به گزارش هنرآنلاین ، برنامه "پرده آخر" با موضوع نقد تئاتر و با حضور سمیرا افتخاری نویسنده، منتقد تئاتر و عضو انجمن نویسندگان و منتقدان خانه تئاتر، حسین مسافر آستانه کارگردان، بازیگر، مدرس تئاتر و مدیر هنری و پیمان یاحقی تهیه کننده تئاتر روانه آنتن شد.
پیمان یا حقی تهیه کننده تئاتر در این برنامه رادیویی اظهار کرد: منتقد در حوزه خود تنها کارشناس اثر هنری است و آن را نقد می‌کند. از نظر شخصی بنده، جایگاه منتقد و خالق اثر جدا است. در واقع هر کدام یک وظیفه دارند.
سمیرا افتخاری با تائید سخنان یاحقی گفت: منتقد الزاماً کسی نیست که در این عرصه فعالیت کند یا حتی آرزو داشته باشد در این عرصه فعالیت کند.
عضو انجمن نویسندگان و منتقدان خانه تئاتر تاکید کرد: منتقد کسی است که آن حوزه هنری را به خوبی می‌شناسد و بر پایه تحلیل و شناختی که دارد می‌نویسد. اگر قرار باشد منتقد خودش هم خالق باشد، باز به نقطه اول برمی گردیم که اصلاً نقد چیست و منتقد کیست.
در ادامه حسین مسافر آستانه نیز تخصص خالق و منتقد را جدا دانست و بیان داشت: در واقع کسی که منتقد است لزوماً بازیگر و کارگردان نیست و این موضوع در سایر بخش‌های هنری نیز وجود دارد. به عنوان مثال کارگردان از بازیگر یک توقعی دارد و بازیگر بگوید، اگر خودت بهتر می‌توانی بازی کنی، بیا و بازی کن!
وی ادامه داد: در حقیقت کارگردان نیازی نیست که بازیگر باشد و حتی ابتدایی‌ترین اصول بازیگری را هم نداند ولی کارگردان خوبی باشد. در واقع هنر مجموعه ای اجزای تخصصی است و علاوه بر تخصص یک خلاقیت لحظه ای نیز دارند که در وجود برخی وجود دارد و در وجود برخی دیگر نیست.
این مدرس تئاتر با بیان اینکه با دانش بازیگری نمی‌شود، بازیگر شد، اظهار داشت: اگر همه علوم مربوط به بازیگری را هم یاد بگیریم تازه به یک آدم آگاه نسبت به فنون بازیگر می‌شویم ولی بازیگر نمی‌شویم. نمی‌توان هنر را در قالب تدریس، به کسی تزریق کرد زیرا هنر مانند شالوده ای است که باید در وجود آدمی باشد و یک آدم آگاه و دانشمند بتواند به این شالوده شکل دهد.
این بازیگر و کارگردان تئاتر پرورش یک بازیگر و هنرمند را به پرورش یک گل تشبیه کرد و تصریح کرد: اگر شرایط پرورش یک دانه و یا یک گل را محیا کنیم مانند نور خوب و آب و خاک مناسب، ولی اگر آن دانه در درون خودش استعداد رشد را نداشته باشد، هرگز تبدیل به یک گل نخواهد شد.
مسافر آستانه تاکید کرد: کسی ممکن است استعداد بازیگری نداشته باشد و هرگز بازیگر خوبی نشود ولی در تئاتر بازی کند. یک منتقد هم یک تخصص جداگانه است. ممکن است منتقد از ریزترین جزئیات بازیگری سر در بیاورد و تشخیص دهد ولی هرگز نتواند خودش آن کارها را انجام دهد.
این مدیر هنری در عین حال خاطرنشان کرد: البته ممکن است نمونه‌هایی را دیده باشیم که منتقدی اثری ساخته است، اما نباید فراموش کنیم این نمونه‌ها نباید جای تعریف اصلی و صحیح را بگیرد و آن بنیان صحیح فکری را تخریب کند زیرا خیلی‌ها هستند که ممکن است، علم موسیقی را بدانند ولی نتواند خواننده خوبی شود.
در ادامه یاحقی با تاکید بر اینکه نباید منتقد را متهم به ندانستن کرد، در عین حال گفت: برخی منتقدین اطلاعات کافی ندارند. به عنوان مثال یکی از منتقدین چیزی در مورد خروجی صدا و نوع پردازش صدا نداشتند و حتی تفاوت بین دو موسیقی تونال و آتونال را نمی‌دانستند. وقتی منتقد این اطلاعات را ندارد، نباید در مورد آن مطلب حرف بزند.
وی ادامه داد: اساساً هر کسی وقتی اطلاعات اولیه ای در مورد یک چیز را نمی‌دانند، نباید در مورد آن صحبت کنند. علم و آگاهی وجود داشته باشد می‌توان در مورد علمی که دارند، صحبت می‌کنند. کسی که ابزارآلات موسیقی را به خوبی می‌شناسد و آگاهی دارد شاید نتواند خواننده خوبی شود ولی می‌تواند خوانندگان را مورد نقد قرار دهد.
این تهیه کننده تئاتر با بیان اینکه نقد کردن قواعدی دارد، اظهار داشت: اگر آن قواعد رعایت شود من به عنوان تهیه کننده تئاتر باید بپذیرم.
در ادامه افتخاری منتقد تئاتر اظهار داشت: بنده نقدی در خصوص یک کار ارائه داده بودم که کارگردان اثر از آن استقبال کرد و گفت که تا بحال کسی به این موضوع اشاره نکرده بود.
وی با اشاره به عدم استقبال از منتقدین و نقد کردن بیان داشت: مشکل اصلی این است که ما نقد پذیر نیستیم و نه فقط در هنر بلکه در همه عرصه‌ها. در حوزه‌های دیگر نیز وقتی در مورد موضوعی می‌خواهیم صحبت کنیم، اگر جنبه‌های منفی آن را بیان می‌کنیم، محکوم می‌شویم که شما خوب ندیدید در حالی که ممکن است 90 درصد سخن منتقد درست باشد ولی چون هنرمند دیدگاه منفی نسبت به هنر دارد و هنوز برای او جا نیافتاده است که این نقد ممکن است به نوعی به او کمک کند، آن را نمی‌پذیرد.
وی خاطرنشان کرد: ولی افرادی بوده‌اند که ریزه کاری‌ها و جایگاه نقد را پذیرفته‌اند و هنگامی که اشکالات کار را برای آن‌ها بیان کرده‌ایم، از آن استقبال کرده‌اند.
شایان ذکر است؛ برنامه "پرده آخر" هر جمعه شب ساعت 20 از شبکه رادیویی گفت‌وگو پخش می‌شود و فایل صوتی آن برای علاقمندان در سایت شبکه موجود است.