سرویس تجسمی هنرآنلاین: این روزها فرصت گالری‌گردی در بسیاری از گالری‌ها شهر تهران مهیاست و در روزهای گرم مرداد نگارخانه‌های فراوانی میزبان آثار هنرمندان هستند. این هفته به سراغ چهار گالری؛ شیرین، اُ ، ویستا و ویستا پلاس رفتیم و از نزدیک آثار هنرمندان را نظاره کردیم.
یورش به هویت‌های تثبیت شده در گالری شیرین
نمایشگاه گروهی هویت در گالری شیرین با حضور 24 چهار هنرمند می‌تواند یکی از اتفاق‌های خوب هفته برای آن‌ها که علاقمند گالری‌گردی هستند باشد. آذر میدخت الهی، پونه اوشیدری، سوده باقری، مینا بهروان، مسعود جزنی، مهرداد جعفری، زهرا و زهره حسینی، محمدرضا خزاؤلی، حکمت رحمانی، عاطفه رضایی، مائده سالار، فاطمه سالمی، علیرضا شجائیان، آنالی طاهریان، آرمین عالیان، زهرا فراهانی، ابراهیم کاشانی، مهشید مدنی، مرضیه مصورزاده، مریم معتضدی، زینب موحد، نوگل مظلومی و جانان نوذری آثار خود را در این نمایشگاه عرضه کرده‌اند.
در ورودی نمایشگاه میان محفظه‌هایی شیشه‌ای آرواره‌هایی از حیوانات ـ عموما اهلی ـ در اشکال مختلف قرار دارد که با اضافه شدن تصویری انسانی به این آرواره‌ها شکل جدید به نمایش در آمده است. در این آثار که در ساخت آن از تکنیک میکس مدیا استفاده شده آرواره‌ها، استخوان دنده و اسکلت سر بعضی از حیوانات به صورتی نامتعارف رنگ و بوی انسانی به خود گرفته‌اند و هویتی مستقل دارند.
در مقابل این اثر مجموعه تابلوهایی با تصاویر تکرار شده در قاب‌های پنج‌گانه وجود دارد که زهره حسینی با استفاده از تکنیک قلم‌زنی و اکواتینت به نوعی در یک چیدمان، هویت نقاشی‌ها را از یکدیگر تمیز داده به طوری که با در معرض دید قرار گرفتن هر یک از این مجموعه‌ها می‌توان در عین یکسان بودن تصاویر از هر کدام از این تصاویر برداشت جداگانه‌ای داشت.
در ادامه عاطفه رضایی با استفاده از عکس و چاپی که به وسیله کلیشه روی مشمع ایجاد کرده، تصویر جدیدی از هویت زنانه را ارائه می‌کند. پیوند و ارتباطی که رضایی در اثر خود با ترکیب عکس و پدیده ذهنی‌اش برقرار کرده با ایجاد فضاهایی انتزاعی شکل گرفته است. در این آثار که چهره زنی در اشکال مختلف تکرار می‌شود با اضافه شدن خطوط و تصویرهایی برگرفته از همان تصویر اصلی به نوعی نگاه جامعه مردان به زنان را به تصویر می‌کشد.
پرتره‌های آنالی خزائیان با استفاده از تکنیک مداد روی کاغذ، همه در پی ایجاد یک مفهوم هستند. چهره‌ها در این پرتره‌ها به درستی تصویر نشده و وضوح ندارند به گونه‌ای که استفاده بیش از حد از خطوط برجسته در این آثار که به صورت مورب استفاده شده به نوعی نشان از یک فروپاشی درون چهره‌ها دارد.
مسعود جزنی در مجموعه‌ای به نام پیوست و با استفاده از تکنیک سیلک اسکرین در چهار قاب مجزا و به صورت قرینه تصاویری از مشاهیر را بر روی اسکناس‌های مختلف چاپ کرده است. او در این تصاویر افراد و مشاهیری را از حوزه‌های مختلف به تصویر کشیده است. از شعرا و نویسندگان تا برخی از سیاستمداران کشور. مسعود جزنی با استفاده از یک مفهوم قراردادی به نوعی سعی در ایجاد یک هویت جدید در ترکیب چهره‌ها با اسکناس داشته است.
