمایی هنرآنلاین: 10 آذر ماه سالروز شهادت مردی است که در تاریخ معاصر ایران نقشی اساسی داشته است، اما در طی این سال‌ها آثاری که در خور و شان آیت الله مدرس ساخته شده باشد بسیار اندک است و تنها در سه اثر به صورت جدی و مستقیم به زندگی وی پرداخته شده است.
"مدرس"
زنده یاد خسرو شکیبایی، نخستین بازیگری است که نقش زندگی آیت‌الله مدرس را در سریال تلویزیونی "مدرس" به نویسندگی و کارگردانی هوشنگ توکلی را در دهه 60 تجربه کرد. گرچه چند سالی از فوت این هنرمند بزرگ گذشته، اما هرگز مخاطبان نقش او را در سریال مدرس از یاد نمی‌برند. یکی از مسائلی که باعث شد نقش او ماندگار شود، مونولوگ‌های طولانی و بعضاً 20 دقیقه‌ای است که او در صحنه‌های مختلف و بدون وقفه ایفا کرد که مدرس را با عزمی راسخ همچون کوهی استوار در مقابل ستمگران عصر وقت به تصویر کشید.
قدرت بیان شکیبایی در این لحظات و نزدیک شدن به چهره‌ای تاریخی تصویری ماندگار از این بازیگر ساخت و بسیاری به عنوان حضوری شگفت انگیز از آن یاد کردند. شکیبایی در سال‌های پخش این مجموعه در گفت وگوهایش تاکید کرده بود برای ایفای این نقش از هیچ کس الگو نگرفته و تنها با تمرین به این شخصیت دست پیدا کرده است. گرچه قالب این سریال تله تئاتر بود، اما توانست جایگاه بسیار خوبی در میان مخاطبان پیدا کند.
سریال "مدرس" به تهیه کنندگی اسماعیل شنگله و شهناز مهدوی و کارگردانی تلویزیونی مسعود فروتن در سال 65 در 15 قسمت 45 دقیقه‌ای تولید شد. داستان زندگی سیدحسن مدرس از ورود به به تهران و کاندیدا شدن او در مجلس شورای ملی و درگیری مدرس با رضا شاه و در آخر کشته شدن وی به دست رضا شاه در این سریال به نمایش گذاشته شده است. محمدرضا حقگو، فرخ نعمتی، سیروس گرجستانی، آتش تقی پور، داود آریا، مرتضی ضرابی و... بازیگران این سریال بودند.
"مرغ حق"
در همان سال‌ها زنده یاد هادی اسلامی، دومین بازیگری بود که نقش آیت الله مدرس را بازی کرد. او در سریال تلویزیونی "مرغ حق" به کارگردانی حسین مختاری بازی کرد. پرویز زاهدی فیلمنامه این سریال را نوشت و مختاری آن را بازنویسی کرد. غلامعلی افشاریه نیز مدیر دوبلاژ این سریال بود.
زنده یاد اسلامی توانست با بازی محکم شجاعت آیت الله مدرس را در سال‌های مبارزه بدرستی به تصویر بکشد. یکی از ویژگی‌های اسلامی در بازی، استفاده خوب از چشمانش بود. او با چشمانش بازی می‌کرد و عمق اتفاقات آن دوره را به مخاطب نشان می‌داد. از صحنه‌های ماندگار این سریال می‌توان به بازی اسلامی در صحنه‌هایی که با استبداد و استعمار سازش نمی‌کرد، نام برد.
"عمارت فرنگی"
حسین محجوب، سومین بازیگری است که تجربه بازی نقش آیت الله مدرس را در سریال تلویزیونی "عمارت فرنگی" به کارگردانی محمدرضا ورزی داشت. یکی از ویژگی‌هایی که باعث شد نقش آفرینی محجوب ماندگار شود، نمایش روحیه آرمانگرایانه مدرس بود.
در بیشتر نقش‌هایی که محجوب در آن‌ها بازی می‌کند یک اصالت و منش خاصی وجود دارد و همین اصالت و منش هم در ایفای نقش آیت الله مدرس دیده می‌شود. او تلاش کرد با ظرافتهایی خاص، این نقش را در مجموعه‌ای که بیشتر ابعادش سیاسی است به زیبایی به نمایش بگذارد. او برای ایفای نقش مدرس با دقت نظر به عکس‌های او، یک ارتباط درونی پیدا کرد و کوشید با وسواس به این نقش نزدیک شود.
"عمارت فرنگی" به تهیه کنندگی علی لدنی در ۱۳۸۸ از شبکه دوم سیما در ۱۵ قسمت پخش شد. خط اصلی داستان سریال اتفاقات دوران سلطنت رضاشاه را از سال ۱۲۹۶ تا ۱۳۲۰ روایت می‌کند. داستان سریال "عمارت فرنگی" با امضای قرارداد ۱۹۱۹ آغاز می‌شود که وثوق‌الدوله آن را به سرانجام می‌رساند، اما سید حسن مدرس بشدت با آن مخالفت می‌کند و این مخالفت باعث به وجود آمدن موجی از اعتراض‌هایی می‌شود، اعتراضاتی که وثوق‌الدوله را وادار به لغو قرارداد می‌کند.