سرویس تئاتر هنرآنلاین: نمایشنامه "مرگ یزدگرد" یا "مجلس شاهکُشی"، یکی از شاخصترین نمایشنامههای بهرام بیضایی و از آثار ارزشمند ادبیات نمایشی ایران است که بعد از انقلاب به وسیله بیضایی نوشته شد و برای نخستینبار از یکم تا بیستم آبانماه ۱۳۵۸ به کارگردانی بهرام بیضایی در تالار چهارسو تئاترشهر اجرا شد.
این روزها سهیل بابایی نمایش "مرگ یزدگرد" را همراه با گروهی جوان از 25 بهمنماه در تماشاخانه سنگلج به صحنه میبرد. بابایی با ارائه توضیحاتی در مورد این اثر و اجرای عموم آن برای اولینبار پس از اجرای خود استاد بیضایی گفت: این نمایش سال 73 توسط گلاب آدینه در جشنوارهای اجرا شده است. اما این اولین اجرا در یکی از سالنهای حرفهای تهران بعد از اجرای خود استاد بیضایی است. البته اجراهایی در استانهای کشور توسط گروههای نمایشی داشتهایم.
او ادامه داد: زمانی که با تئاتر آشنا شدم و این متن را خواندم بسیار کم سن بودم. نمایشنامه استاد بیضایی و ویژگیهای آن برایم بسیار جالب توجه بود. بعد از ورود به دانشگاه و مطالعه مجدد روی این متن علاقهام به آن بسیار بیشتر شد به خصوص فضاسازی و بار دراماتیکی که قصه دارد. فضایی که استاد بیضایی میسازد بسیار پرکنش و دراماتیک است، وقتی بخواهید حتی یک دیالوگ از داخل آن بردارید، تاثیر آن را در جاهای دیگر خواهید دید.
بابایی افزود: در دوران دانشگاه آرزو داشتم یک نفر روی این نمایشنامه کار کند و من در آن ایفای نقش کنم. اما هیچگاه این اتفاق نیفتاد و من تصمیم گرفتم آن را برای اجرای پایاننامه لیسانسم انتخاب کنم. به همین دلیل با همراهی تعدادی از هم دانشکدهایهایم کار روی آن را آغاز کردیم، کاری که از زمان آغاز تمرین تا اجرا دو سال زمان برد. من به دنبال دوستانی گشتم که آنها هم مانند من مشتاق این اثر باشند. آقای بیضایی یکی از بهترین کارگردانهاست، متاسفانه من تنها فیلم این کار را دیدم، اما آنچه در فیلم وجود دارد نزدیک به 2000 پلان دارد که شما نمیتوانید در آن حتی یک پلات تکراری ببینید. معتقدم این کار اثری جاودانه است، ما جسارت کردیم، اما تمام تلاشمان را به کار بردیم که خجالت زده نباشیم.
این کارگردان جوان تئاتر که در اجرای این کار از آیینهای بومی ایران و آفریقا بهره برده است توضیح داد: در اجرا به متن کاملا وفادار بودیم، شاید تعداد محدودی از دیالوگها حذف شده باشد. از سوی دیگر فضای بومی نمایشنامه را دوست داشتم و در همین فضا هم کار کردم. مراسمهای آئینی مانند "زار"، "خودزنی" و...
او افزود: پایاننامه نظری من در مورد "گذارهشناسی خرد کهن" بود. در آثار بیضایی هم یک بخشی به سمت آئین و اسطورهها می رفت و من با آن آشنا شدم. در این میان مقالهای در مورد فلسفه شرق خواندم که در آن آمده بود، وقتی پادشاهی میمیرد، روحاش کنار آخرین افرادی که در لحظات پایانی کنار او بودهاند میآید و به عنوان خواب گرد حرفهایی را روایت میکند. این مسئله برایم خوب بود چراکه به "مرگ یزدگرد" هم نزدیک بود. من خانواده آسیابان را افرادی کاملا از خود بیخود و مسخ شده گرفتم که زبان شاه میشوند و حرف میزنند. در واقع رویکرد بازی در بازی را از آن گرفتم.
او در پایان سخنان خود تاکید کرد: امیدوارم تماشاگران به تماشای این کار بنشینند تا برای افرادی که آن را دیدهاند، فضای نوستالوژیک داشته باشد و افرادی که آن را ندیدهاند، با این اثر آشنا شوند. از سوی دیگر این روزها هنرمندان کمتر به سمت نمایشهای ایرانی میروند، این در حالیست که نمایشهای ایرانی میراث سرزمین به شمار میروند و باید آنها را حفظ کرد.
نمایش "مرگ یزدگرد" نوشته بهرام بیضایی و کارگردانی سهیل بابایی از 25 بهمن ماه ساعت 20 در تماشاخانه سنگلج به صحنه میرود. سیما شکری، مهسا انجدانی، آرش رضایی، صادق برقعی، پویا بیگی و محمد پارسا بازیگران این نمایش اند.