مائده سالار در نقاشی‌های خود هویت در محیط شهری را مد نظر داشته است. او با استفاده از تکنیک میکس مدیا سه مجموعه متفاوت را در این نمایشگاه به تصویر کشیده است. در آثار سالار تصویر مغشوشی از چهره زن در پس زمینه نقاشی به چشم می‌خورد که با ترکیب رنگ‌هایی تند و تیز بر روی این تصویر مغشوش به نوعی از محو شدن در لایه‌های زیرین و یا همان زیر پوست شهر حکایت می‌کند.
در ادامه این نمایشگاه چیدمانی از مرضیه مصورزاده به چشم می‌خورد. در این چیدمان پرده‌ای با استفاده از کاغذهای دالبر خورده که نوشته‌های نام مفهومی روی آن وجود دارد در مقابل تصویری نقاشی شده از پای یک زن قرار دارد.
در این اثر که با تکنیک های لیتوگرافی، فوتو پلیت و خیاطی خلق شده، پرده و تابلو در تقابل با یکدیگر قرار دارند. به گونه‌ای که نوع چینش آن‌ها تصویر نامتعارف را از هویت زنانه در عین آشنایی به وجود آورده است.
نقاشی‌های مریم معتضدی در ورودی طبقه دوم گالری به نوعی هویت خانواده را به چالش کشیده است. در این آثار که از تکنیک میکس مدیا در آن استفاده شده شمایلی از تصاویر خانوادگی و عکس‌های یادگاری در تم و بک گراندی زرد رنگ ادغام شده است. در این تصاویر هیچ کدام از انسان‌ها چهره ندارند و تنها شمایلی کلی از حالات بدن و لباس‌هایشان هویدا است. این بک گراند زرد در بر خورد با این تصاویر ناقص فضای به شدت اندوهگین را در دل آثار به وجود آورده است.
نوگل مظلومی با استفاده از تکنیک میکس مدیا تصویر عجیبی از هویت شهری را به دست داده است. در این نقاشی هویت مردم و شهر با هیولای اعتیاد گره خورده است و انسان‌ها و موجوداتی با شکل و شمایل نامتعارف در کنار سرهای بی‌بدن و چهره‌های هراسناک در محیط شهری پراکنده شده‌اند.
زینب موحد در دو اثر خود تصاویر نمادگرایانه از هویت زنانه را به تصویر کشیده است در آثار او پای زنی در کفش‌های پاشنه بلند از پشت پرده‌ای میان گندم‌زار نمایان است پرده‌ای که در یکی از نقاشی‌ها تصویر مرغی است که پایش با طناب بسته شده و در تصویر دیگر خروسی بر سر مانکنی که لباسی زنانه بر آن نقش بسته، ایستاده است.
فاطمه سالمی با ایجاد خطوط سفید رنگ تصویر چهره زنی را بر روی تابلوهایی با بک گراند رنگی که در آن تصاویری متنوع از کفش‌های زنانه وجود دارد منعکس کرده است.
علیرضا شجاعیان نیز در مجموعه‌ای با عنوان آزادی در پنج قاب مجزا به یک چیدمان در ارائه تصویر دو مرد رسیده است که پرتره‌هایشان در ایجاد مفهومی جدید نقشی حیاتی دارد.
سوده باقری نیز به عنوان دیگر هنرمند این نمایشگاه با استفاده از تکنیک میکس مدیا تصاویری از زنان را بر روی ورق‌هایی شبیه چرم که از الگوی لباس‌های زنانه برداشته شده منعکس کرده است.
