سرویس مد و لباس هنرآنلاین: دامنه فعالیت طراحی و ساخت زیورآلات در سال‌های اخیر وسعت یافته و به نظر می‌رسد به زودی بخشی از حوزه هنر صنعت رایج ایرانی را در برگیرد.
این روزها افرادی که به شکل حرفه‌ای و آکادمیک در این عرصه فعالیت دارند، معتقدند که طراحی و ساخت زیورآلات به عنوان یکی از عظیم‌ترین نیروهای الهام‌بخش طراحی قرن بیستم به حساب می‌آید. تأثیر آداب و سنن نیز بر این هنر صنعت چشمگیر بوده است، به طوری که هنوز هم در نواحی مختلف کشورمان شاهد ساخت اشیاء و زیورآلاتی از جنس استخوان حیوانات، چوب، صدف، ریشه گیاهان، دانه‌ها و حبوبات، سنگ‌های مختلف و غیره هستیم.
فوژان امیری از فعالان عرصه طراحی و ساخت زیورآلات که تحصیلات دانشگاهی در این حوزه دارد و چندی پیش نمایشگاهی با عنوان "زمین مال من است" برگزار کرد، گفت‌وگویی با هنرآنلاین انجام داده است که در ذیل می‌خوانیم:
از چه زمانی پرداختن به هنر طراحی و ساخت زیورآلات را آغاز کردید؟
فعالیت حرفه‌ای در زمینه ساخت زیورآلات را از سال 1386 و از طریق کلاس‌های آموزشی وزارت صنایع و معادن شروع کردم. متأسفانه در آن زمان هنوز رشته و گرایش دانشگاهی در این زمینه وجود نداشت و بیش از حوزه طراحی، حوزه ساخت زیورآلات مورد توجه بود، اما از سال 1390 که رشته دانشگاهی طلا و جواهرسازی به دانشگاه‌ها ورود کرد کم‌کم به مقوله طراحی هم توجه شد و من هم از سال 1390 با ثبت نام در کلاس‌های طراحی زیورآلات فعالیتم را در این حوزه آغاز کردم.
برای ورود به این عرصه مشوقی هم داشتید؟
من از کودکی علاقه بسیاری به انجام هنرهای دستی داشتم و با ابزار و وسایل گوناگون بدلیجات می‌ساختم، اما مشوق اصلی من برای ورود به این عرصه خواهرم بود که در حوزه سنگ‌های قیمتی تحصیل کرده و این روزها از اساتید رشته گوهرشناسی است.
طراحی زیورآلات در زمان آغاز ورود به عرصه آکادمیک چه ویژگی‌هایی داشت؟
خوب در ابتدا عمده‌ی کار طراحی روی کاغذ و به وسیله مداد رنگی انجام می‌گرفت اما کم‌کم از شکل سنتی به شکل مدرن درآمد و نرم‌افزارهایی برای انجام این کار وارد بازار شد و من هم از همان زمان با نرم‌افزار راینو آشنا شدم و از این طریق کار طراحی را انجام می‌دهم.
به نظر می‌رسد جواهرسازی و ساخت زیورآلات از سبک و سیاق سنتی خارج شده و بیشتر با ایده‌های مدرن سروکار دارد. تا چه اندازه موافقید؟
همین‌طور است. طی ماه‌های اخیر توجه بسیاری به مینیمال‌سازی در این هنر شده و کم‌کم حجم با اجناس مختلف جای زیورآلات به شکل سنتی را گرفته است. البته پس از طراحی و ساخت به شیوه‌های مدرن ناگزیر باید از مراحل سنتی همچون ریخته‌گری، جوشکاری و سوهان‌کاری هم استفاده کرد.
تا چه اندازه در طراحی زیورآلات از طبیعت الهام می‌گیرید؟
همه آثار من المانی از طبیعت هستند و در نمایشگاه اخیری که با عنوان "زمین مال من است" برگزار کردم، همه زیورآلات به نوعی نشانگر ارتباط انسان، زمین و طبیعت بودند. مثلاً سنگ فیروزه که نمادی از ایران و ایران‌زمین است در بسیاری از آثار وجود داشت و میناکاری هم در آن‌ها دیده می‌شد. رنگ‌های طبیعت هم در همه‌ی آثار من به چشم می‌خورد.
خاستگاه جامعه و مخاطبان این عرصه بیشتر طالب چه نوع زیورآلاتی هستند و شما تا چه اندازه سعی در جلب رضایت آن‌ها دارید؟
دیدگاهی از گذشته وجود داشته است که زیورآلات باید تنها جنبه تزیینی داشته باشد و متأسفانه هنوز هم بسیاری از مخاطبان عام بر این عقیده استوارند. اما من معتقدم مسیر نگاه افراد به زیورآلات باید تغییر کند و صرف اینکه چه نوع فلزی با چه طرحی در ساخت اثر به کار می‌رود مهم نیست؛ این مهم است که افراد از کانسپت و مفهوم آنچه استفاده می‌کنند مطلع باشند و فراتر از جنبه‌ی تزیینی به زیورآلات نگاه کنند.
بازار کار و نحوه عرضه این دست زیورآلات چگونه است؟
از زمان‌های قدیم رسم بر این بوده که طلا و جواهرسازی و شاید در ابعادی وسیع‌تر طراحی و ساخت زیورآلات موروثی باشد و از نسلی به نسل دیگر منتقل شود. امروزه هم بیشتر توفیقات نصیب این دست افراد می‌شود، اما می‌شود خوش‌بین بود که با ورود این عرصه به دانشگاه‌ها و افزایش دانش تئوری که به من کمک شایانی در پیشرفت کار کرد، بازار کار هم رونق بیشتری پیدا کند. البته متأسفانه تجهیزات دانشگاه‌ها برای گذران واحدهای عملی و تجربه‌اندوزی بسیار محدود است. این در شرایطی است که می‌شود با ارزان‌ترین مواد اولیه مثل چوب هم ساخت را تجربه و در فضای دانشگاهی آزمون‌وخطا کرد.
و پرسش پایانی. این روزها مشغول طراحی و ساخت چه گونه‌ای از زیورآلات هستید؟
بیشتر از موم و وکس در ساخت آن‌ها استفاده می‌کنم؛ طراحی‌های من جنبه حجم و مینیمال پیدا کرده و کاملاً مفهومی طراحی می‌شوند. حتی خیلی‌ها از من می‌پرسند که چرا زیورآلات و چرا مجسمه نه! و من در پاسخ به آن‌ها می‌گویم که هدف غایی من این است که نگاه به زیورآلات در جامعه‌مان عوض شود و نمی‌خواهم تنها با تغییر ابعاد آنچه تاکنون ساخته‌ام مخاطب جدید پیدا کنم.