سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: بعد از اعلام اسامی نامزدهای کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در حوزه شعر، دیگر خبری نشد تا اینکه کتاب‌های برگزیده سال با حضور رئیس جمهور در مراسمی اعلام شد و از نویسندگان آن تقدیر شد؛ و البته که در میان این کتاب‌ها نامی از هیچ کتاب شعری نبود. اما هنرآنلاین پیش از این با یکی از این نامزدهای کتاب شعر پیرامون چند و چون این جایزه گفت‌و‌گو کرد.
علیرضا بهرامی در این گفت‌و‌گو که پیش از اعلام برگزیدگان جایزه کتاب سال انجام شد، گفت: من تلاش می‌کنم در مورد جوایز ادبی واقع بین باشم و هیچ چیز را از نقطه صفر رد نکنم. اجماعی که در مورد جوایز ادبی - خصوصا جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی وجود ندارد- به ذات ادبیات مربوط است.
این شاعر که کتاب "غم صدای تو یعنی" او جزو نامزدهای این جایزه بود، توضیح داد: این مقوله دارای زمینه تاریخی است. در گذشته وقتی فردی می خواست از مسیر هنر به جنگ حاکم برود چون مدیوم سینما در کار نبود، با شعر این کار را انجام می داد. ایرج میرزا هم وقتی می خواست عارف را لت و پار کند با شعر این کار را انجام می داد. میرزاده عشقی و فرخی یزدی هم با همین ابزار کارشان را انجام داده‌‌اند. البته از دوره ای به بعد هم موسیقی وارد میدان شد که البته آن هم متکی بر کلام و تصنیف بود. جنبه تاریخی ادبیات بر روی ذهنیت تصمیم گیرندگان و مخاطبان ادبیات تاثیر گذاشته است.
او ادامه داد: از سوی دیگر تجربه چند دهه اخیر هم دارای نکات قابل تاملی است. در سال های قبل از انقلاب بار روشنفکری و مبارزاتی بر دوش کتاب بود. وقتی هم جمهوری اسلامی حاکم شد و بحث پذیرش یا عدم پذیرش سینما به میان آمد، ابتذال سینما بود که کار را در مسیر دوراهی قرار داد. بنابراین سینماها نه به عنوان مرکز اندیشه بلکه به عنوان مرکز فساد آتش کشیده شدند. بنابراین سینما به این دلیل مورد انتقاد بود که فکری را القا می کرد که با آرمان های انقلاب همخوانی نداشت. بهرامی گفت: اما در مورد ادبیات قضیه متفاوت است. چون در یک بازه زمانی ادبیات بار روشنفکری را به دوش می کشید بدبینی و تردید نسبت به ادبیات تداوم پیدا کرد. نگاه حذفی تا آنجا پیش رفت که یک گروه خودسر نتیجه گرفتند کار را باید از سرچشمه حذف کنند و پدیدآورنده را از صحنه گیتی حذف کنند. وقتی نگاه حذفی شد از اعتبار جوایز ادبیات کاهش پیدا کرد.
او افزود: نه تنها در کتاب سال بلکه در رویدادهای مشابه هم که از کتاب سال الگو گرفته اند نگاه حذفی نسبت به ادبیات اعمال شده است. کتاب سال دانشجو از جمله این جایزه‌هاست. من به واسطه رسانه ای که در آن کار می کنم کارمند قراردادی جهاد دانشگاهی هستم. اما همین جایزه دو سال به کتاب من اجازه ورود را نداد و کتابم اجازه داوری پیدا نکرد. این در حالی است که به لحاظ فردی چون با آنجا قرارداد دارم مورد تایید جهاد دانشگاهی هستم اما از نظر نگاه ادبی جهاد دانشگاهی مورد تایید نیستم.
این غزل سرا ادامه داد: وقتی آقای خاتمی وزیر ارشاد شد این انتظار وجود داشت که ادبیات به کتاب سال راه پیدا کند. باید بپذیریم چون در حوزه‌های مختلف بسیاری از پیشکسوتان در مورد جایزه کتاب سال فعالیت دارند جایزه کتاب سال در مجموع از رویدادی چون جشنواره شعر فجر اعتبار بیشتری دارد. در دوره دوم آقای خاتمی انتظار ادبیاتی‌ها در مورد کتاب سال به نتیجه رسید. یک دوره آقای منوچهر آتشی در حوزه شعر و خانم زویا پیرزاد در حوزه داستان برگزیده شدند.
بهرامی با بیان اینکه همیشه از خودم می پرسیدم آیا به خاطر حضور شعر و داستانی که توسط وزارت فرهنگ و ارشاد مجوز گرفته و در این کشور چاپ شده هزینه ای داده‌‌ایم یا نه افزود: قطعا هیچ چالش سیاسی به وجود نیامد و آقای آتشی بابت گرفتن این جایزه علیه نظام فعالیت نکرد. خانم پیرزاد هم اصلا حرفی نزد. با این وجود این حرکت در همان مراحل ابتدایی متوقف شد. دولت احمدی نژاد که آمد دوباره شرایط به شرایط دولت آقای هاشمی در حوزه فرهنگ برگشت و نسبت به ادبیات کم‌توجهی و بی‌مهری شد.
او در پایان سخنانش با اشاره به نام نامزدهای جایزه کتاب سال جمهوری امسالی در سال جاری گفت: اگر گفتن این موضوع باعث بازگشت به اتفاقات سال‌های قبل نشود، اتفاقی که امسال افتاد این بود که به موضوع کتاب سال فکر شده و می خواهند قدم‌های مثبتی بردارند. امیدوارم این قدم های مثبت ادامه دار باشند. اینکه کتاب الهام اسلامی، علیرضا عباسی و علیرضا بهرامی در این انتخاب ها هست -فارغ از کیفیت ادبی این آثار و جایگاه این آدم ها در جامعه شعری و ...- به انتخاب‌‌های جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی خوشبین می‌‌شویم.
انتهای پیام/