انهدام در نمایشگاه "سه در سه "
پنجمین سری از نمایشگاه‌های " سه در سه " با نمایش آثاری از هما عبداللهی، حسین شیر احمدی و مریم صباغ‌پور در گالری اُ افتتاح شد. در طبقه نخستین این گالری آثار هما عبداللهی تحت عنوان مجموعه "ساکن" به نمایش در آمده است. در نقاشی‌های عبداللهی که بر روی ورق‌های آلومینیومی تصویر شده است، انسان‌ها در برابر اسکلت‌های نیمه ساخته برج‌های مدرن وضعیتی محرک و ناپایدار دارند.
این نقاش با استفاده مکرر و گاها غلوشده از خطوط مورب، شکسته و زاویه‌دار، با ایجاد فضایی بیش از اندازه متحرک و ناپایدار و از سویی تزریق خشونت و سختی در لایه‌های زیرین آثارش به مرور و از هر اثر به اثر دیگر این نابه سامانی را تشدید می‌کند.
تصویر انسان‌ها در آثار عبداللهی در برابر و یا درون اسکلت‌های ساختمانی نیمه‌ساز به مرور هضم می‌شود و در نهایت چهره انسان‌ها در این نقاشی‌ها مخدوش و در نهایت حذف می‌شود. آثار عبداللهی به نوعی سوال بزرگی را مطرح می‌کند. آثار او به نوعی هیولاهایی که انسان خود مولد آن‌هاست را با ترکیب و تصویر درست به نقش می‌کشد. هیولاهایی که او را به راحتی حذف می‌کنند و این تاوانی است که او باید در برابر ساخته دست خود بپردازد.
در طبقه دوم این گالری پرتره‌هایی از حسین شیر احمدی به نمایش در آمده است. در این آثار که از تکنیک رنگ روغن روی بوم استفاده شده است چهره‌ها به درستی نمایان و واضح نیستند.
شیراحمدی سعی کرده با ایجاد سایه‌های گسترده در صورت و اندام واره‌ها به نوعی مخاطب را با موضوعی نهفته در واقعیتش مواجه کند. پرتره‌ها در نقاشی‌های شیر احمدی دچار نقصان هستند. نقصانی که به نوعی وابسته با جغرافیای هر اثر است که در کل به یک جهان مشترک می‌رسد و چهره‌ها در همه حالات‌شان در یک روند مشخص نوعی از انهدام را به نمایش می‌گذارند.
آثار مریم صباغ‌پور تحت عنوان مجموعه صدا در طبقه سوم این گالری در معرض دید مخاطبان قرار گرفته است. در این مجموعه که با تکنیک زغال، اکریلیک و پاستل بر روی مقوا به تصویر درآمده با تصویری فانتزی از روابط انسان با انسان و پیرامونش مواجهیم. موجودات خارق‌العاده با ظواهر غیر معمول به نوعی که جنسیت‌شان مشخص نیست با اعمالی پر از خشونت در هجم‌های مختلف در آثار تکرار شده است.
در آثار صباغ‌پور خشونت به وضوح بیان می‌شود. هر تصویر و یا نوع ژست‌ها و فیگورهای، مورب و متحرک است. به نوعی که لخت و عور بودن خشونت در نگاه مخاطب مانند فضای خود اثر شکلی نامتعارف و فانتزی می‌گیرد.
یاد آوری فراموش شده‌ها در گالری ویستا
گالری ویستا نیز در آخرین روزهای مرداد میزبان نمایشگاهی متفاوت از ندا اعظمی است. در این نمایشگاه فرش به عنوان یک هنر ایرانی نقشی متفاوت ایفا کرده است.
ندا اعظمی در این نمایشگاه پرتره‌هایی را که شباهت زیادی به چهره انسان معاصر ایرانی دارد را با نقوش قالی آمیخته است. این نقوش که بیشتر شبیه نقوش قالی‌های قشقایی است در ترکیب و نوع چیدمانش با پرتره‌های انسان معاصر علیرغم ایجاد تصاویر مدرن صورت فرش‌های تصویری که در گذشته بافته می‌شد را در یک قالب جدید نمایان می‌کند.
