سرویس تئاتر هنرآنلاین: 12 اردیبهشتماه همزمان با سالروز درگذشت عبدالحسین نوشین نمایشنامهنویس، کارگردان تئاتر و شاهنامهپژوه ایرانی است. غلامحسین دولتآبادی پژوهشگر و کارگردان تئاتر ضمن بیان اعلام خبر اجرای نمایشی با عنوان "پرتره مرد ریخته" در تماشاخانه سنگلج، توضیحاتی را در مورد این هنرمند ارائه و به خبرنگار هنرآنلاین گفت: اگر بخواهیم نگاهی به فعالیتهای این هنرمند داشته باشیم، باید دورهای که او در آن کار کرده را در نظر بگیریم یعنی دهه بیست. او فعالیتهایی در دوره پهلوی اول انجام داده، اما آنچه ما از "عبدالحسین نوشین" میشناسیم فعالیت اش در تئاتر فردوسی و سعدی است.
او با اشاره به کارها و تاثیراتی که نوشین بر تئاتر داشته توضیح داد: از جمله کارهایی که این هنرمند در این دهه انجام داده توجه به متون نمایشی است. در انتخاب نمایشنامهها به گونهای دیگری عمل میکند. اتفاق بزرگ دیگری که میافتد در کارگردانی است؛ و آن تمرین بسیار است. پیش از این تمرین زیاد انجام نمیشده است، نمایشهای تماشاخانه تهران که بزرگترین تماشاخانه آن دوره بوده، گاهی تنها یک هفته تمرین میشده است. گروه دو یا سه ماه تمرین میکند و باعث میشود دیالوگها را حفظ کنند، میزانسن معنی پیدا کند و کم کم سوفلور از تئاتر حذف شود. او نظم جدیدی به تئاتر میدهد میگویند وقتی وزیر آن دوره دیر به سالن نمایش رسیده او را راه نداده است. کار دیگرش در زمینه طراحی صحنه و لباس است. پارچه لباسها در خارج ایران خریداری، طراحی و دوخته میشدند. البته مواردی هم در رابطه با اینکه دور میزخوانی هم انجام داده بیان شده، که صحت ندارد چون تماشاخانه تهران این کار را انجام میداده است.
او عنوان کرد: جنبه منفی کار او به همکاری با حزب توده باز میگردد که متاسفانه زندگیاش را تحت تاثیر قرار میدهد. در واقع اختلاط هنر و سیاست او را از بین میبرد.
دولتآبادی در پاسخ به اینکه آیا نوشین به عنوان یک هنرمند به فراموشی سپرده شده یا نه؟ اظهار کرد: نه او به فراموشی نرفته است. در مورد او اغراق و زیادهرویهایی انجام شده است. بزرگ کردن یک شخصیت به اندازه کوچک شمردن آن نادرست است. اتفاقی که برای شاهین سرکیسیان افتاده، در مورد نوشین رخ نداده است. جایگاه او در تاریخ تئاتر مهم است. اگر محدوده کار او را دهه 20 بدانیم متوجه میشویم بعد از کودتا مسیر دیگری در تاریخ تئاتر داریم که هیچ ارتباطی به نوشین ندارد. مسیری که نگاه تازهتری به تئاتر دارد. محدوده کار او را باید به عنوان یکی از کسانی که طلیعه نوین تئاتر ایران را دارند در نظر گرفت.
این پژوهشگر و استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود با از اجرای نمایش "پرتره مرد ریخته" خبر داد و گفت: نمایشنامه این کار با همراهی آراز بارسقیان شکل گرفته و از 11 شهریورماه در تماشاخانه سنگلج اجرا میشود. تمرینات آن هم به زودی آغاز خواهد شد.
او افزود: در این اثر نشان میدهیم چگونه یک نخبه هنری با تصمیمات بزرگ در زندگی، اندیشه حزب توده و درهم آمیختن هنر و سیاست مجبور میشود و سالها مانند یک تبعیدی در شوروی باقی میماند و تمام آرمانهایش را از دست میدهد و مهجورانه تنها روی شاهنامه کار میکند.
دولتآبادی در رابطه با بازیگری که نقش نوشین را ایفا میکند خاطرنشان کرد: این کار مونودرام است. تنها بازیگر آن اصغر همت است که نه شخصیت متفاوت را به تصویر میکشد.
او در پایان یادآور شد: تماشاخانه سنگلج با ریاست علی عابدی نگاهی را دنبال میکند و آن احیا تئاتر ایرانی و بازگرداندن آن به دوران طلایی دهه 40 و 50 است، بنابراین بهترین مکان برای اجرای این اثر بود.
گفتنی است؛ عبدالحسین نوشین سال 1285 در تربت حیدریه بهدنیا آمد و سال 1350 در تهران درگذشت. او تحصیلات خود در زمینه تئاتر را در شهر تولوز فرانسه به پایان رساند. این هنرمند سال 1321 هنرستان هنرپیشگی، در سال 1323 تئاتر فرهنگ و در سال 1326 تئاتر فردوسی را بنیانگذاری کرد.
نوشین یکی از بنیانگذاران تئاتر نوین در ایران است. او همچنین پژوهشهایی را نیز درباره شاهنامه انجام داده و هماکنون به عنوان یک شاهنامه پژوه نیز شناخته میشود. نوشین در دورانی از زندگی خود در مسکو به تصحیح شاهنامه در هشت مجلد پرداخت و از دانشکده ادبیات دانشگاه مسکو، دکترای ادبیات گرفت. کتاب تالیفی "واژهنامک: فرهنگ واژههای دشوار شاهنامه" نیز از یادگارهای نوشین است.