سرویس تجسمی هنرآنلاین: نخستین خبری که در روزهای گذشته از حضور بینالمللی هنر ایران در پایگاههای خبری دیده شد، مربوط به نمایش چند اثر نگارگری بسیار نفیس از فاروق حسین دکنی، هنرمند ایرانی سده ۱۷ میلادی در موزه متروپولیتن نیویورک بود. این آثار قرار است در قالب یک برنامه بزرگتر با عنوان "سلاطین دکن هندوستان (۱۵۰۰-۱۷۰۰): توانگری و خیالپردازی" و از ابتدای بهار سال آینده رونمایی شوند. فلات دکن که بخش عمده جنوب هندوستان را دربرگرفته، در زمانه حاضر شامل ۸ ایالت بوده و تمامی خط ساحلی مثلث شکل شبه قاره هند را تشکیل میدهد.
این زمین باستانی با چنین شرایط جغرافیایی از دیرباز محل گذر و حضور اقوام مختلف بود اما در همین دوره یاد شده بین سدههای ۱۵ تا ۱۷ میلادی (۸ تا ۱۰ هجری خورشیدی) با ظهور حکومت سلاطین دکنی، اندک ثباتی در آن حکمفرما شد و در پناه آن هنر این منطقه رشدی چشمگیر کرد. این بستر مستعد، بسیاری از هنرمندان مناطق اطراف را به خود کشید و فاروق حسین هم یکی از این هنرمندان بود. بهگفته ناوینا حیدر (نمایشگاه گردان این برنامه) کارهای فاروق حسین، نقطه عطف و اصلی کار این نمایشگاه را تشکیل میدهند چون: "او با سفرهای پرشمارش به تمامی کانونهای نگارگری آن دوره، تمامی ظرایف و شگردهای زمانه خود را فرا گرفته و سرانجام در دکن، مجالی پیدا کرده بود تا این آموختهها را به عمل برساند."
خانم حیدر که از ۱۴ سال پیش همکاری خود را بهعنوان کارشناس و نمایشگاه گردان، با متروپولیتن نیویورک آغاز کرده، برای گرد آوردن آثار حاضر در این مجموعه زمان بسیار صرف کرده تا توانسته از بیش از ۷۰ منبع مختلف (شامل موزهها، نمایشگاهها، مجموعههای خصوصی و سلطنتی) این نمایشگاه بینظیر را آماده کند. نمایشگاه "سلاطین دکن..." از روز ۳۱ فروردین ماه سال آینده در گالری ۱۹۹ موزه هنر متروپولیتن نیویورک آغاز شده و تا چهارم مرداد ادامه خواهد داشت.
گذار هنر از بند مرز و زمان
اما فاروق حسین تنها هنرمند نگارگر ایرانی نیست که در این سالها با آثارش به متروپولیتن راه پیدا کرده و در این سوی زمان، سمیرا عباسی را داریم که از چندی پیش با مجموعه "بزم و رزم" خود مهمان گالری ۴۵۸ این موزه معتبر جهانی است. سمیرا عباسی که در ایران پا به جهان گذاشته، بیشتر زندگی خود را خارج از مرزهای آن گذرانده و هم اکنون ساکن نیویورک است.
دقیقا همین نکته است که توجه منتقدان آثار هنری و خبرنگاران را بهخود جلب کرده چون او با وجود این همه دوری، همچنان پیوند خود را با این خاک حفظ کرده و به تعبیر یک خبرنگار عربی: "هویتی در کار او دیده میشود که از همه بندها میگذرد: از مرز، فرهنگ و حتی ریشه و بوم. کارهای او امضای خاص خودشان را دارند و نمیتوان نگارگری و نقاشیهای عباسی را با کس دیگری اشتباه گرفت."
او گاه و در برخی از آثارش چهره خود را بهشکلی نمادین در یکی از نقشها میگنجاند و شکلی اسطورهای به نقش میدهد. تصویر یک الهه هندی با چندین دست و گاهی حتی ترکیب آن با شمایلهای حیوانی برآمده از داستانهای عامیانه ایرانی، از شگردهایی است که عباسی در کارهایش استفاده میکند و به این کار شهرتی نیز یافته است. این اسلوب شخصی، به او امکان میدهد تا معانی مختلفی را در کارش وارد کند و چنانکه در گفتگوی بلندی با یکی از نشریات اماراتی هم توضیح داده، دغدغه او نه فقط رساندن این پیامها و درونمایهها بلکه رسیدن به یک سبک کاری بومی فراگیر بوده است.
نمایشگاه "بزم و رزم" عباسی در روز دهم خردادماه سال آینده در موزه هنر متروپولیتن بهپایان میرسد، اما جالب اینکه خانم عباسی، همزمان نمایشگاه دیگری را هم در شهر دوبی دارد که در این مجموعه، آثاری کاملا متفاوت با مجموعه نیویورک عرضه کرده و در این یکی به نقاشی نزدیکتر شده و کارهایش بسیار شخصیتراند. این نمایشگاه که از ماه پیش در گالری "الفهدی" آغاز شده، تا ۱۲ فروردین بهکار خود ادامه خواهد داد و در آن مجموعه آثاری که خانم عباسی در فاصله سالهای ۲۰۰۹ تا سال گذشته خلق کرده، مقابل دید علاقمندان قرار گرفته است.
"یورش باشکوه" به پنسیلوانیا
گالری هنری ادوین. دابلیو. زولر واقع در مدرسه عالی هنرهای تجسمی دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا، این روزها میزبان آثار فریما صفایی است که آثارش اگرچه به زبانی امروزی خلق شده اما محور توجهاش بازهم مقطعی از تاریخ و سنتهای خاص تصویرگری ایرانی است.
بهنوشته پایگاه خبری این دانشگاه، فریما صفاییتختهفولادی دانشآموخته همین دانشگاه بوده که امکان برپایی نخستین نمایشگاه خود را در این مکان بدست آورده است. فریما صفایی با محور قرار دادن یورش قوم مغول به ایران تمامی آثار خود را با همین موضع خلق کرده و به نوشته پایگاه دانشگاه پنسیلوانیا: "این زخم کهنه را در ادبیات و فرهنگ ایران، رد گرفته است. بر همین مدار، آثار او روی اندیشهای حرکت میکنند که بر وجود یک جراحت عمیق و تاریخی در روح ایرانیان تاکید میکنند. جراحتی که در طول تاریخ همیشه دوامش را در عمق این وجود جمعی حفظ کرده و رخدادهایی بیش و کم مشابه، با بروز خود تنها آن را تازه کردهاند."
بنا به دریافت نویسنده، این پیام از مرزهای زمان و جغرافیا میگذرد آنچنانکه در آن سوی جهان و در کشور آمریکا هم مخاطبان هنری بهخوبی آن را دریافتهاند و با نقاط مشترک آن همذات پنداری میکنند. آنچه که بهعنوان تکرار تاریخ در زندگی بشری نقش بستهدر این نمایشگاه و آثار خانم صفایی بهخوبی و با هوشمندی جایگذاری شده و البته در این میانه گویا استفاده او از نقوش ایرانی و سنتهای خاص تصویرگری ایرانی هم نمودی درخشان داشتهاند.
این نمایشگاه که با همت خود صفایی وبا حمایت دانشگاه برگزار شده، امروز دوشنبه ۱۹ اسفندماه به کار خود پایان میدهد.
انتهای پیام/
علی مجتهدزاده