این آثار علی رغم این که با ترکیب و چیدمانی از دو المان سنتی و مدرن، گذشته و حال را در بستری جدید به یکدیگر پیوند می‌زنند در حقیقت متناسب با نام نمایشگاه بخشی از حافظه هنری جامعه ایرانی که فراموش شده را در قالبی جدید بازنمایی و تصویر می‌کند.
اعظمی با خلق آثارش به نوعی مخاطب را با سوالی درباره فراموشی مواجه کرده است. در نقاشی های او تصاویری از زنان به چشم می‌آید. زنانی که شباهت چندانی به زنان امروز ندارند و در تصاویر متفاوت چهره‌هایی به شدت تصنعی و یا تخیلی دارند. تصویر زنان در آثار اعظمی آدم نماست نه آدمیزادی به گونه‌ای که در یک تضاد و عدم هماهنگی با بستری که در آن شکل گرفته قرار دارد.
در حقیقت نقاش با ایجاد تصویرهای تخیلی به نوعی سعی کرده از تضادی که میان تصاویر و قالی‌ها وجود دارد به نحو احسن استفاده کند. این قالی‌ها به دلیل این که از دل خرده فرهنگ‌های ناپدید شده آمده‌اند با عناصر آشنایی که نقاش تصویر کرده نوعی همجواری به وجود آورده که این همجواری علیرغم آشنایی که در دید مخاطب ایجاد می‌کند همزمان به دلیل نوع پرداخت متفاوت آشنایی‌زدایی نیز انجام می‌دهد.
به گفته خود او نقاش کوشیده همنشینی عناصر و شیوه‌های مختلف را به نمایش بکشد تا بیننده را متوجه خصلت‌های گذشته و حال خویش کند، آنچه دارد و آنچه از دست می‌رود.
ویستا پلاس و موجودات متوازن
موجودات در نقاشی‌های حمید جعفری شکیب موجوداتی ترکیبی هستند. موجوداتی که ریشه‌هایی اساطیری دارند اما از نوع هجو مدرن. در آثار جعفری شکیب رنگ‌ها به صورتی محدود استفاده می‌شوند. به طوری که طرح‌ها و تصویرها نمود بهتری پیدا می‌کنند. خطوط در اثر جعفری شکیب آزادانه حرکت می‌کنند و فضای سیالی را در نقاشی به وجود می‌آورند.
تصویر در آثار این نقاش به گونه‌ای است که استفاده درست از خطوط به تصاویر حجم نداده و در ترکیبی صحیح با رنگ غالب به نوعی موجودات مورد نظر نقاش در فرم‌هایی کاملا نمایشی و در چهارچوب اثر به نمایش گذاشته می‌شوند.
حمید جعفری شکیب توانسته با ارائه تصویرهای نامتوازن از موجودات به نوعی انسان مد نظر خود را در بستری بر پایه بی‌زمانی و بی‌مکانی به تصویر بکشد. موجوداتی با آن شکل و شمایل غریب‌شان در یک نوسان و تکاپوی ناخواسته قرار دارند و انگار در تلاش برای رسیدن به حفظ تعادل‌شان هستند.
در هر یک از نقاشی‌های حمید جعفری شکیب برخورد پدیده‌ها با یکدیگر شکلی ناهمگون ایجاد کرده به نوعی که علیرغم حالت تعلیقی که دارند از زوایه‌ای دیگر در یک سکون و ثبات نیز به سر می‌برند.
تصاویر در نقاشی‌های جعفری شکیب تمایلی همیشگی به ثبات ندارند و برای از بین بردن توازنی که از عدم برخورد پدیده‌ها شکل گرفته سعی می‌کنند ساختار کلی و نظم حاکم بر روابط را به هم بزنند به نوعی که چینش موجودات در یک تصویر همواره از یک عدم توازن و یک حرکت نوسانی برای ایجاد دائمی نظم و توازنی نو پیروی می‌کند.
علیرضا بخشی استوار